Bændablaðið - 19.07.2018, Side 1

24
14. tölublað 2018 ▯ Fimmtudagur 19. júlí ▯ Blað nr. 519 ▯ 24. árg. ▯ Upplag 32.000 ▯ Vefur: bbl.is
Sauðfjárbændur eru uggandi um
sinn hag þar sem fá svör virðast
liggja fyrir um verð á afurðum
þeirra í haust.
Norðlenska gaf snemma í sumar
út verðskrá fyrir sauðfjárinnlegg
fyrir komandi haust. Þar er um
að ræða lágmarksverð en verði
afkoma með þeim hætti að unnt
sé að greiða uppbætur á útgefna
verðskrá verður það gert líkt og
gert hefur verið á innlegg frá árinu
2017. Norðlenska hefur í tvígang
greitt bændum um 3% uppbót eftir
sláturtíð.
„Við förum að vinna í því
máli hvað úr hverju,“ segir Eiður
Gunnlaugsson, stjórnarformaður
Kjarnafæðis, sem á SAH-Afurðir
á Blönduósi, en hann gerir ekki ráð
fyrir að verðskrá félagsins verði
tilbúin fyrr en í ágúst.
Steinþór Skúlason, framkvæmda-
tjóri SS, segir enga ákvörðun hafa
verið tekna um hvenær félagið birti
sína verðskrá, „en ég á von á því að
það verði seinni hlutann í ágúst,“
segir hann. Steinþór segir að fyrir
liggi sú stefna félagsins að greiða
samkeppnishæft verð miðað við
aðra sláturleyfishafa.
Ágúst Andrésson, forstöðumað-
ur hjá KS, segir að fyrirtækið muni
gefa út verð þegar eitthvað fréttist af
niðurstöðum endurskoðunarnefndar
búvörusamninga. „Meðan óvissa
ríkir þá hinkrum við aðeins leng-
ur með að gefa út verðskrá,“ segir
Ágúst. /MÞÞ
– Sjá nánar á bls. 2.
Vandræðagangur á Íslandi og hræðsla við ESB gerir kaup auðmanna á jörðum og miklum landsvæðum stórundarleg:
Í Danmörku fær enginn að kaupa jörð
nema hafa þar sjálfur fasta búsetu
– Væntanlegir kaupendur verða auk þess að geta sýnt fram á að hafa haft búsetu í Danmörku í fimm ár áður en kaup eru gerð
Kaup erlendra auðmanna á
jörðum víða um land hefur valdið
áhyggjum og miklum umræðum.
Kveikjan var viðtal Bændablaðsins
nýverið við Jóhannes Sigfússon,
bónda á Gunnarsstöðum í Þistil-
firði, en hann gagnrýndi þar
harðlega linkind Íslendinga í
þessum málum.
Íslensk stjórnvöld hafa greinilega
verið afskaplega lin við að setja
skorður við kaup útlendinga á
fasteignum og jörðum á Íslandi.
Skýla menn sér þar á bak við kröfur
og reglugerðir Evrópusambandsins
og EES, og virðast um leið ganga
mun lengra í þeim efnum en sum
aðildarríki ESB. Hafa stjórnvöld
látið m.a. nema úr gildi reglugerð
sem átti að hemja slík kaup. Var
það gert vegna ótta við ESA,
Eftirlitsstofnun EFTA, sem gerði
þó ekki annað en efast um lögmæti
reglugerðarinnar.
Danir standa fast á sínum rétti
Þrátt fyrir að Danir séu hluti af
Evrópusambandinu þá hafa þeir
sett ströng skilyrði fyrir kaupum
á bújörðum þar í landi. Um þetta
kerfi er ritað á heimasíðu Norrænu
ráðherranefndarinnar. Þar kemur
fram að kaupandi þurfi að vera
búsettur í Danmörku, eða hafa
verið búsettur í Danmörku í samtals
5 ár, samfellt eða samanlagt á
fleiri tímabilum megi hann kaupa
heilsárshúsnæði án sérstaks leyfis
frá danska dómsmálaráðuneytinu.
