Morgunblaðið - 16.04.2020, Síða 35

9,9%
fretta-
bladid.is
14,0%
Fréttablaðið
8,8%
visir.is
9,7%
ruv.is
6,1%
RÚV:
útvarp/
sjónvarp
2,8%
Bylgjan/
Stöð 2
4,2%
DV
6,4%
dv.is
38,0%
38,0% allra frétta frá tíu stærstu fréttamiðlum landsins koma
frá fréttastofu Morgunblaðsins og mbl.is. Þessi elsta fréttastofa
landsins er mönnuð reynslumiklu fagfólki sem hefur aðeins eitt
markmið — að miðla vönduðum fréttum og fjölbreyttu efni til
lesenda á hverjum degi.
Ekki missa af því sem skiptir máli.
Komdu
í áskrift
strax
í dag
Sím
i 569 1100
m bl.is/a s kri
ft
Við skrifum fleiri fréttir
Heimild: Creditinfo - Fjölmiðlavaktin 2020
18,8%
Morgun-
blaðið
19,2%
mbl.is
Umræðan
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 2020
Í aldaraðir hefur
stjórnvöldum verið
nákvæmlega sama
um velferð fólks með
sjúkleika og fötlun.
Þegar fólk var komið
í nauð vegna heilsu-
fars eða fötlunar og
ættingjar gátu ekki
framfleytt viðkom-
andi tóku hrepparnir
við og aðstoðin nefnd
hinu lýsandi nafni fátækrafram-
færsla og fólkið hreppsómagar.
Rétturinn til að lifa með reisn var
hunsaður, rétt eins og nú en í raun
og veru er það samfélagið sem fatl-
ar fólk með viðhorfum sínum og að-
gerðaleysi. Nú eru hreppsómag-
arnir orðnir að öryrkjum. Þegar
líða tók á 18. öldina, upplýsingaöld-
ina, tóku vindar hennar að blása um
Evrópu sem og meginstefin mann-
réttindi, jafnrétti og frelsi. Ríkið
tók við framfærslunni á fjórða ára-
tug síðustu aldar en viðhorfin í sam-
félaginu og á meðal ráðamanna þau
að enn er ekkert skeytt um réttinn
til grunnþarfa eins og matar, klæða
og skjóls þrátt fyrir örlítið mann-
úðlegri lagaramma.
Samningur SÞ um
réttindi fatlaðs fólks
Ísland hefur fullgilt samning
Sameinuðu þjóðanna um réttindi
fatlaðs fólks. Í samningnum er m.a.
fjallað um kjör öryrkja og hvernig
þau skuli vera. Þar segir að réttindi
og frelsi, mannleg reisn og verð-
leikar skuli í hávegum höfð. En fell-
ur örorkulífeyrir sem er undir op-
inberum framfærsluviðmiðum undir
það? Nei, og það langt í frá. Upp-
hæð lífeyrisins, sem er
mjög lág, og tekju-
skerðingar hinda þvert
á móti samfélagsþátt-
töku til jafns við aðra.
Þátttaka í samfélaginu
er eitt meginstefið í
samningnum og er hluti
af mannréttindum. Al-
mennt höfum við ekki
marga kosti þegar kem-
ur að samfélagsþátt-
töku og enn minni á
tímum kórónuveirunnar
en höfum sömu þarfir
og aðrir hvað varðar skjól, klæði og
mat. Við þurfum einnig að gæta enn
betur að okkur vegna undirliggj-
andi sjúkdóma sem hrjá mörg okk-
ar og gera það að verkum að við er-
um í áhættuhópi.
Öryrkjar og COVID-19
C0VID-19 hefur enn sýnt hvers
við erum megnug sem samfélag en
líka hvað við erum smá í heiminum
gagnvart hamförum. En hvað koma
bjargráð ríkisstjórnarinnar við
COVID-19, öryrkjum við. Jú, í
fyrsta lagi hafa stjórnvöld við-
urkennt að atvinnuleysisbætur, sem
eru aðeins hærri en örorkulífeyrir,
séu ekki nægilega háar til að hægt
sé að lifa af þeim, jafnvel ekki til
skemmri tíma. Alþingi hefur sam-
þykkt rétt til greiðslu samhliða
minnkuðu starfshlutfalli vegna
tímabundins samdráttar. Lögin fela
í sér að laun sem greidd eru sam-
hliða minnkuðu starfshlutfalli koma
ekki til skerðingar á atvinnuleys-
isbótum. Þessar hlutabætur eru frá
400 þúsundum til rúmlega 700 þús-
unda króna. Óskertur örorkulífeyrir
er rúmar 255 þúsund og er um 80
þúsund krónum lægri en lágmarks-
laun sem voru á pari árið 2007 en
eru í dag 335 þúsund. Atvinnuleys-
isbætur eru tæpar 290 þúsund. Ör-
yrkjar eru því að heltast heldur
betur úr lestinni eins og flestir vita.
