Læknablaðið - nov. 2020, Síða 45

L ÆK N A BL AÐIÐ 2020/106 539
Helgi segir að það sé athyglisvert að
reyna að lýsa því hvernig honum hefur
liðið á tímum COVID, því honum hafi
liðið ágætlega, þótt hann hafi fengið
COVID-sýkinguna í mars. „Einkennin
voru höfuðverkur, harðsperrur (ég hélt
ég hefði tekið aðeins of hart á því í jóga-
tímanum skömmu áður) og smávegis
hósta.“ Það var ekki fyrr en á þriðja degi
sem ég tók eftir að lyktarskynið var alveg
farið. Í mars var það ekki komið í sjúk-
dómseinkennin, en ég hafði tekið eftir
tísti frá ENT UK um að það væri algengt,
þannig að ég og maðurinn minn fórum
í sóttkví.“ Hann segir þá báða hafa verið
þreyttari en venjulega og að hann sjálfur
hafi ekki getað hlaupið sína venjulegu 10
kílómetra, heldur bara komist í 5. „Síðan
batnaði þetta allt á næstu tveimur vik-
um, nema lyktarskynið. Sex mánuðum
seinna er það að komast hægt og sígandi
aftur í lag, en ég fann enga lykt eða
bragð samtals í 6 vikur.“
Ekki hræddur við að ferðast
Annars segir Helgi að undanfarið hálft
ári hafi verið nokkuð þægilegt. „Það
var ekki mikið um utanlandsferðir, en
við komumst heim til Íslands í 10 daga
í sumar áður en hertar aðgerðir tóku
aftur gildi við landamærin þar. Ég hef
ekki verið hræddur við að ferðast um, er
með mótefni gegn veirunni og þrátt fyrir
einstaka endursýkingu í veröldinni tel ég
það ólíklegt.“
Grétu yfir andláti þeirra sem dóu einir
Varðandi starfið og álag í heimsfaraldr-
inum segir Helgi að mars og apríl hafi
verið býsna erfiðir. „Við breyttum vakta-
fyrirkomulaginu okkar, fórum á fastar
vaktir og opnuðum 17 rúma gjörgæslu
á PACU-deildinni okkar á St Mary ś
sjúkrahúsinu í Paddington. Í febrúar vor-
um við með allt að 16 rúm fyrir sjúklinga
í öndunarvél, en í apríl voru þar 60 rúm!
Við notuðum svæfingarvélar okkar og
alla svæfingalækna í gjörgæslunni, nema
þrjár skurðstofur fyrir neyðarskurð. Við
sáum um starfsfólk okkar, einn hjúkr-
unarfræðing og eina konu sem var ræsti-
tæknir sem við þekktum. Ég mun aldrei
gleyma samtalinu við skyldfólk hennar
þegar hún var nær dauða en lífi. Það var
erfiðast held ég, að enginn gat heimsótt
og við vorum fjölskylda þeirra á þeirra
síðustu stundum. Við strukum þeim um
hárið og grétum yfir andláti þeirra.“
Hjarðónæmi talsvert í London
Bylgja smita náði síðan lágmörkum aftur
í London í maí og Helgi segir sumarið
hafa verið nokkuð auðvelt. „Við byrjuð-
neytis við aðra, veitingastaðir, leikvellir og
almenningsgarðar voru lokaðir og bannað
að ferðast nema nokkrar mílur frá heimilinu.
Fólk sætti sig við þetta og viðvarandi höml-
ur allt árið. Á Íslandi virðist mér úr fjarlægð
sem fólk sé í meira uppnámi. Nú er þó
greinilega komið að mörkum þolgæðis hjá
þeim hópum sem verst fara út úr aðgerðum
hér úti svo að smitin halda áfram.
Í Bretlandi hefði verið hægt að hefja fram-
leiðslu veiruprófa, hlífðarbúnaðar og lyfja
á fyrri helmingi ársins, framleiðslugetan er
fyrir hendi eins og í Þýskalandi sem fór þá
leið. Í báðum bylgjum hefði mátt grípa fyrr
inn í með hömlum. Svo er ekki enn komið á
viðunandi smitrakningarkerfi hér, svo þar
er klárlega hægt að bæta margt. Í rauninni
vildi ég óska að Bretar og flestir aðrir hefðu
staðið sig jafn vel og Íslendingar. Þótt önnur
bylgja komi á Íslandi virðast viðbrögðin
markviss, kerfið verður ekki yfirþanið og
stjórn náðst á útbreiðslu smita.“
Í Bretlandi hafi viðkvæmir hópar, hvort
sem það er fjárhagslega, vegna annarra sjúk-
dóma eða félagslega, ekki hlotið nægilega
vernd, eins og Guðrún bendir á að sjáist
á seinkun krabbameinsaðgerða, versnun
geðsjúkdóma og aðbúnaði fátækra barna.
„Svo að Íslendingurinn í mér vill helst grípa
næstu pönnu til að berja á og fá einhverja
aðra til að stýra viðbrögðum. En best hefði
nú verið ef ríku löndin hefðu sýnt ábyrgð
heima fyrir og utanlands, þá væri þetta
kannski búin bóla.“
Eigum öll þessa sameiginlegu reynslu
Mesta lærdóminn af heimsfaraldrinum
vegna COVID-19 veirunnar segir Guðrún
að hún hafi hreinlega fyllst auðmýkt við
að sjá hvernig hægt er að vinna saman að
markmiðum ef vilji sé fyrir því. „Á spítölum
var öllu snúið við, verkferlum breytt, fólk
tók að sér ný störf og fólk leysti ágreinings-
mál. Stórir spítalar og stórt heilbrigðiskerfi
eins og NHS (National Health Service) er
æði oft fast í hjólförum. Þetta var jú einu
sinni heimsveldi. En eftir þetta eigum við
öll þessa sameiginlegu reynslu. Ég vona að
við munum líka eftir því hvernig við getum
sameiginlega brugðist við og breytt hlutum
til að sinna fólkinu okkar betur.“
Helgi Jóhannsson
svæfingalæknir í London