Bændablaðið - 02.04.2020, Blaðsíða 43

Bændablaðið | Fimmtudagur 2. apríl 2020 43
við hræringu á mykju eða við út-
mokstur á taði, var aðal umfjöllun-
arefni Kurt en frá árinu 2012-2017
létust 8 í Danmörku vegna slíkra
slysa og fjölmargir til viðbótar höfðu
lent í alvarlegum óhöppum vegna
þessa hættulega gass. Hann sagði
að bændur þurfi að horfa kerfis-
lægt á þessa slysahættu og geti lært
mikið af sjávarútveginum en þar
hafa oft orðið sambærileg alvarleg
slys á fólki vegna gasmengunar í
tönkum. Eftir að vinnureglum var
breytt og gerð var krafa um notkun á
gasmælum hefur náðst umtalsverður
árangur í baráttunni gegn þessum
slysum í sjávarútvegi. Hann mælti
því með því að allir bændur myndu
fjárfesta í gasmælum og þá þyrfti
að staðsetja á þeim stöðum þar sem
meiri hætta er talin vera á því að
gas gæti sloppið út. Þá ættu allir að
vera með lausa gasmæla á sér þegar
verið er að hræra, en slíkir mælar
hafa margsannað notagildi sitt.
Bestu störf í heimi!
Bændur í Danmörku hafa lengi
búið við það að eiga í erfiðleikum
með að finna hæft starfsfólk og það
þrátt fyrir að greiða fín laun. Þannig
fær t.d. bústjóri á búi í dag um 700
þúsund íslenskar krónur í laun og
starfsfólk sem vinnur við hefðbundin
fjósastörf fimm daga vikunnar í 40
stunda vinnuviku fá um 500 þúsund
íslenskar krónur í laun.
Þrátt fyrir að launin ættu að laða
að ungt fólk til starfa í landbúnaði
hefur það gengið brösuglega og því
setti ráðgjafarfyrirtækið SEGES af
stað sérstaka úttekt á því hvernig
væri hægt að gera störf í landbúnaði
meira aðlaðandi, sérstaklega fyrir
ungt fólk.
Þær Kirstine Simoni Faurholt og
Dorthe Poulsgård Frandsen, sem
báðar starfa hjá SEGES, fóru sér-
staklega yfir þetta afar áhugaverða
verkefni en það byggði á viðtölum
við 50 aðila og úrvinnslu svargagn-
anna. Þessir 50 aðilar komu úr naut-
gripa- og svínarækt auk garðyrkju
og voru starfsmenn, eigendur og
búfræðinemar í þessum hópi. Niður-
stöðurnar voru einkar áhugaverðar
en þær stöllur drógu niðurstöðurnar
saman í 17 aðskilin atriði:
1. Of fá bú leggja áherslu á að
byggja upp góða ímynd en það
skiptir ungt fólk oft máli að
hinn verðandi vinnustaður sé
aðlaðandi.
2. Oft eru atvinnuauglýsingar
einungis birtar í bændablöð-
um og miðlum sem sérhæfa
sig í landbúnaði og ná þannig
ekki til allra.
3. Atvinnuauglýsingarnar eru oft
illa útbúnar og snúa oft að því
til hvers er ætlast af viðkom-
andi starfsmanni en ekki hvað
viðkomandi vinnustaður geti
veitt hinum komandi starfs-
manni.
4. Þegar fólk fer í viðtöl hjá
bændunum er of oft frekar
óskýrt til hvers er ætlast af
hinum verðandi starfsmanni.
5. Of oft virðast bændur vilja
ráða starfsfólk til að leysa
ákveðinn vanda en eru ekki
beint að horfa fram á veginn
með ráðningu í huga sem hluta
af framtíðarsýn.
6. Þegar nýtt fólk hefur störf er
oft illa staðið að kennslu og
verkþjálfun.
7. Margir höfðu orð á því að það
vanti hjá mörgum bændum að
hlúa að vellíðan nýrra starfs-
manna og fylgjast með því að
þeim líði vel í vinnunni.
8. Kynningu á búinu og starf-
semi búsins, helstu kennitöl-
um og væntingum eigenda er
oft ábótavant.
9. Sumum finnst störfin ekki
bjóða upp á að starfsmaður-
inn þroskist í starfi og geti
þannig orðið hæfari til verka
í framtíðinni.
10. Of fá bú leggja áherslu á
endurmenntun starfsmanna
eða faglega kennslu.
11. Margir stjórnendur á búum
láta starfsfólk fá ábyrgð en
taka samt ábyrgðina sjálfir
og framkvæma jafnvel verk-
ið ef þeir telja það ekki nógu
vel eða rétt gert. Þetta dragi
hratt úr áhuga starfsfólksins
og dregur niður starfsviljann.
12. 12. Svarendur bentu á að eitt af
vandamálunum við landbúnað-
inn eru hinir breytilegu vinnu-
tímar og helgarvinnan sem fer
oft ekki saman við hefðbundið
fjölskyldulíf starfsf ólks.
13. Fram kom í svörum einnig
að stundum létu bændur ungt
fólk fá of mikla ábyrgð miðað
við getu.
14. Í Danmörku er nokkuð algengt
að ungt fólk taki ekki ökupróf
og fyrir vikið er vinna í land-
búnaði síður áhugaverð vegna
landlegu búanna. Þá upplifa
erlendir starfsmenn oft félags-
lega einangrun.