Afleiðingin er sú að við þurfum að
reyna að draga fram lífið á ómann-
úðlegri fátæktarframfærslu eins og
alltaf. Lífskjör almennings eru var-
in, sem er vel, en ekki öryrkja. En
ég þakka samt 20 þúsund kallinn þó
að hann bjargi ekki málum, til þess
þarf framfærslulífeyririnn að
hækka almennt og gegnumgang-
andi. Efnahagsaðstæður eins og nú
ríkja herða mjög að því fólki sem
veikast er fyrir og fátækast. Til-
hneiging stjórnvalda er of oft að
skilja eftir jaðarsetta hópa sam-
félagsins við ákvarðanatöku sína.
Sú staða sem nú er uppi kallar á,
þegar öldur faraldursins hafa lægt,
algjöra uppstokkun á almanna-
tryggingakerfinu, sem fyrir löngu
er gengið sér til húðar.
Öryrkjar hafa það nógu gott
Bjarni Benediktsson fjár-
málaráðherra telur óljóst hvort
staða þeirra sem hafa bágust kjör á
Íslandi hafi „tekið breytingum í ein-
hverjum grundvallaratriðum vegna
heimsfaraldursins“ þótt vissulega
verði að huga að öllum í samfélag-
inu. Hækkun atvinnuleysisbóta og
breytingar á bótakerfum í þágu
þeirra sem lakast standa séu ekki á
meðal þeirra skrefa sem ríkis-
stjórnin kynnir nú vegna efnahags-
áhrifa heimsfaraldurs kórónuveiru.
Valdið hefur talað og það hefur sagt
að almennt séu atvinnuleysisbætur
of lágar og öryrkjar hafi það bara
nógu gott.
Ágætu ráðherrar Bjarni, Katrín
og Ásmundur: Kallast þetta ekki að
skilja útundan eða eftir? Er ykkur
kannski alveg sama eins og þið haf-
ið sýnt á þessu kjörtímabili? Það er
langt í frá að öryrkjar búi við
mannúð í núverandi almannatrygg-
ingakerfi og það sést best í svona
árferði. Því þarf að breyta sem
fyrst.
Við erum ekki að biðja um mis-
kunn heldur mannréttindi sem fela í
sér samkennd, jafnrétti og frelsi.
Slagorð Heimsmarkmiða Samein-
uðu þjóðanna „leave no one behind“
eða skiljum
engan eftir
kveður á um ár-
angur sem
stefnt er að því
að ná fyrir árið
2030 og er þar
átt við jað-
arhópa sem búa
við mismunum
vegna búsetu
sinnar, efna-
hags, félags-
legrar stöðu, þá
sem búa við
varnarleysi
vegna áfalla eða
vegna stjórn-
arhátta. Stjórn-
völd – pælið í
því.
Stjórnvöld – skiljið engan eftir
Eftir Unni H.
Jóhannsdóttur » Valdið hefur talað
og það hefur sagt
að almennt séu atvinnu-
leysisbætur of lágar
og örykjar hafi það
bara nógu gott.
Unnur H. Jóhannsdóttir
Höfundur er
kennari, blaða-
maður og öryrki.
Skegglaus maður hefur
sápað skeggstæði sitt
daglega og skafið með
sápu og því lágmarkað
hættu á smiti.
Enginn veit hve vel og
oft skeggjaður maður
hefur þvegið sér um
kjálkana og er hann að
anda inn og út svona 10
sinnum á mínútu, stund-
um hnerrað og af og til
hóstað og snýtt sér, sem
festist óhjákvæmilega í skegginu og
hjá þeim fúlskeggjuðu bætast
kannski matarleifar við fyrri óhrein-
indi.
Á svo að bjóða viðkvæmri húð kon-
unnar að klína þessu á hana?
Er ekki æskilegt að hvatt sé til
þess að þessir smitberar taki fram
sköfu og hreinsi með sápu kjamma
sína hvern dag, því þetta er jú eina
smitleiðin, þ.e. um vitin og augun.
Vonandi munu
einhverjir láta sér
segjast og konur
gera auknar kröf-
ur um hreinlæti.
Kveðjur,
Ragna
Garðarsdóttir.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12.
Skeggið
burt
Skegg „Á svo að bjóða
viðkvæmri húð konunnar
að klína þessu á hana?“