Það er skýrt tekið fram að hver sá
sem kaupir bújörð í Danmörku,
skal hafa fasta búsetu á viðkomandi
jörð. Þannig er komið í veg fyrir að
eignarhald jarða sé fært yfir á fáar
hendur.
Regluverki breytt en breytingar
síðan afturkallaðar
Árið 2013 setti þáverandi innanríkis-
ráðherra, Ögmundur Jónasson,
reglugerð sem fól í sér takmarkanir
á eignarhaldi erlendra aðila á
jörðum hér á landi. Hanna Birna
Kristjánsdóttir, sem skömmu síðar
tók við embætti innanríkisráðherra,
felldi reglugerðina úr gildi.
Eftirlitsstofnun EFTA (ESA) hafði
áður gert athugasemdir við setningu
reglugerðarinnar og dró lögmæti
hennar í efa. Stofnunin taldi að
reglugerðin væri ekki í samræmi við
40. gr. EES-samningsins um frjálst
flæði fjármagns og búsetutilskipun
ESB. Engar fregnir hafa hins vegar
verið um að Danir hafi þurft að
bakka með sínar reglur að kröfu
ESA varðandi ströng skilyrði um
kaup útlendinga á jörðum þar í landi.
Það sama gangi yfir alla
Árið 2017 var settur á fót starfshópur
af þáverandi landbúnaðarráðherra,
Gunnari Braga Sveinssyni, til að
endurskoða lög um kaup erlendra
aðila á bújörðum. Þó að nefndin hafi
ekki skilað lokaniðurstöðu segist
Einar Ófeigur Björnsson, fulltrúi
Bændasamtakanna í nefndinni,
leggja áherslu á að ræktunarland sé
ekki tekið undir aðra starfsemi. Það
eigi við um byggingar, golfvelli, vegi
og fleira. Hann, og stjórn BÍ, vilji
fyrst og fremst stuðla að því að það
sé ábúð á sem flestum jörðum og þar
sé stunduð einhvers konar starfsemi
sem kallar á að fólk sé á staðnum sem
tekur þátt í samfélaginu á svæðinu.
Taka þurfi á þeim málum á sviði
sveitarstjórna. Ekki sé hægt að setja
sérreglur um þá sem eru aðilar að
EES og því verði sömu reglur að
gilda fyrir alla, sama hvort þeir eru
Íslendingar, Evrópubúar eða búa í
öðrum heimsálfum. /BR/HKr.
– Sjá nánar á bls. 4
Evrópusambandsríkið Danmörk
virðist mun harðara í að standa á
sínum rétti gagnvart ESB en Ísland
sem á þar ekki aðild.
Óvissa um afurðaverð
Heyskapur er
hávísindaleg vinna
28
Konur í
landbúnaði í 100 ár
32–33
Vakrir gæðingar á
Landsmóti hestamanna
Þessi mynd var tekin af heyskap við Ketubjörg á Skaga í síðustu viku. Hefur
heyskapur gengið með ágætum víðast norðanlands öfugt við glímu bænda á
vestan- og sunnanverðu landinu við mikla bleytutíð. Þá hafa miklir þurrkar
á Austurlandi sums staðar orsakað mjög rýra uppskeru. Mynd /HKr.
Pálína Axelsdóttir Njarðvík heldur úti síðu á Instagram undir heitinu #Farmlifeiceland þar sem hún sýnir frá daglegu
amstri á bænum Eystra-Geldingaholti í Skeiða- og Gnúpverjahreppi. Instagram-síða hennar hefur slegið í gegn og
rúmlega 34 þúsund manns fylgjast með reglulega. Hér er Pálína ásamt kindinni Skoppu og hvolpinum Kvísl, en
hún er nefnd í höfuðið á Innri-Múlakvísl í Þjórsárverum. –Sjá nánar á bls. 10. Mynd / #FarmlifeIceland