Bændablaðið - 02.08.2018, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 2. ágúst 201812
FRÉTTIR
Mávurinn, múkkinn og vargurinn:
Fuglar valda
skemmdum á heyrúllum
– Bændur með ráð undir rifi hverju en baráttan er hörð og óvægin
Það er fátt sem ergir bændur
meira en að verða fyrir
skemmdum á heyfeng. Tíðin
hefur verið mörgum óhagstæð,
sér í lagi á Suður- og Vesturlandi.
Vonbrigðin verða því ennþá meiri
ef fuglar náttúrunnar taka upp á
því að skemma rúllurnar með því
að gera göt á plastið og hleypa
þannig súrefni inn í rúlluna með
tilheyrandi skemmdum. Því þarf
að endurpakka rúllunni með
tilheyrandi aukakostnaði.
Virðast sjá æti undir plastinu
Fuglar eins og mávar, hettumávar,
kríur og ýmsir smáfuglar jafnvel
virðast halda að æti sé að finna í
rúllunum. Einhver munur virðist
vera á því hvort notuð eru bönd, net
eða filma (nærfilma) á rúllurnar, því
fuglar virðast sækja frekar í rúllur
þar sem band eða net er notað.
Hugsanlegt er að fuglinn telji sig
sjá orm eða annað ætilegt undir
plastinu, en filman virðist ekki vera
eins girnileg. Reynsla bænda er þó
misjöfn eftir svæðum.
Þeir bændur sem hafa gefið ráð í
þessum efnum telja margir að litur
plastsins skipti máli. Sumir telja að
fuglar sæki minna í svart plast, aðrir
að grænt plast haldi þeim frá og enn
aðrir að svart og hvítt til skiptis sé
galdralausnin. Það er vandasamt
að fullyrða nokkuð um hvað sé
árangursríkast í þeim efnum, það
eru skiptar skoðanir meðal bænda
um þetta eins og margt annað.
Ýmsar aðrar aðferðir
Til að reyna að líkja eftir hættum í
náttúrunni hafa bændur tekið upp á
því að mála augu ofan á rúllur og
reyna að halda varginum þannig
frá. Fuglar virðast fælast rauðan
lit og því er hann gjarnan notaður
í augastein. Þær tilraunir sem nú
þegar hafa verið gerðar hafa skilað
talsverðum árangri. Hafa þarf snarar
hendur því fuglinn sækir mjög fljótt
í rúllurnar eftir að þær lenda á
túninu. Þó að bændur reyni að bjarga
rúllunum eins fljótt og unnt er heim
í stæðu er fuglinn oft fljótari til. Sú
aðferð að láta rúllur standa upp
á endann hefur borið árangur hjá
bændum. Þannig er plastið þykkara
sem snýr upp í himininn og fuglinn
sér jafnvel ekki eins vel í gegnum
plastið. Eins er það betur varið ef
fuglar reyna að plokka í það.
Gott að breiða net yfir stæður
Yfirleitt sækja fuglarnir aðeins í
rúllur sem standa úti á túnum. Þó
eru dæmi um að þeir leiti í stæður
og valdi þar skemmdum. Gott ráð
til að verjast slíku er að setja net
yfir stæðuna og dekk eða annað sem
heldur netinu frá beinni snertingu
við stæðuna. Þannig á fuglinn
erfiðara með að kroppa í rúllurnar
með tilheyrandi skemmdum. Eins
vilja sumir meina að betra sé að
raða rúllum upp á endann til að
verja stæðuna betur, þá snúi þykkara
plastlag upp í loftið, og eins niður að
jörðinni. Hvor aðferðin sé betri skal
látið liggja á milli hluta, en albest er
að koma rúllum eins fljótt og auðið
er heim af túnum og í stæðu. Þannig
er dregið verulega úr skemmdum.
Ef tilefni þykir til er gott að
strengja net yfir eins og áður segir.
Hver aðferð hefur skilað árangri,
mismiklum á milli bæja. Þegar
raðað er í rúllustæðu þarf að huga
vel að frárennsli, að vatn geti ekki
myndað tjarnir eða polla. Einnig
er mikilvægt að planið sé slétt og
að engir oddhvassir aðskotahlutir
séu í planinu sem valdið geta
skemmdum á plastinu. Eins þarf
að huga að aðgengi annarra dýra
að stæðunni og girða af ef nauðsyn
krefst.
Misheppnað varp og kuldatíð
Fuglarnir virðast vera mun ágengari
á sumum svæðum en áður. Þannig
greinir Haraldur Benediktsson,
bóndi á Vestra-Reyni við Akrafjall,
frá því á Facebook-síðu sinni að
fuglarnir ráðist á rúllurnar nánast
beint af pökkunarborðinu. Hann
er með þá kenningu að varp
fuglanna hafi misfarist í sumar og
að hrjóstrugt og kalt veðurfar haldi
ormum í skefjum og minnki þannig
fæðuframboð fyrir fuglana. Á þeirra
svæði hafi fuglinn ekki sótt mikið í
rúllurnar, en nú sé enginn friður og
endurpakka hafi þurft stórum hluta
heyfengsins. /BR
Skógræktarfélag Eyfirðinga:
Gróðursett í jólatrjálendur
að Miðhálsstöðum
Sú hefð hefur skapast hjá Skóg-
ræktar félagi Eyfirðinga að
stjórn ar fólk kemur saman ásamt
fjölskyldum og gróðursetur í jóla-
trjálendur félagsins. Þetta árið var
haldið í Miðhálsstaði í Öxnadal,
1.000 plöntum af blágreni og
rauðgreni var komið í jörð og að
verki loknu voru grillaðar pylsur
og farið í stutta skoðunarferð um
skóginn.
