Bændablaðið - 22.03.2018, Qupperneq 2

2 Bændablaðið | Fimmtudagur 22. mars 2018
Búnaðarþing 2018 ályktaði um merkingar á landbúnaðarafurðum:
Beitt verði viðurlögum þegar vísvitandi
er verið að blekkja neytendur
– könnun sem Maskína gerði fyrir skömmu sýnir afgerandi vilja neytenda til merkinga á matvöru
Matvælastofnun og heilbrigðis-
eftirlit sveitarfélaga rannsökuðu
næringar- og heilsufullyrðingar á
matvörum og fæðubótarefnum frá
maí 2016 til febrúar 2017.
Niðurstöður eftirlitsverkefnisins
sýna að rúmur helmingur fullyrðinga
uppfyllti ekki kröfur.
Rannsakaðar voru 40 mismunandi
matvörur og fæðubótarefni frá
18 fyrirtækjum, með samtals 66
fullyrðingum. Skoðaðar voru
bæði innlendar og innfluttar vörur,
almenn matvæli og fæðubótarefni
eða sérvörur. Einnig voru skoðaðar
auglýsingar í dagblöðum og
upplýsingar í netverslunum.
Fyrirtækin voru ýmist undir eftirliti
heilbrigðiseftirlits sveitarfélaga eða
Matvælastofnunar. /VH
Merkingar á landbúnaðarafurðum
voru til umræðu á Búnaðarþingi
sem haldið var í Reykjavík 5. - 6.
mars. Ályktaði þingið um þau mál
og lagði áherslu á að með bættum
merkingum og eftirliti með þeim
yrði komið í veg fyrir að neytendur
séu blekktir.
Af hálfu neytenda hefur
þráfaldlega verið bent á mikinn
misbrest í merkingum á landbúnaðar-
vörum á undanförnum árum.
Talsverðar úrbætur hafa verið gerðar
hvað varðar upprunamerkingar
en ljóst að bæta þarf um betur.
Beindi Búnaðarþing því til
landbúnaðarráðherra, fjár mála-
ráðherra og ráðherra ferða-, iðnaðar-
og nýsköpunarmála sem jafnframt
fer með neytendamál, að tryggja
að í gildi séu viðeigandi reglur um
vandaðar og áberandi merkingar
á öllum matvælum og öðrum
landbúnaðarafurðum, innlendum
sem innfluttum.
Neytendur vilja merkingar
Markaðsfyrirtækið Maskína gerði
könnun á afstöðu neytenda um
upprunamerkingar á matvöru fyrir
Icelandic lamb í janúar síðastliðnum.
Þar kom fram mjög ákveðin afstaða
neytenda sem langsamlega flestir
vilja vita um upprunaland matvöru.
Ákveðnust var afstaðan til matvöru
sem boðin er til sölu í verslunum.
Einnig var mikill meirihluti sem vill
upprunamerkingar á matvöru sem
borin er á borð á veitingahúsum og
í mötuneytum.
Viðurlögum beitt vegna blekkinga
Í ályktun Búnaðarþings um
merkingarmálin segir m.a.:
„Merkingarnar taki m.a. til uppruna,
ferils, framleiðsluhátta, innihalds og
geymsluskilyrða. Skoða þarf nánar
framsetningu á merkingum með
tilliti til þess að þær gefi neytendum
ætíð glöggar upplýsingar og beita
þarf í auknum mæli viðurlögum
þegar blekkingum er vísvitandi beitt.
Virkt eftirlit með innflutningi
Stofnanir sem fara með eftirlit
með merkingum, innflutningi og
markaðsfærslu landbúnaðarafurða
stundi reglulega vöruskoðun vegna
innflutnings og virkt almennt
eftirlit. Við innflutning matvæla og
annarra landbúnaðarafurða verði
sérstök áhersla lögð á að réttum
reglum sé fylgt varðandi heilbrigði,
tollafgreiðslu og merkingar. Með því
verði stuðlað að lýðheilsu, smitgát,
plöntu- og dýraheilbrigði, vandaðri
upplýsingagjöf til neytenda og
heilbrigðara samkeppnisumhverfi.
Búnaðarþing telur að
upplýsingar um uppruna matvara
eigi ávallt að vera aðgengilegar
fyrir neytendur, hvort sem er
í verslunum, mötuneytum eða
veitingastöðum.“
Í greinargerð með ályktuninni
segir ennfremur:
„Nauðsynlegt er að tryggja að
við innflutning á landbúnaðarvörum
fari örugglega saman þau skjöl sem
vörunni eiga að fylgja og skoðun á
þeirri vöru sem raunverulega kemur
til landsins. Eina aðferðin til að
sannreyna það er virk vöruskoðun.
Með því er tryggt að rétt
heilbrigðisvottorð fylgi ævinlega
þeirri vöru sem kemur. Jafnframt
er mikilvægt að yfirfara með
vöruskoðun og skjalasamanburði að
rétt tollflokkun sé viðhöfð. Dæmi
eru um að misbrestur sé á hvoru
tveggja.”
Styrkja þarf skilgreiningar

Yfirfara þarf reglugerðir um
merkingar matvæla og annarra
landbúnaðarafurða, framsetningu
þeirra sem og reglugerðir um
inn- og útflutning. Styrkja þarf
skilgreiningar að baki tollflokkun,
mögulega með fjölgun tollnúmera
og útgáfu úrskurða um bindandi
tollflokkun.“
Blekkingum beitt
við innfluttar vörur
„Þá er nauðsynlegt að gera átak í að
lögum og reglum um merkingar sé
fylgt en því hefur víða verið áfátt
sbr. ákvæði reglugerðar 1294/2014.
