Víkurfréttir - 02.09.2020, Blaðsíða 48

Vandi Suðurnesja
Það dylst engum að
ástandið á Suðurnesjum
er grafalvarlegt. At-
vinnuleysið í landshlut-
anum er helmingi meira
en á höfuðborgar-
svæðinu þar sem það
er næstmest. Ein af
hverjum fimm konum á
Suðurnesjum er atvinnulaus. Í þessum tölum eru
ekki þeir sem eru á uppsagnarfresti og ástandið á
eftir að versna á næstu vikum.
Þetta segi ég ekki til að vera nei-
kvæður stjórnarandstæðingur
heldur einfaldlega vegna þess að
svona er þetta – og það er nauð-
synlegt að horfa með bæði augun
opin á vandann og grípa til lausna
til skamms og langs tíma.
Veiran og landamærin
Hvað sem fólki finnst um tvöfalda
skimun á landamærum þá er hún
staðreynd og hefur afleiðingar og
við þeim þarf að bregðast.
Hugmyndin um að liðka til á
landamærunum í sumar var að fá
ferðamenn til landsins og halda
uppi sóttvörnum um leið. Stjórn-
völd vissu vel að ekki þyrfti nema
ein mistök og einn smitaðan ferða-
mann til að koma faraldrinum aftur
af stað og með því yrði okkur aftur
ýtt á byrjunarreit, heilsufarslega og
efnahagslega með tilheyrandi af-
leiðingum, ekki síst fyrir þau sem
veikast standa, aldraða, fólk með
undirliggjandi sjúkdóma og börn.
Ég áfellist stjórnvöld ekki fyrir að
hafa tekið ákvörðun um að opna
landamærin í sumar heldur hitt, að
láta undir höfuð leggjast að meta
áhættuna almennilega og hafa ekki
unnið áætlanir um hvað gera skyldi
ef allt færi á versta veg. Úrræðalaus
kallar ríkisstjórn á samráðsvett-
vang þegar að allt er komið í hnút.
Gætum að þeim sem
veikastir eru fyrir
Það er gríðarlegt áfall að missa
vinnuna og getur dregið dilk á eftir
sér. Gæta þarf alveg sérstaklega að
börnum atvinnulausra, skólagöngu
þeirra, að þau fái nóg að borða og
geti tekið þátt í skipulögðu frí-
stundastarfi sem kostar peninga,
verði ekki útundan og hornreka.
Við vitum ekki hvenær farald-
urinn gengur yfir en hitt blasir við
hverjum þeim sem vill sjá, að þau
sem missa vinnuna og fara á at-
vinnuleysisbætur verða að fá meiri
stuðning frá stjórnvöldum.
Ríkisstjórnin vill ekki hækka
grunnatvinnuleysisbætur sem
eru rétt um 240 þúsund krónur
eftir skatt. Fjármálaráðherra segir
að ef atvinnuleysisbætur hækki
muni atvinnulausum fjölga! Þeim
fjölgar nú þegar með ógnarhraða.
Þegar störfum fækkar í þúsunda-
tali í heimsfaraldri og stór atvinnu-
grein á í miklum vanda án þess að
ný atvinnutækifæri komi á móti
eru slíkar fullyrðingar augljóslega
rangar og fráleitar.
Það verða engin ný störf til með
því að skapa neyð á heimilum
þeirra sem missa vinnu. Fátækt
og neyð á heimilum er hins vegar
samfélaginu dýr í öllum skilningi.
Aukaverkanir langtímaatvinnu-
leysis eru skelfilegar og skylda
stjórnmálamanna að leita allra
leiða til að koma í veg fyrir þær.
Staða sveitarfélaga
Sveitarfélögin sinna skólagöngu
barna, málefnum fatlaðra og ann-
arri nærþjónustu við íbúa auk
þess að byggja upp og styrkja inn-
viði. Sveitarfélögin á Suðurnesjum
hafa orðið fyrir miklu tekjutapi en
verða samt að sinna lögbundinni
þjónustu og kjósa að halda uppi
þjónustustigi og fjárfestingum til
að mæta ástandinu.
Stjórnvöld verða að koma til
móts við sveitarfélög, bæta þeim
upp tekjutap og bregðast við vax-
andi þörf íbúa fyrir félagsþjónustu
sveitarfélaga.
Samfylkingin hefur lagt fram
þingsályktunartillögu á Alþingi
um stöðu sveitarfélagana með úr-
ræðum sem duga.
Hvað er til ráða?
