Bændablaðið - 19.07.2018, Síða 8

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. júlí 20188
FRÉTTIR
Auglýst eftir umsóknum:
Velferðarsjóður Bændasamtaka
Íslands tekur til starfa
Á ársfundi BÍ í mars 2017 var
samþykkt að stofna Velferðarsjóð
Bændasamtaka Íslands sem hafi
það hlutverk að styðja fjárhagslega
við félagsmenn samtakanna er þeir
verða fyrir áföllum í búskap sínum.
Þar að auki styrki sjóðurinn
forvarnarverkefni. Þá skyldi
sjóðurinn hefja starfsemi þegar
lágmarksfjármögnun væri náð.
Nú liggur fyrir að sjóðurinn muni
hefja starfsemi. Allir félagsmenn
Bændasamtaka Íslands teljast til
sjóðsfélaga og geta því sótt um styrk
í sjóðinn.
Afgreiðsla umsókna fer fram
fjórum sinnum á ári og verður
sjóðsfélögum kynntur umsóknarfrestur
í Bændablaðinu og á vefsíðu
Bændasamtakanna. Fyrsta úthlutun
úr sjóðnum verður í haust en
umsóknarfrestur er til 27. ágúst. Opnað
verður fyrir umsóknir 23. júlí nk.
Hægt er að sækja um tvenns konar
styrki. Annars vegar geta félagsmenn
sótt um styrk fyrir búrekstur sinn
hafi þeir orðið fyrir áfalli vegna
veikinda eða slyss sem leiðir til
aukins rekstrarkostnaðar fyrir búið,
t.d. launakostnaðar vegna ráðninga
afleysingafólks eða verktakakostnaðar.
Veittir eru styrkir vegna útlagðs
rekstrarkostnaðar sem fellur til vegna
langvarandi veikinda þess sem að
búrekstri stendur (veikindi skulu hafi
staðið yfir í að lágmarki tvo mánuði)
vegna ráðninga afleysingafólks,
verktakakostnaðar eða annarra
sambærilegra útgjalda. Þá geta
veikindi maka skapað sömu réttindi
fyrir sjóðsfélaga. Hámarks styrkveiting
getur mest orðið kr. 400.000 í 6 mánuði
á hverju 12 mánaða tímabili.
Hins vegar styrkir sjóðurinn
forvarnir og vinnuvernd, þ.e. verkefni
tengd vinnuvernd og slysavörnum
eða önnur verkefni í einstökum
búgreinum sem hafa það að markmiði
að bæta velferð sjóðsfélaga, t.d. efling
öryggismála á búi sjóðsfélaga.
Fjárhagur og stefna stjórnar sjóðsins
ræður úthlutunum á hverjum tíma. Er
nú í fyrsta sinn auglýst eftir umsóknum
í sjóðinn. Þær skulu berast stjórn
sjóðsins rafrænt en umsóknareyðublöð
er að finna á Bændatorginu.
Úthlutunarreglur sjóðsins má nálgast
á bondi.is.
Búnaðarstofa flytur í
Hafnarfjörðinn
Starfsfólk Búnaðarstofu Matvæla-
stofnunar hefur flutt sig um set úr
Bændahöllinni við Hagatorg og inn
í leiguhúsnæði Mast að Dalshrauni
1 í Hafnarfirði. Á sama tíma flytja
starfsmenn Matvælastofnunar sem
hafa haft aðsetur á Stórhöfða í
Hafnarfjörðinn. Þær starfseiningar
sem þar með munu hafa aðstöðu
að Dalshrauni 1 eru Markaðsstofa,
sem fer með inn- og útflutnings-
mál, Búnaðarstofa sem fer m.a.
með framkvæmd búvörusamninga
og Umdæmisstofa Suðvesturlands,
sem annast verkefni sem héraðs-
dýralækni eru falin. Höfuðstöðvar
Matvælastofnunar munu eftir
sem áður vera að Austurvegi 64,
Selfossi.
