Fréttabréf Öryrkjabandalags Íslands - 01.03.2000, Qupperneq 19

esar Bergsveinssonar
yfirlæknis og er ein-
kar skemmtileg af-
lestrar. Jóhannes
rekur þar sögu Þórðar
Sveinssonar læknis en
hann var um langa
hríð yfirlæknir geð-
sjúkrahússins að
Kleppi og starfaði þar
alls í yfir 30 ár. Jó-
hannes lýsir á næman
og skýran hátt ævi
þessa bóndasonar úr
Húnaþingi, sem missti
móður sína 8 ára,
föður sinn fermingar-
árið og var sem barn
aðframkominn af
berklum. Jóhannes
segir frá námi hans á Möðruvöllum, í
Latínuskólanum og Læknaskólanum,
segir fjörlega frá þessum ofurijöl-
hæfa fullhuga sem enga hindrun lét
aftra sér. Síðar fer svo Þórður í
námsferð til Kaupmannahafnar að
kynna sér geð- og taugasjúkdóma og
tekur heim kominn við forystu
Kleppsspítala og rekstri hans og
kenndi við Læknaskólann einnig.
Eldlegur áhugi Þórðar fýrir mál-
efhum sjúklinga sinna var einstakur,
föstu- og vatnskúrar svo og heit böð
virðast helstu aðferðir hans við sjúkl-
inga, lyfjameðferð var hann andvígur.
Þórður taldi einnig að vatnslækning væri
haldgóð í meðferð ofdrykkjumanna.
Búrekstri Þórðar á Kleppi eru
gjörð góð skil, Þórður vann sjálfur að
jarðabótum og af því þessi skondna
saga frá Agnari syni hans: “Eitt sinn
var faðir minn að grafa skurð er að-
komumann bar þar að og tók erfiðis-
manninn tali, spurði hann, hvort hann
hefði verið lengi á þessum stað.
Jánkaði faðir minn því. - Jæja góði,
sagði aðkomumaður, og látinn grafa
skurð. Ertu ekki líka látinn bera
sand? -Nei, sagði faðir minn, en að-
Greinarhöfundur og heiðursfélagi Geðverndarfélags íslands
Tómas Helgason talar hjá ÖBÍ.
komumaður trúði þeirri sögu, sem þá
var landfleyg, að helsta læknisaðferð
föður rníns við geðsjúklinga væri sú,
að láta þá bera sand á 2.hæð í húsi og
steypa honum niður um trekt, en
þegar þeir kæmust að því að þeir
væru alltaf að bera sama sandinn,
væru þeir læknaðir af vitleysunni.
Faðir minn sagði aðkomumanni að
sú saga væri uppspuni. - Jæja, sagði
aðkomumaður, en getur þú sagt mér
hvar ég hitti lækninn? Hann er nú
hérna, sagði faðir minn og spratt upp
úr skurðinum.”
Þá er svo komið að fræðilega hlut-
anum og vissara að hætta sér ekki
út í endursögn þess, en geta aðeins
um greinargóðar greinar.
Gylfi Ásmundsson forstöðusál-
fræðingur á tvær greinar: Persónu-
leikaröskun og mat á persónuleika.
Kristinn Tómasson geðlæknir á
greinina: Andfélagsleg persónu-
röskun og áfengissýki og síðan á
Guðlaug Þorsteinsdóttir greinina:
Persónuleikaraskanir á geðdeildum.
Það er fróðlegt að bera saman
hinar ýmsu gerðir persónuleika-
röskunar sem Gylfi
skiptir í flokka s.s.
aðsóknar, kleyf-
huga, geðklofalíka,
andfélagslega, geð-
hrifa, sjálflæga,
hliðrunar, hæðis og
þráhyggju- áráttu
persónuleikaröskun.
Sannarlega kannast
maður við lýsing-
arnar þegar grannt
er að gáð. Varðandi
mat á persónuleika
nefnir Gylfi greind-
arpróf og persónu-
leikapróf og gefur
svo lýsingar á fram-
kvæmd þeirra en í
lokin segir Gylfi:
“Við mat á persónuleika og geð-
rænum sjúkdómseinkennum er oftast
stuðst við viðtal og nokkur sálfræði-
leg próf til þess að fá mynd af ein-
staklingnum frá sem flestum hliðum
og gera sér síðan heildarmynd af
honum.” í lokaorðum sínum segir
Kristinn Tómasson: “Andfélagsleg
persónuröskun er erfið greining. Þeir
einstaklingar sem hana fá eru erfiðir
í samskiptum.” Og svo í fram-
haldinu: “í ljósi þess hve meðferðar-
sæknir þessir menn eru þegar áfengis-
fíkn herjar á þá virðast þeir þjást veru-
lega á geði. Því er sérstaklega mikil-
vægt að reyna að koma í veg fyrir
áfengisfíkn þessara einstaklinga.”
Og í lok þessa ágrips hér, ófull-
komna að vísu, er gripið til lokaorða
Guðlaugar Þorsteinsdóttur: “Per-
sónuleikaröskun er geðsjúkdómur
sem lýsir sér í því að vissir þættir í
fari einstaklingsins, ómeðvitaðir eða
meðvitaðir, valda honum tilfinnan-
legum erfiðleikum og þjáningum í að
takast á við hið daglega líf.”
Og mundi hér hæfa amen eftir efn-
inu.
H.S.
Hlerað í hornum
Ræðumanni var mikið niðri fyrir
þegar hann var í ræðustól að þakka
þeim sem hefðu fylgt honum að máli
og endaði ræðu sína svo: “Svo vil ég
þakka honum Jóni Jóns alveg sérstak-
lega, því hann hefur verið mér góður
ljár í þúfu.”
Mamman spurði dóttur sína sem var
að byrja að læra ensku í skólanum
hvernig gengi. “Alveg ágætlega, ég
er bæði búin að læra hvernig á að
segja gjörðu svo vel og þökk fyrir á
ensku.” “Jæja, dóttir góð, þú ert þá
bara orðin betri i ensku en íslensku.”
Maður einn bjó með konu sem þótti
afar gott að fá sér neðan í því, alveg
sérstaklega nýtti hún hvert tækifæri
ef hún fór eitthvað út á milli manna.
Nú dó móðir konunnar og haldin
mikil erfidrykkja og fjölmenn og
dóttirin aldrei þessu vant bláedrú.
Maður hennar var mjög ánægður
með konu sína og orðaði þetta svo
við vin sinn: “Hún mamma hennar
Mundu hefði betur getað gert þetta
oftar.”
FRÉTTABRÉF ÖRYRKJABANDALAGSINS
19