Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.06.1999, Blaðsíða 28

VIÐHORF
Hafdís Gísladóttir framkv.stj. Félags heyrnarlausra:
TÍMAMÓT f SÖGU
HEYRNARLAUSRA
í stjórn lands síns, beinlínis eða með
því að kjósa til þess fulltrúa í frjálsum
kosningum er möguleikinn til að taka
við upplýsingum og tjá sig skilyrði til
að þeir njóti lýðræðisréttinda.
I baráttu Félags heymarlausra fyrir
bættum réttindum heyrnarlausra í
samfélaginu höfum við sífellt rekið
okkur á að nauðsynlegt er að viður-
kenna íslenskt táknmál sem móður-
mál með lagasetningu. Opinber við-
urkenning á íslensku táknmáli sem
móðurmáli er nauðsynleg ef tryggja
á heyrnarlausum sömu réttindi og
aðrir Islendingar njóta. Með dómi
Hæstaréttar er að mínu mati litið á það
sem sjálfsagðan hlut að táknmál sé
móðurmál ákveðins minnihlutahóps í
samfélaginu sem eigi sama rétt og
aðrir og að taka beri tillit til þess í
ákvörðunartöku innan ríkisstofnana.
✓
Idómsorði segir: “Mál þetta varðar
mikilvæg réttindi, þ.e. kröfu
ákveðins hóps einstaklinga um að þeir
njóti á sama hátt og aðrir þeirrar
þjónustu stefnda, sem ætluð er til að
auðvelda kjósendum
sínum val á milli
framboða í kosning-
um til löggjafarþings
þjóðarinnar. Ákvörð-
un stefnda um tillhög-
un útsendingar um-
rædds framboðs-
fundar felur í sér að
heymarlausir sitja þar
ekki við sama borð og
aðrir landsmenn”.
Dómur Hæstaréttar
byggir fyrst og fremst
á íslenskum lögum
m.a. á jafnræðisreglu
stjómarskrárinnar 65.
gr., 3 gr. stjómskipun-
arlaga nr. 97/1995 og
Þrátt fyrir að
félagið hafi óskað
eftir rökstuðningi á
synjun sjónvarpsins
hefur hann aldrei
fengist og jafnvel
þótt stjómmálaöflin
sem eru í framboði hafi skorað á
sjónvarpið að túlka framboðsumræð-
urnar hefur það ekki náð fram að
ganga fyrr en nú með dómi Hæsta-
réttar. Félag heymarlausra taldi sig
því hafa reynt allar leiðir áður en sú
ákvörðun var tekin að leita álits
dómstóla.
✓
Ibeiðni sinni um túlkun hefur Félag
heyrnarlausra máli sínu til rök-
stuðnings vitnað í íslensk lög sem og
alþjóðlega sáttmála sem íslensk
stjómvöld hafa samþykkt. Félagið
hefur einnig bent á sérstöðu heyrnar-
lausra sem minnihlutahóps í íslensku
samfélagi og að íslenskt táknmál sé
grundvöllur þess að þeir geti tekið
virkan þátt í samfélaginu.
Heyrnarlausir hafa ekki haft
aðgang að upplýsingum í sjónvarpi og
útvarpi og hefur það komið í veg fyrir
að þeir geti myndað sér skoðanir á
lýðræðislegan hátt. Forsenda þess að
heymarlausir njóti lýðræðis er að þeir
fái upplýsingar á íslensku táknmáli.
Ef heymarlausir eiga að geta tekið þátt
Á menningarvöku í Gerðubergi.
Hafdís
Gísladóttir
Fimmtudagurinn 6. maí
markaði tímamót í sögu
heyrnarlausra á íslandi ef
ekki í allri Evrópu. Þennan dag
úrskurðaði Hæstiréttur íslands í máli
Félags heyrnarlausra gegn Ríkis-
útvarpinu (RÚV)
en félagið hafði
stefnl þeim síð-
arnefnda vegna
synjunar sjón-
varpsins á beiðni
félagsins um að
túlka á táknmáli
framboðsumræður
í sjónvarpinu
jafnóðum og þær
fæmfram. Hæsti-
réttur taldi synjun RÚV ólögmæta og
viðurkenndi að sjónvarpinu væri skylt
að láta túlka þessar umræður um leið
og þær fæm fram.
Um margra ára skeið hefur Félag
heyrnarlausra farið fram á við sjón-
varpið að framboðsumræður sem fara
fram kvöldið fyrir kosningar verði
túlkaðar á táknmáli jafnóðum og þær
fara fram. Hefur
félagið óskað eftir
þessu fyrir forseta- ,
bæjar- og sveitar-
stjórnar- og alþing-
iskosningar. Svar
sjónvarpsins hefur
ávallt verið á sömu
leið þ.e. að ekki sé
hægt að verða við
ósk Félags heyrn-
arlausra.
28