Starfsfólkið sem kvaddi Bænda-
höllina á dögunum hefur sumt
hvert langan starfsaldur að baki í
húsinu. Guðrún S. Sigurjónsdóttir
hóf störf í Bændahöllinni árið 1976
og Ómar Jónsson byrjaði árið 1980.
Jón Baldur Lorange hóf störf 1991
en aðrir hafa unnið skemur.
/TB
Mikil eftirspurn eftir fagmönnum í reiðmennsku og reiðkennslu:
Færri komast að en vilja
- Vill stækka nám við hestafræði í Hólaskóla um helming
Aukinn þjónustuþörf í íslenskri
hestamennsku um heim allan
kallar á afkastameiri háskóla í
reiðmennsku að mati Lárusar
Ástmars Hannessonar, formanns
Landssambands hestamannafé-
laga. Hann telur brýnt að gera
áætlun um stækkun hestafræði-
deildar Hólaskóla um helming.
„Reiðmennskunni hefur fleygt
fram, hún er orðin nákvæmari og
lærðari. Með tilkomu reiðhalla
er einnig orðið mikið meira um
reiðkennslu. Hestamönnum
finnst gaman að læra meira og
þjónustuþörfin fyrir kennslu því
orðin mikil. Við þurfum menntaða
og góða kennara til að mæta þessari
þörf,“ segir Lárus Ástmar og bendir
á að vöntunin á lærðum fagmönnum
í hestamennsku sé ekki eingöngu
hérlendis.
Íslenskum hestum fjölgi
stöðugt víða um heim og eigendur
íslenskra hrossa erlendis þurfi
faglega handleiðslu reiðkennara við
þjálfun og umönnun. „Ég held að
hestafræðideildin þyrfti að taka inn
30–40 nýnema á hverju til að mæta
þjónustuþörfinni.“
Fjármagnsskortur hindrar
stækkun
Sveinn Ragnarsson, deildarstjóri
hestafræðideildar við Háskólann á
Hólum, tekur í sama streng. „Þörfin
á vel menntuðum fagmönnum
hefur aukist og mun aukast enn
meira.“
Mikil umfram eftirspurn sé
um að komast í reiðmennsku- og
reiðkennaranám. „Á hverju ári
þurfum við að vísa frá helmingi
umsækjenda sem þó hafa færni og
eiga erindi í skólann. En til þess að
geta stækkað skólann þarf áfram-
haldandi uppbyggingu og aukið
fjármagn frá ríkisvaldinu.“
Um 20–24 nýnemar eru tekn-
ir inn í nám við hestafræði við
Hólaskóla ár hvert. Námið er
þriggja ára langt en Sveinn segir að
um 16–18 reiðkennarar útskrifist ár
hvert með BS-próf.
„Námið er krefjandi sem reynir
á margt. Til þess að standast það
þarf mikla reiðfærni, nemandinn
þarf að geta kennt bæði ungum
sem eldri knöpum og auk þess
tileinkað sér vísindaleg vinnu-
brögð.“ Við það má svo bæta að
nemendurnir, þar á meðal þeir
30–40% erlendra nemenda sem
stunda nám við hestafræði, þurfa
að geta tjáð sig bæði í ræðu og riti
á íslensku.
Mastersnám í burðarliðnum
Sveinn segir að innan Hólaskóla
sé verið að vinna að því að koma
á fót mastersnámi í reiðmennsku
og reiðkennslu.
„Ástæðan fyrir aðsókninni í
skólann eru gæði námsins. Það
sýnir sig best í útskrifuðum nem-
endum okkar og góðu orðspori.
Við teljum að menn þurfi að hafa
ákveðna þekkingu til að geta sinnt
þessum störfum og hér fer fram
mikil þjálfun í færni.
Við erum ekki tilbúin til að slá
af gæðum til þess að taka fleiri
inn. Þess vegna þurfum við á
áframhaldandi uppbyggingu að
halda og til þess þarf fjármagn.