Félagið hefur stundað skógrækt
á Miðhálsstöðum frá því um miðja
síðustu öld og hefur skógurinn um
tíðina verið drjúg uppspretta jólatrjáa
en aðrar timburnytjar, t.d. borðviður
og kurlviður, fara einnig ört vaxandi.
Réð ekki við
girðingakostnaðinn
Skógræktarfélag Eyfirðinga
fékk umráðarétt yfir eyðibýlinu
Miðhálsstöðum árið 1942 en
var fjárvana og réð ekki við
girðingarkostnaðinn. Skógrækt
ríkisins var þá fengin til verksins
og hafði með Miðhálsstaði að gera
til 1950 að gert var samkomulag
um að S.E. tæki við landinu að
nýju. Svæðið var loks girt á árunum
1950–1951, alls um 50 ha lands. Árið
1972 var girðingin síðan stækkuð og
er nú 70 ha.
Frá upphafi var vitað um
birkileifar í smáum stíl á
Miðhálsstöðum og gerðu menn sér
vonir um sjálfgræðslu birkiskógar
eftir friðun. Fljótlega kom í ljós að
þær vonir rættust ekki, enda landið
þurrt og hrjóstrugt að mestu leyti.
Rauðgrenið dafnar
ekki í rýru landi
Gróðursett var af kappi í landið frá
1952–1965 og voru sjálfboðaliðar
atkvæðamiklir þar sem víðar í reitum
félagsins. Eftir stækkun girðingar
kom kippur í gróðursetningar sem og
einnig síðustu árin fyrir aldamótin.
Árangur er þó misjafn, sem dæmi
var mikið plantað af rauðgreni sem
ekki náði að dafna í svo rýru landi,
en betur hefur gengið með lerki,
blágreni og stafafuru.
Sveppir í stað berja
Miðhálsstaðir vour lengi annálað
berjaland, en dregið hefur úr
berjasprettu á þessum slóðum
vegna gróðurfarsbreytinga í kjölfar
friðunar og ræktunar. Í staðinn
má á svæðinu finna gjöfular
furusveppaslóðir og athyglisverðar
tegundir sambýlissveppa furu hafa
fundist í reitnum. /MÞÞ
Mávurinn sækir ekki eingöngu æti
við sjávarsíðuna heldur freistast
hann í heyrúllur bænda. Mynd / ÁÞ
Geisladiskar endurspegla sólarljósi
sem virðist fæla fugla frá. Ekki er
gerður greinarmunur á árangri eftir
innihaldi geisladiskanna! Ingibjörg
Rannveig Ingólfsdóttir í Ásgarði
hefur góða reynslu af þessari aðferð.
Mynd / IRI
Rúllurnar á Vestri-Reyni undir Akrafjalli eru stórskemmdar eftir mávinn. Kostnaðarsamt er fyrir bændur að endurpakka
heyrúllum þegar svona háttar. Mynd / Haraldur Benediktsson
Skógarbændur stíga fram
á ritvöllinn
Landssamtök skógareigenda
munu á næstu misserum standa
fyrir reglulegum skrifum um skóg-
ræktarmál í Bænda blaðinu undir
heitinu „Við skógareigendur“. Í
fyrra fögnuðu samtökin tuttugasta
aldursárinu og eru félagsmenn á
áttunda hundrað.
Hlynur Gauti Sigurðsson,
framkvæmdastjóri Landssamtaka
skógarbænda, segir að í ellefu ár
hafi samtökin gefið út tímaritið
„Við skógareigendur“ og þar hafi að
jafnaði birst um tuttugu greinar á ári
hverju tengdar skógum og störfum
skógarbænda. „Nú eru breyttir tímar
því „Við skógareigendur“ verða nú
í pistlaformi í Bændablaðinu. Það
er okkur skógarbændum mikill
heiður að fá að vinna með svo
vinsælu og víðlesnu blaði. Megi
Bændablaðið vaxa og dafna svo
vel sem skógar hér í landi,“ segir
Hlynur Gauti.
Fyrsta grein skógarbænda birtist í
þessu tölublaði á bls. 34. Hún fjallar
um skemmtilegt dæmi um viðarnytj-
ar og er eftir þau Sigríði Hjartar og
Stefán Guðbergsson í Múlakoti.
/TB
Hlynur Gauti Sigurðsson, fram-
kvæmdastjóri Landssamtaka skógar-
bænda.
Miðhálsskógur hefur um tíðina verið drjúg uppspretta jólatrjáa en aðrar
timburnytjar eins og borðviður og kurlviður fara einnig ört vaxandi.
stundað skógrækt á Miðhálsstöðum
frá því um miðja síðustu öld.
Elín Guðjónsdóttir á Þverlæk í Holt-
um hefur gert tilraunir með að mála
augu á rúllurnar með góðum árangri.
Mávurinn fælist rauða litinn og stóru
augun. Mynd / EG