Samfylkingin vill dreifa byrðunum.
Við viljum ekki að fólk sem missir
vinnuna taki nær allan skellinn
vegna COVID-19. Við viljum byrja
á að lengja tekjutengda tímabilið,
hækka grunnatvinnuleysisbætur
og lengja réttinn til atvinnuleysis-
trygginga um ár. Við viljum að
framlag með hverju barni verði
hækkað varanlega og hlutabóta-
leiðin verði framlengd til 1. júní á
næsta ári. Samfylkingin hefur lagt
fram frumvarp á Alþingi sem bæta
mun kjör atvinnulausra og fjöl-
skyldna þeirra.
Svo þarf að skapa störf bæði fyrir
karla og konur. Það getur tekið
tíma en margt má einhenda sér í.
0 2 4 6 8 12 14 16 1810
Suðurland
Austurland
N. eystra
N. vestra
Vestfirðir
Vesturland
Suðurnes
Höfuðb.sv.
Samtals:
7,3
4
5,5
3,3
3,2
5,3
16,5
9,3
8,8
Atvinnuleysi eftir landsvæðum %
Hér eru nokkur dæmi:
1. Efla Heilbrigðisstofnun Suður-
nesja. Sú mikilvæga stofnun
var of veikburða þegar far-
aldurinn skall á og gríðarlega
mikilvægt að efla hana, einkum
heilsugæsluna og geðheilbrigð-
isþjónustuna. Það er algjörlega
óásættanlegt að Suðurnesja-
menn sem um 28.000 talsins
þurfi að sækja sér sjálfsagða
heilbrigðisþjónustu til annarra
landshluta.
2. Í Suðurnesjabæ búa tæplega
4.000 manns. Þar rekur ríkið
enga umönnunarþjónustu.
Reyndar hefur ríkið staðfast-
lega hafnað beiðni bæjarins
um dagdvalarrými þó húsnæði
og þörf sé fyrir hendi. Ríkis-
stjórnin ætti strax að draga þá
synjun til baka.
3. Allar menntastofnanir svæð-
isins þurfa aukið fjármagn
til að taka á móti atvinnu-
leitendum sem vilja styrkja
stöðu sína, líkt og gert var eftir
bankahrun. Slíkar aðgerðir
hafa reynst vel og margborgað
sig, bæði fyrir einstaklingana
og samfélagið.
4. Ráðast á strax í byggingu sjó-
varnargarðs við Slippinn í
Njarðvík svo áform um upp-
byggingu þar gangi eftir. Já-
kvæðar undirtektir duga ekki
einar og sér eins og staðan er
nú.
5. Tvöföldun Reykjanesbrautar
þarf að hraða og ráðast í
göngu- og hjólastíga milli
bæjanna á Suðurnesjum í sam-
vinnu sveitarfélaga og Vega-
gerðarinnar.
6. Í sumar var sveitarfélögunum
gert kleift að ráða námsmenn
í vinnu. Þetta úrræði ætti að
útfæra þannig að sveitarfélög
og fyrirtæki geti ráðið fólk af
atvinnuleysisskrá til ýmissa
starfa þar sem atvinnuleysis-
bætur fari upp í laun.
7. Auka framlög til sóknaráætl-
unar sveitarfélaga, til menning-
armála og efla uppbyggingar-
sjóð til muna.
8. Viðmiðunarfjárhæð laga um
opinber útboð er 49 millj. kr.
Það þýðir að allar stærri fram-
kvæmdir fara í útboð. Útboðs-
ferlið er tímafrekt og nauðsyn-
legt er að hækka viðmiðið að
minnsta kosti í 350 millj. kr.
svo að flýta megi aðgerðum.
9. Á þessum tímum er kjörið
að aðstoða innflytjendur við
að nýta tímann til að styrkja
stöðu sína á vinnumarkaði og í
íslensku samfélagi með því að
læra íslensku. Auka ætti strax
framboð á íslenskukennslu
fyrir útlendinga.
10. Ríkisstjórnin á að kalla bæjar-
fulltrúa að borðinu og hafa við
þá samráð um leiðina áfram út
úr kófinu.
Stjórnmálamenn verða að rífa sig
upp á rassgatinu og bretta upp
ermar fyrir Suðurnesjamenn.
Oddný G. Harðardóttir,
þingmaður Samfylkingarinnar.
Heimild: Vinnumálastofnun ágúst 2020
48 // vÍkurFrÉttir á suðurNesJuM Í 40 ár