Bændablaðið - 02.04.2020, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Fimmtudagur 2. apríl 20202
FRÉTTIR
Ráðgjafarmiðstöð landbúnaðarins:
Rekstrar- og fjármálaráðgjöf leiðbeinir
bændum í rekstrarvandræðum
Rekstrar- og fjármálaráðgjöf er
einn af grunnþáttum í ráðgjöf
Ráðgjafarmiðstöðvar landbún-
aðarins. Ástandið í þjóðfélaginu
mun hafa áhrif á landbúnaðinn
eins og aðra starfsemi og á það
ekki síst við bændur í ferðaþjón-
ustu.
Karvel L. Karvelsson, fram­
kvæmda stjóri RML, segir að ráð­
gjafar RML hafi mikla reynslu af því
að aðstoða bændur í gerð rekstrar­
áætlana við uppbyggingu fyrirtækja
og einnig í eftirfylgni gegnum hvers
konar þrengingar.
Samantekt upplýsinga
„Ýmsar aðgerðir hafa nú þegar
verið kynntar á vegum stjórnvalda
og fjármálafyrirtækja sem stefna
að því að milda áhrif COVID­19.
Á heimasíðu rml.is er að finna
helstu upplýsingar og vísanir í þau
eyðublöð og síður sem bændur gætu
þurft að nálgast vegna ástandsins.
Lykilvefsíðurnar í þessum efnum
eru vefir Ríkisskattstjóra og Vinnu­
mála stofnunar.
Ráðgjafar okkar eru vel að sér
í þeim úrræðum sem eru í boði og
vinna með þeim einstaklingum
sem eru komnir eða eru að stefna
í vandræði. Mestu skiptir að bænd­
ur kynni sér úrræðin eða leiti eftir
aðstoð og fái það metið hvort og
hvernig hægt sé að aðstoða þá út úr
þrengingum,“ segir Karvel.
Reynsla frá 2008
„Reynslan af bankahruninu 2008
var sú að ákveðinn hópur bænda
þurfti á langtímaaðstoð að halda
við að ná tökum á rekstrinum
og semja við fjármálastofnanir.
Ráðgjafar RML, áður búnaðar­
sambanda og Bændasamtakanna,
sýndu þá hversu mikilvægt er að
bændur geti leitað aðstoðar sér­
fræðinga til að semja við og fjár­
málastofnanir í þrengingum og
að gera fjármálaáætlanir. Aðstoð
RML vegna bankahrunsins stóð
vel fram á árið 2014.“
Karvel segir að aðkoma RML
að rekstrarerfiðleikum bænda hafi
verið margvísleg í gegnum tíðina
og að ráðgjafarmiðstöðin hafi
meðal annars komið að vinnu
vegna meiri háttar aðgerða, svo
sem vegna vandræða minkabænda,
vegna stórtjóns á kali í túnum svo
og einstaklinga sem hafa lent í
erfiðleikum vegna síns reksturs,
reynslan og þekkingin á aðstæð­
um sem upp geta komið er því til
staðar.
Verst að gera ekki neitt
Karvel hvetur bændur til að hafa
samband við RML í gegnum
síma, 516­5000, með tölvupósti
eða á netspjalli á heimasíðu RML
til að óska eftir ráðgjöf eða leita
eftir upplýsingum. Einnig bendir
Karvel öllum bændum á að halda
vel utan um það tjón eða fjárút­
lát sem verður vegna COVID­19.
Í því sambandi er verið að setja
skráningarform á Bændatorgið þar
sem allar upplýsingar varðandi
tjón verða dregnar saman. /VH
Karvel L. Karvelsson, framkvæmda­
stjóri RML.
Markaður fyrir kjötvöru er gjörbreyttur frá því sem áður var vegna COVID-19:
Kjötvinnslur reyna að laga sig að breyttu
umhverfi og minni umsvifum á markaði
Markaður fyrir kjötvöru
er gjörbreyttur frá því sem
áður var og hafa kjötvinnslur
verið að laga sig að breyttu
umhverfi. Þá hafa þær jafn-
framt gert breytingar á starfs-
umhverfi sínu í kjölfar nýrra
reglna yfirvalda til að koma
í veg fyrir smit af völdum
veirunnar COVID-19. Tekjur
dragast saman en menn vona
að það sé tímabundið, þó svo
að svo geti farið að markaður-
inn jafni sig ekki fyrr en eftir
allt að því hálft ár.
Reynum að halda í starfsfólkið
Ágúst Andrésson, forstöðu­
maður kjötafurðastöðvar KS á
Sauðárkróki, segir að félagið hafi,
líkt og aðrir, aðlagað reksturinn
að þeim kröfum sem fram hafi
komið hjá landlækni, „og raunar
hefur KS og tengd félög sett sér
strangari reglur og verið á undan
með kröfur varðandi allt sem við
höfum metið að gæti tryggt öryggi
framleiðslunnar,“ segir hann. Allar
afurðastöðvar KS eru í framleiðslu.
