Bændablaðið - 19.07.2018, Side 10

Bændablaðið | Fimmtudagur 19. júlí 201810
FRÉTTIR
Matís hvetur til aukinnar umræðu um viðskipti beint frá býli:
Tækifæri fólgin í heimaslátrun
– Ýmsar undanþágur þekkjast vegna heimasölu afurða, segir þýskur sérfræðingur
Matís stóð fyrir fundi í Miðgarði
í Skagafirði undir yfirskriftinni
„Viltu kaupa heimaslátrað?“
Tilgangur fundarins var að fjalla
um möguleika til beinna viðskipta
með heimaslátrað kjöt og mikil-
vægi áhættumats í því samhengi.
Fundurinn var vel sóttur og ljóst
að mikill áhugi er meðal bænda að
hefja slátrun á bæjum sínum og selja
afurðir milliliðalaust til neytenda.
Ýmsar undanþágur í gildi
Á meðal framsögumanna var
Andreas Hensel, forseti þýsku
áhættumatsstofnunarinnar. Í máli
Andreasar kom m.a. fram að ýmsar
undanþágur eru í gildi í Þýskalandi
um bein viðskipti bænda, m.a. er seld
ógerilsneydd mjólk á svokölluðum
„Milchhaltestelle“ á bóndabæjum.
Jafnframt er eftirliti með slátrun
bænda á lömbum undir þriggja
mánaða aldri haldið í lágmarki, vegna
lágs áhættumats. Bein viðskipti með
afurðir af þeim lömbum eru ekki tak-
mörkunum háð umfram hefðbundnar
afurðir. Grundvöllur þess að hægt
væri að fá slíkar undanþágur væri
að fyrir lægi vísindalegt áhættumat
og aðgerðir til að lágmarka áhættu,
svo sem þjálfun bænda í slátrun og
meðferð kjötafurða.
Aðrir framsögumenn voru
Freydís Dana Sigurðardóttir,
fags sviðsstjóri búfjáreftirlits hjá
Matvælastofnun, Atli Már Trausta-
son, bóndi að Hofdölum, Þröstur
Heiðar Erlingsson, bóndi í Birkihlíð
og Hrönn Jörundsdóttir, sviðsstjóri
hjá Matís. Líflegar umræður í kjölfar
erinda endurspegluðu mikinn áhuga
bænda og mikilvægi þess að bein
viðskipti með heimaslátrað kjöt yrðu
auðvelduð.
Þess ber að geta að fundinum
var streymt beint í gegnum netið,
og hægt er að nálgast upptöku af
fundinum á Facebook-síðu Matís.
/BR
Kindurnar í Eystra- Geldingaholti á Instagram:
Sauðfé slær í gegn á
samfélagsmiðlum
Pálína Axelsdóttir Njarðvík held-
ur úti reikningi á Instagram undir
heitinu „Farmlifeiceland“ þar
sem hún sýnir frá daglegu amstri
á bænum Eystra-Geldingaholti í
Skeiða- og Gnúpverjahreppi þar
sem Pálína er uppalin. Pálína er í
meistaranámi í sálfræði við HÍ og
er búsett í Reykjavík en fer eins
mikið heim í sveit og hún getur.
Pálína segir að hugmyndin
hafi kviknað út frá því að hún hafi
verið dugleg að sjá vinum sínum
fyrir kindamyndum á sínum eigin
Instagram reikningi.
„Ég vildi samt ekki drekkja
vinum mínum í kindamyndum,
þannig mér datt í hug að gera sér
aðgang sem væri bara með sveita-
myndum. Datt ekkert skárra nafn í
hug en farmlifeiceland þannig ég
ákvað að nota það. Samt ágætt því
það lýsir innihaldinu ágætlega. Svo
byrjaði ég að setja inn myndir og
boltinn fór að rúlla.“
Fylgjendur reikningsins eru
rúmlega 34 þúsund og koma víða
að, bæðir hérlendis og erlendis.
Reikningur sem þessi á sér hlið-
stæður erlendis en hérlendis á hann
sér ekki margar hliðstæður. Fólk er
mjög áhugasamt um lífið í íslenskri
sveit og spyr gjarnan spurninga um
séríslenska hluti eins og fjallferðir
og réttir.
„Fólk er mjög duglegt að spyrja.
Í sauðburðinum sagði ég frá því
þegar gipsi var sett á fótbrotið lamb.