Við erum að reyna að efla og
stækka námið, t.d. með því að
fara af stað með meistaranám, en
fjármagnsskortur hefur hamlað
gegn því.“ /ghp
Frá Landsmóti hestamanna á Hólum 2018 en þar er athafnasvæði hestafræðideildar háskólans, bæði hesthús,
náminu. Myndir / ghp
Mynd / TB
Formaður Félags hrossabænda:
Mikilvægt að einfalda
skráningu hrossa
Sveinn Steinarsson, formaður
Félags hrossabænda, segir flesta
hestaeigendur virka í grunnskrán-
ingu hrossa sinna, enda sé erfitt að
sækja í grunnþarfir, s.s. dýralækna-
þjónustu, ef hross er ekki skráð.
Hann segir þó mikilvægt að
hrosseigendur skrái felld hross, en
samkvæmt frétt síðasta Bændablaðs
mun nokkur misbrestur vera á
talningu lifandi hrossa m.a. vegna
þess að eigendur skrái hrossin ekki
felld í gagnagrunn WorldFengs eða
Bústofns, þegar svo beri við.
„Í ljósi greinar í síðasta Bænda-
blaði um skráningu hrossa þá vil ég
auðvitað hvetja hestaeigendur til að
vera virkir í skýrsluhaldinu, grunn-
skrá hrossin, skila árlegum skýrsl-
um og ganga frá eigendaskiptum
og afdrifum þegar það á við,“ segir
Sveinn.
„Langflest hross landsmanna
eru grunnskráð enda má segja að
snúið sé að eiga hross sem ekki
eru grunnskráð t.a.m gagnvart
þjónustu dýralækna sem ber að
skrá lyfjameðhöndlun á hrossum í
WorldFeng. Ég hvet fólk til að hafa
eigendaskipti þegar hross eru seld
enda hvílir alltaf ábyrgð á þeim sem
skráður er eigandi og umráðamaður
og má þá nefna ef hross veldur
þriðja aðila tjóni t.d ef það sleppur
úr girðingu og veldur tjóni eða
slysi. Það er líka mikilvægt að skrá
það þegar hross eru felld en það
er samt að verða í nokkuð góðum
farvegi þar sem t.a.m sláturhúsin
skila þeim upplýsingum jafnóðum
og hrossin eru felld. Við eigum
frábæran gagnagrunn sem heldur
utan um allt hrossahaldið og því
er mjög mikilvægt að upplýsingar
um hrossastofninn og eigendur og
ræktendur séu réttar í WorldFeng.“
Sveinn fagnar því að
Matvælastofnun og Bændasamtök
Íslands vinni nú að því að tengja
WorldFeng og Bústofn til þess
að einfalda skráningu á hrossum.
„Gagnvart árlegu skýrsluhaldi þá
hefur kannski verið flókið fyrir fólk
sem á fá hross að taka þátt í því. Það
er því mikilvægt að einfalda það eins
og kostur er.“ /ghp
Sveinn Steinarsson, formaður
Félags hrossabænda. Mynd / ghp
48–49
13. tölublað 2018 ▯ Fimmtudagur 5. júlí ▯ Blað nr. 518 ▯ 24. árg. ▯ Upplag 34.000 ▯ Vefur: bbl.is
Hrossaeign landsmanna 2017 var 64.678, samkvæmt tölum Hagstofu Íslands. Þessar tölur eru þó að margra mati ekki réttar og getur þar verið um vanmat að ræða sem nemur á bilinu 4.000 til 8.000 hrossum. Stafar það af skorti á talnaupplýsingum frá hestaeigendum sjálfum, einkum af höfuðborgarsvæðinu. Samkvæmt upplýsingum frá Búnaðarstofu MAST þá er ljóst að ásettum folöldum hefur verið að fækka á síðustu árum. Erfitt hafi samt verið að eiga við gagnasöfnun um fjölda hrossa í þéttbýli alla tíð. Hestamenn hafi greinilega ekki séð neinn hvata til að skila inn tölum, líkt og þekkist í þeim búgreinum sem njóta stuðningsgreiðslna. Eigi að síður er bent á að það kostar hestamenn ekkert að skrá hross sín, eins og lög gera ráð fyrir, í gegnum Bústofn og WorldFeng. Hins vegar getur það valdið kostnaði ef menn trassa slíka skráningu.
