Hugur og hönd - 01.06.1981, Blaðsíða 33

græðismyrs! úr íslenskum jurtum
Það er auðvelt að búa til jurta-
smyrsl. Það sem til þarf eru græðandi
jurtir og feiti. Best er að tína jurtirnar
áður en þær blómgast og velja falleg
og ung blöð. Ekki skal tína jurtir þar
sem mengun er rnikil og umferð. Gott
er að tína í pappírs- eða léreftspoka
og nota jurtirnar nýjar, en sé það ekki
hægt eru þær geymdar á dimmum og
þurrum stað.
Við gerð smyrsla er ágætt að nota
lítinn emaleraðan skaftpott. Fyrst er
feitin brædd og hefur Palmín-feiti
(kókos-feiti) reynst ágætlega, þar sem
hún er lyktarlaus og storknar vel. Síð-
an eru jurtirnar saxaðar smátt og sett-
ar útí. Suðan er rétt látin koma upp
og síðan á aðeins að krauma í pottin-
urn. Til þess að vera viss um að ekki
brenni við, er potturinn hafður á
pönnu með vatni í og hrært í af og til.
Potturinn má gjarnan vera á hcllunni
í tvo til þrjá daga, og er þá kveikt
undir eftir hentugleikum. Jurtunum
er bætt útí smám saman. Því meira af
jurtum, því betra smyrsl.
Að lokum er „jurtagrauturinn“
síaður gegnum sigti í annan pott og til
að ná sem mestu úr jurtunum eru
þær kreistar í léreftsklút.
Til þess að smyrslið storkni betur er
bívaxi bætt útí á þessu stigi og er það
látið bráðna í smyrslinu við hægan
hita, og hrært vel í. Síðan er smyrslinu
hellt í lítil ílát (helst glerílát) látið
kólna og lokin sett á. Smyrslkrukkur
sem ekki eru í notkun ætti að geyma
á köldum stað eða í ísskáp.
Hér eru nöfn nokkurra algengra
jurta sem gott er að nota í smyrsl.
Hver og einn getur svo ráðið hversu
margar tegundir hann notar og í
hvaða hlutföllum.
Birkilauf, gra>ðisúra, ljónslappi,
lyijagras, maríustakkur, sortulyng og
vallhumall.
Smyrslið má nota á öll sár (þó ekki
opin sár, nema lítil séu) útbrot, þurra
húð, hrjúfar hendur og rauða barns-
rassa, svo eitthvað sé nefnt.
ný bók „hör som husflicP
Víða um löncl var línrækt mikilvæg-
ur heimilisiðnaður, og var það unnið
og spunnið, ofið og saumað á heimil-
unum. Skyrtur og svuntur, sængur-
fatnaður og dúkar urðu skínandi fal-
legir úr hör. Því miður hefur þetta
öndvegis efni orðið undan að víkja
fyrir alls konar gerviefnum, sem eru
ódýrari í framleiðslu og auðveldari í
þvotti en línið. Utgáfufélagið Borgen
hefur sent Hug og hönd nýútkomna
bók um lín eftir deildarstjóra Textil-
deildar Þjóðminjasafns Dana, Hanne
Frösig Dalgaard, ,,Hör som Husflid”.
Er það ýtarleg lýsing á ræktun, verk-
Dæmi um uppskríft
Vi stykki Palrnín (250 gr)
Ca. 3 lúkur lyfjagras
— 2 lúkur maríustakkur
— 1 lúka birkilauf
— 1 lúka ljónslappi
— 1 lúka vallhumall
% af bívaxplötu (ca. 15-20 gr fæst í
lyfjabúðum).
Suðutími: ca. 4 — 6 tímar.
Heiðrún Kristjánsdóttir
un og notkun þessa frábæra vefjarefn-
is í Danmörku.
Væri ekki úr vegi að áhugafólk um
heimilisiðnað og/eða garðyrkjuáhuga-
menn sneru sér að því að endurvekja
ræktun líns á Islandi. En mikinn fróð-
leik er að finna í þessari ágætu bók.
HUGUR OG HÖND
33