Lambið fékk hátt í 200 kveðjur frá
fólki sem óskaði því skjóts bata og
fólk er enn að spyrja hvernig þetta
lamb hafi það (það hefur það gott).“
Náum til fólksins í gegnum netið
Birtingarmynd landbúnaðar gagn-
vart almenningi hefur breyst mikið á
undanförnum árum þar sem fjarlægð
hefur myndast á milli framleiðend-
anna í sveitunum og neytendanna
í þéttbýlinu. Fyrir því eru ýmsar
ástæður, svo sem fækkun í sveitum,
ný kynslóð fólks sem enga tengingu
hefur við sveitafólk og fleira. Pálína
segir að með þessum hætti sé hægt
að ná til fólks og sýna því hvernig
hlutirnir gangi fyrir sig til sveita.
Hún segir að fyrir fólk úti í heimi
sé íslenskt sveitalíf eðlilega mjög
framandi. Landbúnaðurinn hér sé
sem betur fer enn að mestu leyti fjöl-
skyldubúskapur og ekki verksmiðju-
framleiðsla. Fólks sé sem betur fer
alltaf að hugsa meira og meira um
það hvaðan maturinn sem það borðar
komi. Því er gott að fólk geti séð
hvernig daglegt líf í sveitinni gangi
fyrir sig og hvernig hugsað sé um
dýrin.
Frægðin stígur kindunum ekki til
höfuðs
Kindurnar kippa sér lítið upp við
aukna athygli og segir Pálína að
myndatökurnar hafi lítil áhrif á þær.
„Skoppa, Skrítla, Botna og flestir
gömlu heimalningarnir mínir hafa
þurft að taka á sig módelstörf í aukn-
um mæli. Athyglin hefur samt hing-
að til ekki stigið þeim til höfuðs, þær
eru pollrólegar yfir þessu. Annars
bitnar þetta mjög lítið á þeim. Þær
þurftu reyndar einu sinni að aðstoða
mig við einn „sponsaðan“ póst. Svo
fékk 317 nafnið Cassandra því það
var strákur frá Bandaríkjunum sem
vildi gefa vinkonu sinni það í afmæl-
isgjöf að kind á Íslandi yrði nefnd
eftir henni.“
Hægt er að fylgjast með Pálínu
og dýrunum í Eystra-Geldingaholti
á Instagram með því að leita eftir
notendanafninu farmlifeiceland. /BR
Borholureglur til umsagnar
Orkustofnun hefur gert drög að
reglum um borholur, sem lúta að
skráningu, hönnun og frágangi
borholna, sem og skil á upplýs-
ingum til Orkustofnunar.
Í lögum um rannsóknir og nýt-
ingu á auðlindum í jörðu, nr. 57/1998
(auðlindalög) eru ýmis ákvæði sem
varða skráningu, hönnun og frágang
borholna. Er nýjum reglum ætlað
að draga þau fram og gera aðilum
auðveldara að fylgja þeim. Einnig
er ætlunin að með reglunum verði
ábyrgð á borholum skilgreind betur
og upplýsingar um þær aðgengi-
legri. Orkustofnun hefur haldið
skrá yfir borholur á Íslandi um
áratugaskeið og hefur hún verið
aðgengileg almenningi á vefsvæði
stofnunarinnar og nú í nýrri kortasjá
Orkustofnunar. Reglurnar munu
gera Orkustofnun betur kleift að
halda borholuskránni uppfærðri til
hagsbóta fyrir þá sem nýta sér þær
upplýsingar sem í henni er að finna.
Drögin eru til umsagnar almenn-
ings og hagsmunaaðila og er að
finna á vef stofnunarinnar, www.
orkustofnun.is. Umsagnir þurfa að
berast fyrir 15. september. /TB
Það er er ekki æsingurinn í þeim mæðgum Lúsí (t.h.) og Botnu (t.v.) þegar
þær heilsa upp á Pálínu sem stjórnar Instagramreikningnum #Farmlifeiceland.
Blikur á lofti í ferðaþjónustunni en hrun er ekki í aðsigi:
„Landslagið er síbreytilegt“
– segir Sævar Skaptason, framkvæmdastjóri Hey Iceland
Uppgangur ferðaþjónustu hér
á landi hefur vart farið framhjá
nokkrum manni. Víða má sjá fram-
kvæmdir sem oftar en ekki tengj-
ast ferðaþjónustu með beinum eða
óbeinum hætti. Hótel spretta upp
og boðið er upp á alls kyns afþr-
eyingu á ólíklegustu stöðum.
Breytt bókunarmynstur

Margt bendir til þess að nú sé
að hægja á þeirri miklu fjölgun
ferðamanna sem verið hefur síðustu
ár hér á landi. Breytingar eiga sér
stað í bókunarmynstri ferðamanna,
að sögn Sævars Skaptasonar,
framkvæmdastjóra Hey Iceland.
