Bændablaðið - 26.09.2019, Blaðsíða 12

Bændablaðið | Fimmtudagur 26. september 201912
FRÉTTIR
„Við sjáum fyrir okkur að
mögulegar lausnir felist annars
vegar í því að auka virkni og
rekstraröryggi hreinsibúnaðar
enn frekar en nú er og einnig og
ekki síður að lengja útrás og koma
henni fyrir á meira dýpi,“ segir
Sigurjón Þórðarson, framkvæmda­
stjóri Heilbrigðiseftirlits Norður­
lands vestra, vegna mengunar
frá frárennsli sláturhúss KVH á
Hvammstanga.
Áberandi fitubrák sést gjarnan
umhverfis affallið og í það leitar
mikill fjöldi fugla. Ábúendur á
Sæbóli og Ytri-Bakka hafa sent bréf
til sveitarstjórnar Húnaþings vestra
og krafist úrbóta.
Óska upplýsinga um magn
lífræns úrgangs sem fer frá
sláturhúsinu
Sigurjón segir að hreinsun við
Sláturhús KVH á Hvammstanga
sé nú þegar meiri en víða annars
staðar hjá sambærilegri starfsemi,
en staðsetning útrása sé hins
vegar viðkvæmari. Það geri m.a.
nábýli við hratt vaxandi ferða-
mennsku á Vatnsnesi og æðarrækt
á svæðinu. Sigurjón hefur tvívegis
farið og skoðað aðstæður við
sláturhúsið nú í haust. Hann segir
að Heilbrigðiseftirlit Norðurlands
vestra hafi óskað eftir upplýsingum
frá sláturhúsinu um það magn
lífræns úrgangs í fráveituvatni sem
fer frá fyrirtækinu og að það verði
mælt með beinum hætti. Hann segir
mögulega hægt að áætla það út frá
því sem eftir verður þegar búið er
að draga magn afurða og úrgangs
frá innvegnu hráefni í sláturhúsið.
Þá óskaði heilbrigðiseftirlit eftir
upplýsingum um gerð, aldur og
rekstur búnaðarins og afstöðu KVH
til málsins.
„Hér er fyrst og fremst um að
ræða sjónmengun vegna lífræns efnis
sem sleppur fram hjá hreinsibúnaði
sláturhússins. Mengunin veldur
aðallega ama, auk þess sem það er
ekki viðunandi að fóðra vargfugl í
nágrenni við æðarvarp og matvæla-
framleiðslu,“ segir Sigurjón. Hann á
von á að niðurstöður mælinga berist
á næstu dögum.

Verulegum fjármunum varið í
endurbætur á hreinsibúnaði
Hallfríður Ósk Ólafsdóttir, gæða-
stjóri hjá Sláturhúsi KVH á
Hvammstanga, segir að þegar
athugasemdir berist fyrir tækinu
vegna mengunar frá frárennsli sé
heilbrigðiseftirliti gerð grein fyrir
orsökum frávika og brugðist sé við
með endurbótum og auknu eftirliti
með hreinisbúnaði og það sé gert í
samráði við eftirlitið. Hún segir að á
undanförnum árum hafi verulegum
tíma og fjármunum verið varið í
endurbætur á hreinsunarbúnaði við
fyrirtækið.
Fitubrákin hænir
að fjölda máva og hrafna
Ingvar H. Jakobsson hjá ferða-
þjónustunni á Ytri-Árbakka og
Ástmundur og Hanný Norland,
æðarbændur á Sæbóli á Vatnsnesi,
sem einnig reka hrossaræktarbúið
Hindisvík, sendu sveitarstjórn
Húnaþings vestra bréf í fyrrahaust
þar sem krafist er úrbóta á
frárennslismálum slátur-
hússins á Hvamms tanga.
Þar kemur fram að mjög
mikil og greinileg mengun
hafi runnið frá sláturhúsinu
mörg undanfarin ár og að
þau hafi reglulega kvartað
undan henni bæði við
heilbrigðisfulltrúa og
MAST.