15. Margt af hinu unga fólki sem
vill vinna við landbúnað sér
oft ekki framtíð í landbúnaði
þar sem erfitt er að fjárfesta í
búskap og verða eigin herra.
16. Þegar fólk hættir störfum á
búum fer starfslokaviðtal sjald-
an fram. Þar með missa bænd-
urnir af mikilvægu tækifæri til
að fá innsýn inn í búskapinn og
verða mögulega af ábending-
um um það sem betur má fara.
17. Bændur leggja of sjaldan
áherslu á að kveðja almenni-
lega starfsfólk sem er að hætta
eins og annars er þekkt í flest-
um fyrirtækjarekstri.
2. Mjaltir og mjólkurgæði
Í þessari málstofu voru haldin fimm
erindi og hér verður þó aðeins gripið
niður í eitt þeirra. Það erindi flutti
Helge Kromann, landsráðunautur
hjá SEGES, en hann hafði tekið
saman hve miklum verðmætum
danskir kúabændur höfðu sóað á
árinu 2019 vegna slakra mjólkur-
gæða sumra þeirra. Danskir kúa-
bændur fá uppbót á afurðastöðv-
averðið séu mjólkurgæðin góð og
því verri sem þau eru, því lægra
verður afurðastöðvaverðið. Þannig
fá bændur hæst verð fyrir mjólk með
lægri frumutölu en 200 þúsund, en
sé frumutalan á bilinu 201-300
þúsund er dregið af verðinu allt að
2% eftir því hve léleg gæðin eru.
Ef frumutalan er á bilinu 301-400
þúsund missa kúabúin 5% í viðbót
af sínu afurðastöðvaverði og ef
hún hoppar yfir 400 þúsund nemur
frádrátturinn 10%. Sambærilegar
reglur eru um líftölu en þeir sem eru
með líftölu á bilinu 0-60 þúsund fá
hæsta verðið og svo lækkar það koll
af kolli eftir því sem mjólkurgæðin
versna.
20.000 á árskúna!
Fram kom að alltof mörg kúabú
landsins fara á mis við þessar
gæðaálagsgreiðslur og eru tölurnar
sláandi. Útreikningar SEGES sýna
þannig að meðal þeirra búa sem
eru með 50% bestu mjólkurgæðin
megi þó að jafnaði bæta hag þeirra
allra um 2.000 ÍKR á árskúna, með
því einu að bæta mjólkurgæðin!
Útreikningarnir sýndu einnig að
það eru þó mörg bú sem geta bætt
hag sinn mun betur og meðal þess
hluta búa sem tapaði mestu vegna
mjólkurgæða þá sýndu útreikningar
að 25% búa landsins gætu bætt hag
sinn um 6 þúsund ÍKR á árskúna ef
mjólkurgæðin væru betri.
Síðasti fjórðungur kúabúanna
er þó sá hópur sem tapar lang-
mestu og sýna útreikningarnir að
þessi bú gætu þó bætt sig um 20
þúsund á árskúna að meðaltali ef
þau taka á mjólkurgæðamálunum!
Fram kom að vegna þess hve mikil
verðmæti fari í súginn hjá bændum
vegna mjólkurgæða hefur SEGES
nú ákveðið að koma á fót nýju ráð-
gjafartilboði sem snúi að því að bæta
mjólkurgæðin enn frekar. Í þessu
kerfi munu bændur geta farið í
áskrift að ráðgjöf og með ábyrgð,
þ.e. tryggingu fyrir því að ná árangri.
Í næsta Bændablaði verður
haldið áfram umfjöllun um þetta
áhuga verða fagþing en þess má
geta að hægt er að skoða og hlaða
niður öllum erindum af fagþinginu
með því að fara inn á upplýsinga-
síðu danska landbúnaðarins www.
landbrugsinfo.dk. Þar þarf svo að
velja „Kvæg“ (þ.e. nautgriparækt)
og þar undir „Kvægkongressen“ og
þá opnast heimasíða fagþingsins þar
sem hægt er að skoða öll erindin
með því að smella á „Præsentationer
fra kongressen 2020.”
KLETTUR / SALA OG ÞJÓNUSTA / KLETTAGARÐAR 8-10
104 REYKJAVÍK / 590 5100 / klettur.is
Eigum á lager nýja kynslóð af MultiOne EZ-7
liðléttingum sem eru 100% rafknúnir með
góða endingu á rafhlöðunni.
Frábær fjölnotavél með 1600 kg lyftigetu
og möguleika á ýmsum aukahlutum.
Vélarnar afhendast með skóflu og taðgreip.

Hafðu samband við Ívar Atla í síma 590 5116
eða sendu línu á iab@klettur.is.
Ný kynslóð
100% rafmagn!
Lely Center Ísland
Reykjavík: Krókháls 5f – Sími 414 0000 – www.vbl.is
Akureyri: Óðinsnes 2 – Sími 464 8600
STÝRISENDAR í flestar
gerðir dráttarvéla
Í einu erindanna á fagþinginu kom fram að alltof margir danskir bændur
fá ekki hæsta mögulega afurðastöðvaverð fyrir mjólkina vegna einhverra
mjólkurgæðamistaka.