Hann segir að breytingar séu í loftinu
og að hann finni fyrir kólnun meðal
ferðaþjónustuaðila, sérstaklega á
Evrópumörkuðum sem hafi verið
sterkir í gegnum árin. Hann sjái
25–27% samdrátt í bókunum frá
evrópskum ferðaskrifstofum frá
fyrra ári.
Stóru hóparnir og einfararnir
halda velli
Þrátt fyrir þennan mikla samdrátt er
staðan ekki afleit. Sævar segir að hjá
Hey Iceland sé samdrátturinn ekki
mikill í skipulögðum hópferðum,
en talsvert mikill samdráttur hafi átt
sér stað í ferðum þar sem erlendar
ferðaskrifstofur ráði þau sem
undirverktaka til að útvega gistingu
og þjónustu fyrir ferðamenn. Þar
sé greinilegasti samdrátturinn á
Evrópumarkaði því stór hluti fólks
sem þaðan komi hafi verið bókaður
með þessum hætti. Hins vegar sé
ágætur gangur í bókunum þar sem
fólk er alfarið á eigin vegum, þ.e.a.s.
ferðamenn sem bóka milliliðalaust
hjá Hey Iceland. Slíkir viðskiptavinir
séu eftirsóttir þar sem þeir skilja eftir
sig mestu verðmætin. Óhætt sé að
segja að þar sé árið í ár sambærilegt
við árin 2014–2015.
Gengið óhagstætt
Sterkt gengi krónunnar hefur haft
mikið að segja gagnvart ferða-
þjónustunni undanfarið og eins
hafa launahækkanir og virðis-
aukaskattsbreytingar skilað sér inn
í verðlag hér á landi, sem að mati
Sævars hefur áhrif á kauphegðun
fólks. Hann segir að erlendir bók-
unaraðilar taki sífellt stærri hluta
af kökunni til sín sem minnki hag
hérlendra aðila. Sævar segist hafa
áhyggjur af því að stórum hlekk
úr virðiskeðjunni sé kippt úr landi
með hurðum og gluggum með
þessum hætti. Það sé ekki minna
áhyggjuefni en fækkun ferðamanna.
Virðisaukaskattur sem lagður var
á ferðaþjónustuaðila árið 2016 nái
ekki til þessara dreifiaðila sem séu
með sína starfsemi erlendis.
Tækifæri í tækninni
Eins og málin blasa við í dag er bók-
unarfyrirkomulag með þeim hætti
að það fer fram í gegnum erlendar
bókunarvélar. Sævar sér fyrir sér að
aðilar taki sig saman og komi á fót
sameiginlegu bókunarkerfi meðal
aðila ferðaþjónustunnar. Þannig sé
hægt að einfalda alla ferla og auka
verðmæti ferðamanna til mikilla
muna.
„Ferðaþjónustuaðilar eru nú
farnir að taka niður bókanir fyrir
komandi haust og vetur. Það er
algengt að reynt sé að laða fólk að
með alls kyns tilboðum á jaðar-
tímum og ég veit dæmi um að hót-
elgisting sé boðin á 10–12 þúsund
krónur pr. nótt. Ég býst við að slík
tilboð verði algeng með haustinu.
Það er til marks um þær breytingar
sem eiga sér stað innan greinarinn-
ar,“ segir Sævar en tekur fram að
hann telji ekki að hrun sé í aðsigi í
ferðaþjónustunni.
„Verðlag hér á landi er vissulega
hátt sem ýtir sérstaklega ungu fólki
til að nýta sér ódýrari gistikosti,
eins og bílaleigubíla sem hægt er
að gista í. En aðalatriðið er að fólk
fái góða þjónustu og góða upplif-
un fyrir peninginn,“ segir Sævar
Skaptason, framkvæmdastjóri Hey
Iceland. /BR
Sævar Skaptaston segir að í harðnandi samkeppni í ferðaþjónustunni sé
aðalatriðið að fólk fái góða þjónustu og góða upplifun fyrir peninginn. Mynd / TB
Pálína segir fólk sérstaklega forvitið
um allt sem við kemur smala-
mennskum og réttum.
Sjálfsalar með ógerilsneydda mjólk
víða í Evrópu eru dæmi um undan-
þágu frá almennum reglum sem
bændur hafa fengið við sölu beint
frá býli. Mynd / TB
Mikill áhugi er meðal bænda að hefja slátrun á bæjum sínum og selja afurðir
milliliðalaust til neytenda. Mynd / Hrönn Ólína Jörundsdóttir