„Mengunin lýsir sér
þannig að fitubrák og
annar úrgangur rekur
á fjörur sem hænir að
hundruð máva og einnig
hrafna. Einnig finnst
greinileg lyktarmengun
þegar fitulögin þrána í
fjörunum, sem gerir þær
óhæfar til útivistar,“ segir í bréfi
þeirra til sveitarstjórnar.
Benda þau jafnframt á að
enn hættulegri mengun komi
frá mávunum sjálfum, sem séu
miklir sýklaberar þegar kemur að
kamfílóbakter og salmonellu líkt
og fjöldi rannsókna hafi sannað,
„og í raun ótrúlegt að hæna þá í
þessum mikla fjölda að þétt býlinu.
Frárennslið er í raun eldisstöð fyrir
vargfugl, sem er einnig skaðvaldur
í friðslýstu æðarvarpi og varpi
annarra fugla,“ segja þau.
Fjaran sé þeim í raun ónothæf
og jafnvel hættuleg til útivistar
og að þau meini sínum gestum
og fjölskyldu að fara í fjörurnar á
þessum árstíma.
Hafa kvartað árlega frá 2013
Ástmundur og Hanný á Sæbóli segja
málið einkum og sér í lagi snúast
um fuglagerið sem sveimi umhverfis
affallið allan sólarhringinn og sitji
í fjörunni að tína upp kjötbita. Þau
segjast hafa kvartað yfir þessu til
heilbrigðiseftirlits árlega frá árinu
2013, en ástandið sé ævinlega
óbreytt. Fleiri aðilar, eins og sveitar-
félagið og MAST, hafi fengið afrit af
bréfunum en síðarnefnda stofnunin
segir málið ekki koma sér við og
vísar á heilbrigðiseftirlit.
Ástmar og Hanný segja að fugla-
gerið við affallið skapi óþolandi
stöðu fyrir æðarfuglinn, því fylgi að
auki mikill óþrifnaður fyrir þorpið.
Sveitarfélagið fylgist með
Ragnheiður Jóna Ingimarsdóttir,
sveitar stjóri í Húnaþingi vestra, segir
að málið hafi verið rætt við ábúendur
á Ytri-Árbakka fyrir nokkru og í
framhaldinu hafi sveitarfélagið sent
ábendingu til heilbrigðiseftirlits en
hlutverk eftirlitsins væri að fara með
heilbrigðis- og mengunarvarnaeftirlit
samkvæmt lögum um hollustuhætti
og mengunarvarnir. Vissi hún til
þess að kallað hefði verið eftir
upplýsingum frá sláturhúsinu. „Ég
mun fylgja þessu eftir og fá nánari
upplýsingar frá Heilbrigðiseftirlitinu
þegar þau hafa lokið sinni úttekt,“
segir hún. /MÞÞ
Orkustofnun - Grensásvegi 9 - 108 Reykjavík - Sími 569-6000 - www.os.is
Tækifæri og áskoranir við
uppbyggingu smávirkjana á Íslandi
Ráðstefna á Grand Hótel 17. október 2019
08:00 Skráning og morgunverður
08:30 Setning ráðstefnu
- Guðni A. Jóhannesson, orkumálastjóri
08:40 Ávarp ráðherra ferðamála-, iðnaðar- og nýsköpunar
- Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir
08:50 Öryggisstjórnkerfi virkjana
- Óskar Frank Guðmundsson, sérfræðingur hjá Mannvirkjastofnun
09:10 Umhverfismat fyrir smærri virkjanir - Jakob Gunnarsson, sviðsstjóri hjá
Skipulagsstofnun
09:30 Smávirkjanir og dreifikerfið
- Kjartan Rolf Árnason, deildarstjóri tæknisviðs hjá RARIK
09:50 Kaffihlé
10:10 Smávirkjanir og flutningskerfið