Ágúst segir markaðinn gjör­
breyttan, veitinga­ og mötuneytis­
markaður sé nánast horfinn í bili, en
á móti komi að töluvert sé að gera
við afgreiðslu til matvöruverslana.
„Þessu fylgja talsverðar
breytingar og við höfum þurft að
nýta okkur úrræði stjórnvalda varð­
andi skert starfshlutfall, sérstaklega
hjá þeim sem vinna við framleiðslu,
sölu og dreifingu á vörum til hót­
ela, mötuneyta og veitingahúsa. Við
trúum því að þetta sé tímabundið
ástand og viljum því reyna að halda
í okkar starfsfólk eins og kostur er,“
segir Ágúst.
Gjörbreyttur markaður
Steinþór Skúlason, forstjóri Slátur­
félags Suðurlands, segir að ekki hafi
komið til uppsagna hjá félaginu
vegna heimsfaraldursins, en til­
færsl a gerð á fólki innan fyrirtæk­
isins til að uppfylla nýjar reglur
um fjarlægðarmörk. Fólk vinni nú
í minni hópum en áður. Þær ráð­
stafanir sem gripið hefur verið til
hafi aukinn kostnað í för með sér,
en á móti komi að minni líkur séu
þá á að fyrirtækið verði fyrir fram­
leiðslutruflunum.
„Staðan er sú í samfélaginu
að búið er að loka mötuneytum,
veitinga stöðum og hótelum að
stærstum hluta, þannig að öll sala
til stóru kaupendanna hefur dottið
niður. Fólk sem áður borðaði í
mötuneytum og annars staðar þurfi
engu að síður áfram að borða og
það hafa orðið breytingar á sölunni
þannig að hún hefur meira færst yfir
í smásöluna í gegnum verslanir,“
segir Steinþór. Hann segir fyrirtæk­
ið leita leiða til að koma til móts
við markaðinn á hverjum tíma og
þær breytingar sem á honum verða.
Um þessar mundir sé fólk greini­
lega að leita eftir vöru með mikið
geymsluþol, frosin matvæli til
að mynda.
Steinþór telur ekki ólíkegt
að það taki fjóra og upp í sex
mánuði að ná fyrri styrk og jafn­
vægi, þannig að enn sé langur
vegur fram undan.
Gríðarlegt tekjufall
Gunnlaugur Eiðsson, fram­
kvæmdastjóri Kjarnafæðis,
segir menn í þessum geira ekki
sérlega upprifna þessa dagana.
Afleiðingar heimsfaraldursins
séu m.a. gríðarlegt tekjufall,
flækjustigið hafi aukist til muna
við þær fjöldatakmarkanir sem
gerðar eru en félagið virði þær að
sjálfsögðu.
Markaðurinn hefur snarminnkað,
enda fjöldi ferðamanna nánast sex
til sjöfaldur fjöldi íbúa okkar lands,
þetta eru allt saman munnar sem þarf
að metta og því hefur fjöldi seldra
máltíða hríðfallið á örskömmum
tíma,“ segir Gunnlaugur. Óvissan
sé verst, menn viti ekki nú hversu
lengi þetta ástand vari, hvort það
verði hálfur mánuður í viðbót eða
hálft ár. „Það veit því miður enginn,“
segir hann. Enn hafa ekki verið
teknar ákvarðanir um uppsagnir
hjá Kjarnafæði né heldur um skert
starfshlutföll, „en ég er hræddur um
að þurfa að nýta mér það sem ríkið
er að bjóða upp á“. /MÞÞ
Allt á hliðinni bæði á markaði og innandyra
– segir Ágúst Torfi Hauksson, framkvæmdastjóri Norðlenska
„Það er allt á hliðinni út af þessu
og miklar breytingar bæði úti
á markaðnum og innandyra,“
segir Ágúst Torfi Hauksson,
framkvæmdastjóri Norðlenska.
Hann líkir stöðunni á stóreld-
húsamarkaði, þ.e. hótelum,
veitingahúsum og mötuneytum,
við hrun.
„Það er gríðarlegur samdráttur
í sölu til þessara aðila, fjölmargir
þeirra hafa hreinlega lokað sinni
starfsemi um óákveðinn tíma
og viðskipti því fallið niður
tímabundið. Þessi markaður hefur
verið verulegur hluti af heildar­
sölu Norðlenska og áhrifin því
mjög mikil á alla starf­
semi.“
Ágúst Torfi segir að
á hinn bóginn hafi smá­
sala og heimsendingar­
þjónusta aukist til
muna en sú aukning
sem þarf eigi talsvert í
land með að vega upp
samdráttinn á stóreld­
húsamarkaði.