Misbrestur í tölum frá 2013
Frá 2013 hefur verið misbrestur á að upplýsingar um hrossaeign skili sér í gegnum skýrsluhaldið. Misbresturinn er ekki bara varðandi talningu á lifandi hrossum heldur
líka í upplýsingagjöf um hesta sem felldir hafa verið. Þannig eru dæmi um að hross hafi verið á skrá árum saman eftir að hafa verið felld og má með sanni segja að þau hafi verið komin vel fram yfir síðasta söludag. Á árinu 2013 voru samkvæmt tölum Hagstofu Íslands samtals 72.626 hross í landinu. Samkvæmt gögnum Búnaðarstofu MAST voru hrossin einungis talin vera 53.021. Bændablaðið benti á þetta misræmi í sumarbyrjun 2014 og setti MAST frétt á vefsíðu sína um málið hinn 11. júní 2014. Þar segir m.a.: „Nýjustu tölur yfir fjölda búfjár á landinu sýna almenna fækkun búfjár. Þó er ljóst að ekki er um fækkun á fjölda dýra á Íslandi að ræða heldur má rekja þetta til ófullnægjandi skila á haustsskýrslum og eftirfylgni í kjölfar gildistöku nýrra laga um búfjárhald. Sérstaklega á þetta við um fjölda hrossa og þarf að skoða betur hvernig unnt er að bæta upplýsingar um fjölda hrossa í landinu.“
Dýraeftirlitsmönnum hefurverið fækkað um helming
„Skil á haustsskýrslum 2013 voru ófullnægjandi og bera hagtölur vott um það. Frá árinu 2010 hefur
Matvælastofnun safnað upplýsingum um fjölda búfjár á landsvísu og birt á vef og í starfsskýrslum stofnunarinnar. Til ársins 2014 hafði skilum á haustsskýrslum verið fylgt eftir af búfjáreftirlitsmönnum sveitarfélaga í desember fram í febrúar ár hvert. Með gildistöku nýrra laga um búfjárhald 1. janúar 2014 fluttist búfjáreftirlitið frá sveitarfélögum til Matvælastofnunar. Sex dýraeftirlitsmenn hófu störf í stað u.þ.b. 40 búfjáreftirlitsmanna (10–12 stöðugildi) sem áður höfðu sinnt því starfi. Í lok ársins 2013 var eftirfylgni haustsskýrslna ólokið. Fækkun stöðugilda og innleiðing nýs verklags, sem setti eftirlit með velferð dýra í forgang fram yfir eftirfylgni með öflun hagtalna, varð til þess að ekki náðist að fylgja gagnasöfnun eftir með sama hætti og áður,“ segir í frétt MAST frá 2014.
Skil gagna á ábyrgð umráðamanna og eigenda
Hjá Búnaðarstofu MAST, fengust þær upplýsingar að Hagstofa hafi líklega áætlað fjölda hrossa 2013 út frá tölum fyrri ára. Það sé þó á ábyrgð umráðamanna og eða eigenda búfjár að skila haustsskýrslum í samræmi við lög um búfjárhald nr. 38/2013.
Voreftirliti og talningu hætt eftir lagabreytingu 2013
Matvælastofnun hefur meðal annars ráðið verktaka til þess að sinna eftirfylgni og létta þar af leiðandi á dýraeftirlitsmönnum þar sem umfangið er talsvert. Vandinn er að oft er ekki hægt að nálgast hestaeigendur í húsum nema um kvöld og helgar. Þegar búfjáreftirlitsmenn sveitar -félaga sáu um eftirlitið samkvæmt eldri lögum, þá var skylt að fara í voreftirlit og telja allt búfé og þar með hross í þéttbýli. Með lagabreytingu 2013 var voreftirlit lagt af og stólað á áhættumiðað eftirlit. Niðurstaðan varð sú að margir hestamenn hafa trassað að fylla út skýrslur á netinu og því skortir gögn um hrossaeign. Ber mest á því á höfuðborgarsvæðinu.
