Bændablaðið - 10.10.2019, Blaðsíða 36

Bændablaðið | Fimmtudagur 10. október 201936
Við fyrstu sýn er ekki laust við
að rambutan aldin líkist ígulkeri
og af þeim líkindum er íslenska
heitið ígulber dregið. Aldinið er
alsett fálmurum og fremur fáséð
í verslunum hér á landi en sést
annað slagið. Utan um fræið vex
eins konar líknarbelgur sem í
daglegu tali kallast aldin.
Áætluð heimsframleiðsla á ígul­
berjum árið 2017 er tæp 1,4 milljón.
Indónesía var stærsti framleiðandinn
það ár með um 588 þúsund tonn
og Taíland er í öðru sæti með um
345 milljón tonn. Þar á eftir komu
Víetnam með framleiðslu upp á
rúm 261 þúsund tonn, Malasía og
Filippseyjar með 63 og tæp 8 þúsund
tonn árið 2017. Auk þess sem aldinið
er ræktað í hitabelti Afríku, suðuhluta
Mexíkó og hitabeltislöndum Suður­
Ameríku.
Langmest af aldininu er neytt
innanlands í framleiðsluríkjunum
en Taíland er stærsti útflytjandi ígul­
berja í heiminum og er útflutningur
þaðan tæp 100 þúsund tonn á ári.
Mestur er útflutningurinn til landa
í Asíu auk þess sem eitthvað er flutt
til Evrópu.
Þrátt fyrir að ígulber sjáist annað
slagið í verslunum hér á landi fundust
engar tölur um innflutning þeirra á
vef Hagstofu Íslands.
Ættkvíslin Nephelium
og tegundin lappaceum
Um 25 tegundir sígrænna dulfrævinga
tilheyra ættkvíslinni Nephelium sem
er af sápuberjaætt og allar eru þær
upprunnar í hitabelti Suðaustur­
Asíu. Laufið er samsett úr mörgum
smáblöðum og berin æt
steinaldin. Algengasta tegundin í
ræktun er N. lappaceum.
Ígulberjatré eru sígræn og yfirleitt
einstofna og beinvaxin, 15 til 25
metrar að hæð og getur stofninn
orðið 60 sentímetrar að þvermál en
lágvaxnari, 3 til 5 metrar, í ræktun.
Trén eru með trefjarót og víða
krónu. Blöðin samsett úr 3 til 15
smáblöðum, 7 til 30 sentímetrar að
lengd og 2 til 11 sentímetrar að lengd
og með rauðleitum blæ. Laufblöðin
eru hærð á meðan þau eru ung,
öfugegglaga, leðurkennd viðkomu,
gulgræn eða dökkgræn.
Blómin eru gulhvít og smá, 2,5 til
5 millimetrar í þvermáli, stilklaus og
án krónublaða og til eru blóm sem
bera frævla eða frævur og bæði og
því til blóm sem eru einkynja eða
tvíkynja. Blómin gefa frá sér daufan
en sæta angan sem laðar að margs
konar skordýr sem bera frjókorn
milli blómanna sem eru sjaldnast
sjálffrjóvgandi. Aldinþroski eftir
frjóvgun er fimm til sex mánuðir.
Utan um fræið er mjúkur hjúpur
HELSTU NYTJAJURTIR HEIMSINS
Ígulber eru af sápuberjaætt
Vilmundur Hansen
vilmundur@bondi.is
Ígulber eru upprunnin á Malasíuskaga og hafa verið í ræktun í Suðaustur-Asíu og Indlandi í margar aldir.
Blómin eru gulhvít og smá, 2,5 til 5
millimetrar í þvermál, stilklaus og án
krónublaða og til eru blóm sem bera
frævla eða frævur og bæði og því til
blóm sem eru einkynja eða
tvíkynja.
Utan um fræ
ið er mjúkur
hjúpur eða
marglaga him
na sem í dag
legu tali er
kölluð aldin.
Um er að ræ
ða fræhjúp e
ða eins kona
r mjúkan líkn
arbelg innan

í hnattlaga a
ldinlíki.
Ígulberjatré eru sígræn og yfirleitt einstofna og beinvaxin, 15 til 25 metrar að
hæð og getur stofninn orðið 60 sentímetrar í þvermál en eru yfirleitt lágvaxnari,
3 til 5 metrar, í ræktun.