- Sverrir Jan Norðfjörð, framkvæmdastjóri þróunar- og tæknisviðs
10:30 Fjármögnun smávirkjana - Aðalsteinn Þorsteinsson, forstjóri Byggðastofnunar
10:50 Smávirkjanir í Noregi - Knut Olav Tveit, Daglig leder, Småkraftforeningen
11:10 Hafa orkufyrirtækin áhuga á að kaupa orku frá smávirkjunum
- Friðrik Friðriksson, framkvæmdastjóri framleiðslu og sölu hjá HS Orku
11:30 Virkjanasaga Húsafells - Arnar Bergþórsson, stjórnarformaður Arnarlækjar
11:50 Samantekt og fundi slitið
Fundarstjóri Erla Björk Þorgeirsdóttir verkefnisstjóri hjá Orkustofnun
Skráning á fundinn og útsending frá fundinum er á os.is
Orkustofnun efnir til ráðstefnu um tækifæri og áskoranir við
uppbyggingu smávirkjana á Íslandi. Fjallað verður um umhverfismat,
tengingar smávirkjana við dreifikerfið, fjármögnun og fleiri atriði er
varðar smávirkjanir. Einnig verða sagðar reynslusögur af uppbyggingu
smávirkjana bæði á Íslandi og í Noregi.
Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, ráðherra mun ávarpa ráðstefnuna.
Kýrin Hrollaug á bænum
Skíðbakka í Austur­
Landeyjum gerði sér
lítið fyrir nýlega og bar
þremur kálfum, sem voru
reyndar allir dauðir. Um
var að ræða tvær kvígur
og eitt naut, allt full­
skapaðir kálfar.
„Við höfum aldrei
upp lifað nokkuð þessu
líkt í þau 33 ár sem við
höfum verið í búskap. Ég
hef heldur aldrei heyrt af
þremur kálfum í burði þótt
það hafi örugglega gerst
einhvern tímann,“ segir Guðbjörg
Albertsdóttir á Skíðbakka en hún og
Rútur Pálsson eru þar með myndar-
legt kúabú.
„Það gekk mjög vel að ná
kvígunum, þær voru númer eitt og tvö
en þegar Rútur athugaði með þriðja
kálfinn kom í ljós að hann var með
pung og líka dauður. Við höfum ekki
hugmynd um af hverju þeir drápust
allir en það hefði óneitanlega verið
gaman að eiga þrjá sprelllifandi kálfa
undan Hrolllaugu. Hún er þrátt fyrir
þetta allt brött og ber sig vel. Við
„lánuðum“ henni sólarhrings gamlan
kvígukálf til að hafa hjá sér nóttina
eftir burðinn og hún var bara ánægð
með það,“ segir Guðbjörg. /MHH
Hrollaug bar þremur
kálfum á Skíðbakka
Hrollaug er greinilega mjög frjósöm enda bar hún þremur kálfum, sem er
mjög, mjög fátítt á Íslandi. Mynd / Guðbjörg Albertsdóttir.
Kálfarnir þrír sem komu allir í heiminn dauðir,
tvær kvígur og eitt naut.
Hrossa- og æðarbændur á Vatnsnesi kvarta yfir mengun frá sláturhúsinu á Hvammstanga sem dregur að mikið fuglager:
Hægt að leysa með meiri hreinsun og lengri útrás
– segir Sigurjón Þórðarson, framkvæmdastjóri Heilbrigðiseftirlits Norðurlands vestra
Þykk fitubrák í fjörunni á Sæbóli
, fyrir neðan
æðarvarpið, stutt frá slátur hússaff
allinu. Svona
sést oft og víða í fjörunni á sláturtí
ðinni. Sporin
í fitu brákinni eru eftir mjög stór
an hund af
labradorkyni.
Mikill fjöldi fugla sækir í úrganginn
frá sláturhúsinu.