Varðar sektum að skila ekki haustsskýrslum
Starfsmenn Búnaðarstofu telja nauðsynlegt að koma skikki á þessi mál með einhverjum hætti. Er ætlunin að reyna það í gegnum skýrsluhald. Að öðrum kosti gæti þurft að leita annarra leiða eins og að beita viðurlögum samkvæmt lögum. Það varðar sektum ef
búfjáreigendur eða umráðamenn vanrækja skilaskyldu haustsskýrslu. Þeim sektarákvæðum hefur þó ekki verið beitt hingað til. Mögulegt væri líka að fara í allsherjartalningu ef fjármagn fengist til slíks.
Unnið að einföldun kerfisins
Matvælastofnun vinnur nú að því í samvinnu við Bændasamtök Íslands að einfalda kerfið í stað þess að fara í harðari aðgerðir. Áætlað er að næsta haust verði komin tenging á milli WorldFengs og Bústofns til þess að einfalda skráningu á hrossum. Þannig að eigendur hrossa í WorldFeng geti skilað haustsskýrslu um leið og þeir ganga frá skýrsluhaldi í hrossarækt í WorldFeng.
Sá galli er á slíku að eitthvað er um að eigendur hrossa eða umráðamenn gangi ekki frá skráningum í WorldFeng, sem er lögbundin hjarðbók í hrossarækt skv. reglugerð um merkingar búfjár. Matvælastofnun vonast eftir að hestaeigendur virði mikilvægi skráningar á hrossum sínum, enda er hún þeim að kostnaðarlausu. Mun MAST meta árangurinn af þessum aðgerðum í lok árs og taka síðan ákvörðun í framhaldi af því. /HKr. – Sjá nánar á bls. 4
Enginn hefði getað gert sér í hugarlund hvaða ævintýri var í uppsiglingu þegar fyrsta folald hrossaræktenda á Vesturkoti á Skeiðum leit dagsins ljós árið
2006 en um helgina mun Hulda Finnsdóttir hampa Sleipnisbikarnum fyrir hönd Spuna. Þau Þórarinn Ragnarsson tóku nýverið við rekstri Vesturkots og
eru auk þess nýbakaðir foreldrar. Því er engin lognmolla kringum parið þessa dagana – Sjá nánar á bls. 30–31.
Mynd / GHP
Kolefnisfótspor gæludýra:
Snati mengar
allra mest
Nýlegar rannsóknir benda til að kolefnisfótspor gæludýra sé stórt og mun stærra en flesta gæludýraeigendur órar fyrir. Í Bandaríkjum Norður-Ameríku er áætlað að um 163 milljónir hunda og katta sé haldið sem gæludýr og að dýrin éti á við 62 milljónir manna, sem er svipað og heildarfjöldi Ítala og 188 sinnum fjöldi Íslendinga.Áætlað er að kolefnisfótspor hunda og katta í Bandaríkjunum einum séu um 64 milljón tonn af koltvísýringi á ári, eða álíka mikið og 13,6 milljón bílar. Megnið af því sem hundarnir og kettirnir éta er kjöt og sótspor þeirra stórt og á sama tíma tillegg þeirra til loftslagsbreytinga og hlýnunar jarðar.Losun gróðurhúsaloftteg unda af völdum gæludýra er samkvæmt bandarískri rannsókn sögð mest hjá hundum.
/VH – Sjá nánar á bls. 2
Mikill misbrestur á skráningum hrossa í búfjártölum – Búnaðarstofa MAST hyggst einfalda skýrsluhaldskerfið:
Hross landsmanna 4 til 8 þúsund fleiri en opinberar tölur segja– Hestaeigendur á höfuðborgarsvæðinu eru sagðir mestu skussarnir í að upplýsa um hrossaeign sína
Ýsa var það,
heillin
16 26–27
Það er mikilvægt að geta markað sér sérstöðu hér
Heimsframleiðsla mjólkur var 811 milljarðar kílóa árið 2017
Bændablaðið sagði frá því í síðasta
tölublaði að misbrestur væri á