Læknablaðið - nov 2020, Qupperneq 4

498 L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106
505
Margrét Einarsdóttir, Ásta Snorradóttir
Geðræn líðan íslenskra ungmenna: Tengsl við vinnu með skóla?
Rannsókn byggð á norrænum spurningalista um sjálfsmat geðrænnar líðanar. Rannsóknin
var lögð fyrir 2800 ungmenni á aldrinum 13-19 ára. Ungmennin voru spurð hversu oft þau
fundu fyrir geðrænum einkennum síðasta árið og þeim skipt í þrjá hópa: sem ekki vinna með
skóla, eru hóflegri vinnu með skóla og í mikilli vinnu. Ónógur svefn, depurð og þynglyndi
geta haft margvísleg áhrif á daglegt líf unglingsins, dregið úr hugrænni getu og námsár-
angri, valdið brottfalli úr skóla, aukið slysahættu og jafnvel leitt til sjálfsvígs.
512
Marta Ólafsdóttir, Arthur Löve, Jón Gunnlaugur Jónasson, Einar Stefán Björnsson
Lifrarbólguveira E: Umræða um tvö íslensk tilfelli
Lifrarbólga E er veirusjúkdómur sem berst yfirleitt með menguðu vatni og gengur oftast yfir
án sértækra inngripa. Hann er algengur á Indlandi og hefur valdið faröldrum til að mynda í
Asíu, Afríku og Mexíkó en er sjaldséður á Íslandi. Algengast er að sýkingin berist í saur frá
sýktum einstaklingi og dreifist með menguðu vatni á svipaðan hátt og lifrarbólga A. Lifrar-
bólguveira E var fyrst uppgötvuð árið 1983 þegar hafin var leit að orsakavaldi lifrarbólgufar-
aldurs hjá sovéskum hermönnum í Afganistan.
516
Solveig Magnúsdóttir, Erla Gerður Sveinsdóttir
Má bæta árangur af meðferð hjarta- og æðasjúkdóma með aukinni
áherslu á svefngæði? Yfirlitsgrein
Hjarta- og æðasjúkdómar eru algengir á Íslandi líkt og annars staðar í þróuðum samfélögum
og eru í dag enn helsta orsök dauðsfalla. Áhrif mataræðis og hreyfingar á hjarta- og æða-
sjúkdóma eru vel þekkt og um árabil hefur verið lögð áhersla á fræðslu um mikilvægi þess að
tileinka sér góðar venjur hvað varðar mataræði og hreyfingu. Hins vegar hefur lítil áhersla verið
lögð á mikilvægi reglulegs, endurnærandi svefns til að viðhalda heilbrigði hjarta- og æðakerf-
isins. Afleiðingar af þeim samfélagslegu breytingum sem hafa átt sér stað á síðustu áratugum
eru meðal annars að þeim hefur fjölgar sem nú sofa skemur til að bregðast við auknum kröfum
um lengri vinnutíma, vaktavinnu og samskiptatækni sem gerir það kleift að vera í hnattrænum
tengslum allan sólarhringinn.
F R Æ Ð I G R E I N A R
11. tölublað · 106. árgangur · 2020
501
Daníel Guðbjartsson
Leiðir minnkað
interferon ónæmissvar
til alvarlegri veikinda
vegna COVID-19?
Stór alþjóðleg samgreining
erfðafræðilegra tengsla-
greininga hefur fundið tengsl
við algenga erfðabreytileika
hjá IFNAR1-IFNAR2 og TYK2
erfðavísunum sem styðja
þá kenningu að minnkað
interferon ónæmissvar auki
alvarleika COVID-19 veikinda.
503
Sigurður Ólafsson
Nóbelsverðlaun í læknis-
fræði fyrir uppgötvun
lifrarbólguveiru C
Uppgötvanir þessara vísinda-
manna og rannsóknarteyma
þeirra hafa haft gríðarlega þýð-
ingu. Í kjölfarið var unnt að þróa
mótefnapróf til greiningar
á veirunni. Nú var
unnt að skima
blóð í blóð-
bönkum og
lifrarbólga
eftir blóðgjöf
heyrir sögunni
til í flestum heims-
hlutum.
z
L E I Ð A R A R
Palli var einn í heiminum
Myndin á kápunni er 45 x 40 sentimetrar að
stærð, máluð með olíu á hörstriga. Hún var unn-
in í fyrradag, gær, og í dag, nánar tiltekið 23.-25.
október 2020. Nafn hennar er „Palli var einn í
heiminum“ en hugmyndin og fyrirmyndin er sótt úr
samnefndri barnabók (1942) eftir Jens Sigsgaard,
myndskreytt af Arne Ungermann.
Þrándur Þórarinsson málaði myndina fyrir
Læknablaðið.