Bændablaðið - 26.09.2019, Blaðsíða 36

Bændablaðið | Fimmtudagur 26. september 201936
Kjúklingabaunir eru megin hráefnið
í hummus. Grikkir og Rómverjar
litu á kjúklingabaunir sem fæðu
fátæklinga. Heimspekingurinn
Pýþagóras bannaði læri sveinum
sínum að borða kjúklinga baunir
og ganga um baunaakra vegna
þess að þær slævðu æðri og skýra
hugsun. Vegna lögunar sinnar voru
þær taldar kynörvandi og neytt sem
slíkra þrátt fyrir vindganginn sem
neyslunni fylgir.
Áætluð heimsframleiðsla á
kjúklinga baunum árið 2017 var
14,8 milljón tonn. Indland ber höfuð
og herðar yfir aðra framleiðendur
með 9,9 milljón tonn, Ástralía er
í öðru sæti og framleiddi um tvö
milljón tonn árið 2017. Þar á eftir
komu Tyrkland og Mjanmar með
500 þúsund tonn hvort land og svo
Rússland sem framleiddi 400 þúsund
tonn af kjúklingabaunum árið 2017.
Markaður fyrir kjúklingabaunir í
heiminum er vaxandi og framleiðsla
þeirra vaxið jafnt og þétt frá 1961 og
gera spár ráð fyrir að ræktun þeirra á
heimsvísu muni aukast um að minnsta
kosti 4% til ársins 2022.
Þrátt fyrir að framleiðsla kjúklinga­
bauna á Ástralíu sé lítil miðað við
Indland eru Ástralir stærstu útflytjendur
kjúklingabauna í heiminum. Stærstum
hluta framleiðslunnar á Indlandi
er neytt innanlands. Kanada og
Argentína eru í öðru og þriðja sæti
yfir útflytjendur. Auk þess að vera
stærsti framleiðandi kjúklingabauna
í heiminum er Indland einnig það
land sem flytur inn mest af þeim og
í kjölfarið koma Pakistan, Tyrkland,
Sameinaða arabíska furstadæmið og
Bangladess.
Á vef Hagstofu Íslands segir að
árið 2018 hafi verið flutt inn 71,3 tonn
af hænsnabaunum. Langmest var flutt
inn frá Ítalíu, eða rétt rúm 52 tonn,
og þar næst frá Tyrklandi, 11,8 tonn.
Það ár voru flutt inn rúm 4,8 tonn frá
Hollandi og einhver kíló frá Kína,
Frakklandi, Mexíkó og fleiri löndum.
Ættkvíslin Cicer og
tegundin arietinum
Yfir 30 tegundir niturbindandi
belgjurta tilheyra ættkvíslinni Cicer.
Tegundir innan ættkvíslarinnar eru
annaðhvort ein­ eða fjölærar og allar
upprunnar við botn Miðjarðarhafs
og í Mið­Asíu. Þrátt fyrir að einungis
ein tegund, C. arietinum, sé í ræktun
eru margar villtar tegundir innan
ættkvíslarinnar taldar efnilegar í
ræktun til matvælaframleiðslu í
framtíðinni.
Tegundin C. arietinum er ein­
ær. Hraðvaxta, yfirleitt 20 til 60
sentímetra að hæð en getur náð
um metra að hæð. Plantan er með
öfluga stólparót sem getur náð allt
að tvo metra niður, á stólparótinni
eru margar hliðarrætur sem liggja á
15 til 30 sentímetra dýpi. Stönglar
HELSTU NYTJAJURTIR HEIMSINS
Kjúklingabaun er fjölskyldunafn
heimspekingsins Cicero
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Kjúklingabaunir dafna best í mildu loftslagi, 15 til 29° á Celsíus, en þola vel hita og þurrka og geta vaxið allt frá fjöruborði upp í 2.500 metra yfir sjávarmáli.
Ljósar og dökkar kjúklingabaunir. Spíraðar kjúklingabaunir.
Kjúklingabaunir eru undirstöðuhráefni í hummus.