Taka þarf fastar á því ef vísvitandi
blekkingum virðist beitt, t.d. eru
fjölmörg dæmi um að innfluttri
vöru séu búnar þær merkingar og
umbúðir að hún virðist íslensk.
Dæmi eru um að innfluttar vörur eru
seldar undir innlendum vöruheitum,
umbúðir þeirra merktar í fánalitum,
upprunaland komi ekki fram eða
að leturgerð upprunalands sé svo
ógreinileg að vart sjáist,“ segir í
ályktun Búnaðarþings 2018. /HKr.
Helmingur uppfyllti
ekki kröfur MAST
FRÉTTIR
Já;
96,6%
Nei;
3,4%
TELUR ÞÚ AÐ MERKJA EIGI UPPRUNALAND
Á MATVÖRU
Já;
77,1%
Nei; 22,9%
TELUR ÞÚ AÐ MERKJA EIGI UPPRUNALAND
Á MATVÖRU Á VEITINGAHÚSUM?
Já;
72,4%
Nei; 27,6%
TELUR ÞÚ AÐ MERKJA EIGI UPPRUNALAND
Á MATVÖRU
Öryggisúttekt á íslenska
þjóðvegakerfinu hefur farið fram
síðustu ár og er alls búið að meta
um 4.200 km.
Í úttektinni kemur fram að um
75% af íslenska vegakerfinu er með
eina eða tvær stjörnur í öryggisúttekt
EuroRap. Einungis 25% íslenskra
vega er með þrjár stjörnur eða
meira. Markmiðið hins vegar er að
allir vegir verði að lágmarki þriggja
stjörnu.
Með úttektinni, sem unnin
er eftir stöðlum EuroRAP,
verður til gagnagrunnur um
vegi og umhverfi þeirra og
hvernig öryggi þeirra er háttað.
Félag íslenskra bifreiðaeigenda
hefur ásamt samgöngu- og
sveitarstjórnarráðuneytinu og fleiri
samstarfsaðilum staðið að úttektinni.
Opnað hefur verið fyrir aðgang að
úttektinni á vef FÍB.
75% þjóðvega í
lélegu ástandi
Útflutningur á íslensku grænmeti sem ræktað er án varnarefna til netverslunarinnar nemlig.com í Danmörku:
Íslenskar agúrkur á matarborð Dana
Sölufélag garðyrkjumanna
sendi í upphafi vikunnar fyrstu
sölusendingu sína af grænmeti til
Danmerkur. Um er að ræða tvö
bretti af agúrkum sem verða seldar
af netversluninni Nemlig.com.
Gunnlaugur Karlsson, fram-
kvæmdastjóri Sölufélags garð-
yrkjumanna, segir að til hafi staðið
að sendingin færi fyrr en að henni
hafi verið frestað vegna skorts á
innlendum agúrkum.
„Það fór frá okkur tilrauna sending
fyrir ekki svo löngu og Danirnir
voru gríðarlega ánægðir með hana. Í
framhaldi af því sendum tvö bretti til
viðbótar í byrjun vikunnar.“
Kröfuharðir neytendur
„Móttakandi sendingarinnar í
Danmörku er netverslun sem heitir
nemlig.com sem selur allt milli himins
og jarðar og þar á meðal matvæli.
Hún er að mínu mati ein glæsilegasta
vefverslun á Norðurlöndunum í dag.
Neytendur í Danmörku eru
mjög kröfuharðir og týpískur
viðskiptamannahópur nemlig.com
pantar matinn yfir rauðvínsglasi á
kvöldin og fær hann sendan heim og
fer aldrei í matvöruverslun.
Viðræður við Irma enn í gangi
Guðlaugur segir að Sölufélag
garðyrkjumanna hafi um tíma
átt í viðræðum við dönsku
verslunarkeðjuna Irma um útflutning
á grænmeti og að þær viðræður séu
enn í gangi.
„Í dag stranda viðræðurnar
við Irma á því að þar vilja menn
fá íslenska lífræna vottun á
framleiðsluna. Vandamálið er að
hér á landi gilda ekki sömu reglur
um lífræna vottun og í Skandinavíu.
Í Skandinavíu er heimilt að rækta
plöntur í rennum í eins metra hæð
eins og við gerum og þar telst það
lífræn ræktun. Hér er ekki heimilt að
votta slíka ræktun sem lífræna þrátt
fyrir að moldin, næringarefnin og allt
annað sé lífrænt ræktað.
Þessu þarf að breyta og það verða
stjórnvöld að gera. Ef þau gera það
ekki er ólíklegt að við séum að fara
að flytja út agúrkur héðan sem lífrænt
vottaðar.”
Engin varnarefni í íslenskum
agúrkum
„Vefverslunin nemlig.com gerir
kröfu um að varan innihaldi ekki
varnarefni og það er ekkert vandamál
fyrir okkur að uppfylla þá kröfu. Það
er þegar búið að staðfesta að hún geri
það ekki af óháðri rannsóknastofu.
Við merkjum vöruna sérstaklega
sem lausa við öll varnarefni.“
Áhugi fyrir annarskonar
matvörum
„Danirnir hafa sýnt áhuga að fá frá
okkur fleiri tegundir af grænmeti og
jafnvel aðrar annarskonar matvörur
eins og kjöt og fisk. Viðræður um
það eru í gangi nú þegar. Ég á ekki
von á öðru en að þessi viðskipti eigi
eftir að vinda utan á sig og að salan
eigi eftir að aukast með tímanum,“
segir Gunnlaugur Karlsson,
framkvæmdastjóri Sölufélags
garðyrkjumanna. /VH
Gunnlaugur Karlsson. Heimsendingarþjónusta nemlig.com.
Njarðvíkurskriður. Mynd / HKr.