Jafnframt séu áskor­
anir því samfara að
vörusamsetning inn á
þessa tvo markaði er
nokkuð frábrugðin og
vörur úr ákveðnum skrokkhlutum
fara mun meira inn á
annan markaðinn en
hinn. „Þetta veldur tals­
verðu ójafnvægi þegar
annar markaðurinn
gefur svona mikið eftir
eins og raunin er núna.“
Skipt upp í hópa og
vaktakerfi tekið upp
Ágúst Torfi segir
að Norðlenska hafi
brugðist við þeim að­
stæðum sem uppi eru
með margvíslegum
hætti hvað varðar sjálfa starfsemi
fyrirtækisins. Starfsmannahópum
hefur verið skipt upp í marga minni
hópa og vaktakerfi komið upp til
að lágmarka líkur á smiti og eins ef
smit eigi sér stað að minnka líkur á
að það berist í fjölda starfsmanna.
„Við höfum einnig innleitt öll
tilmæli frá yfirvöldum varðandi
persónuþrif, sóttkví og þess hátt­
ar og raunar gengið lengra í þeirri
viðleitni okkar að tryggja öryggi
starfsmanna og viðskipavina fyr­
irtækisins. Þá höfum við skipt upp
sölu og stjórnunarstöðum þannig
að hluti starfsmanna vinnur heima
dag hvern.“
/MÞÞ
Ágúst Torfi Hauksson
framkvæmda stjóri Norð­
lenska.
Ágúst Andrésson, forstöð­
u m. kjötafurðastöðvar KS.
Steinþór Skúlason, forstjóri
Slátur félags Suðurlands.
Gunnlaugur Eiðsson, fram­
kvæmdastjóri Kjarnafæðis.
Bændur, félög, fyrirtæki og
stofnanir sem tengjast land-
búnaði birta í dag sameiginlega
auglýsingu í Bændablaðinu og
Fréttablaðinu þar sem fæðuör-
yggi er í forgrunni.
Skilaboðin eru þau að nóg sé af
íslenskum mat á markaðinum og að
neytendur þurfi ekki að kvíða skorti
því það sé nóg til.
Miklar breytingar hafa orðið á
neyslumynstri síðustu vikur í kjölfar
COVID­19­faraldursins en sala á
mat á veitinga­ og fyrirtækjamark­
aði er ekki svipur hjá sjón. Hins
vegar hefur velta aukist töluvert í
verslunum. Það hefur verið keppi­
kefli bænda og fyrirtækja í land­
búnaði á síðustu vikum að tryggja
hnökralausa búvöruframleiðslu.
Með því að kaupa íslenskar fram­
leiðsluvörur og skipta við veitinga­
staði geta neytendur lagst á eitt við
að fleyta innlenda matvælageiranum
yfir þá tímabundnu erfiðleika sem
kórónuveirufaraldurinn hefur í för
með sér. /TB
Fæðuöryggi
í forgrunni
Veljum íslenskt og eflum innlenda
matvælaframleiðslu. Mynd / Odd Stefán
Stuðningsgreiðslur
í landbúnaði birtar
Atvinnuvega- og nýsköpunarráðu-
neytið er að skoða með hvaða hætti
má hanna upplýsingasíðu þar sem
veittur er almennur aðgangur að
öllum stuðningsgreiðslum í land-
búnaði samkvæmt búvörusamn-
ingi ríkisins og bænda.
Ráðuneytið er að skoða með
hvaða hætti aðgangur að slíkum
upplýsingum er veittur í nágranna­
löndunum. Ákvörðunin er í samræmi
við niðurstöðu úrskurðarnefndar
um upplýsingamál um stuðnings­
greiðslur úr opinberum sjóðum.
Taldi nefndin að upplýsingarnar
væru ekki til þess fallnar að valda
viðkomandi lögbýlum tjóni verði
þær gerðar opinberar. /VH
Bændablaðið
kemur næst út 22. apríl
Fjárfestingar vegna
byggðamála
Á þessu ári verða 6,5 milljarð-
ar króna settir í samgöngumál,
550 milljónir í uppbyggingu fjar-
skiptakerfa og 300 milljónir til
byggðamála, til að sporna gegn
samdrætti í hagkerfinu í kjölfar
heimsfaraldurs kórónuveiru.
Alþingi hefur samþykkt þings­
ályktunartillögu um tímabundið fjár­
festingarátak stjórnvalda þar sem
þetta var staðfest. Öll fjárfestinga­
framlögin bætast við önnur framlög
í þessum málaflokkum á fjárlögum.
Verkefnin eru um land allt og
taka til allra samgöngugreina, þ.e.
vega, flugvalla og hafna. Stærstur
hluti fjárfestingarinnar er í vega­
kerfinu, nýframkvæmdir, breikkun
einbreiðra brúa og gerð hringtorga
auk viðhalds vega. /VH
2,2%
5,2%
9,1%
5,8%
19,0%
21,9%
41,9%
0,0%
5,0%
10,0%
15,0%
20,0%
25,0%
30,0%
35,0%
40,0%
45,0%
Mannlíf Viðskiptablaðið DV Stundin Morgunblaðið Fréttablaðið Bændablaðið
Prentmiðlar - meðallestur á landsbyggðinni