Morgunblaðið - 14.11.2020, Side 12

Morgunblaðið - 14.11.2020, Side 12
12 DAGLEGT LÍF MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 14. NÓVEMBER 2020 Kristín Heiða Kristinsdóttir khk@mbl.is Mér finnst mikilvægt aðbörn læri um ævintýriog þjóðsögur á ævin-týralegan, spennandi og skemmtilegan hátt. Þess vegna læt ég krakkana í mínum bókum flakka aftur í tímann og lenda í þó nokkrum háska,“ segir Hildur Loftsdóttir sem nýlega sendi frá sér sína aðra barnabók, Hellirinn-blóð, vopn og fussum fei. Þar segir frá sömu systrum, Ástu og Kötu, sem lesendur kynntust í fyrri bók Hildar, Eyðieyjan-urr, öskur, fótur og fit, sem kom út í fyrra. „Mér finnst ótrúlega gaman að gefa aftur út bók um systurnar Ástu og Kötu. Þetta eru hressar stelpur úr nútímanum sem fara óvænt inn í forna heima og þannig geta lesendur kynnst þessum framandi heimi í gegnum þær systur. Heimurinn sem þær fara í er hinn íslenski ævintýra- heimur. Ég læt söguna gerast árið 1747 af því árið áður var sett húsagatilskipan á Íslandi þar sem fólki var bannað að fara með ævin- týri, bannað að segja brandara og ekki mátti fara í skemmtireiðtúra. Allt var þetta talið vitleysa og tíma- eyðsla, fólk átti ekki að gera neitt nema lesa biblíuna og vinna. Ég er að leika mér með þessa staðreynd úr Íslandssögunni því krakkarnir í bók- inni minni eru að reyna að breyta þessu, koma því á að það megi aftur vera glaður og segja sögur.“ Bækurnar eru ekkert síður fyrir stráka, fyrir öll börn Hildur segir að systurnar Ásta og Kata séu miklir töffarar. Ásamt einum strák, sem reynist konungs- sonur, berjist þau öll gegn hæsta yfirvaldi í bókinni. „Það er alltaf eitthvert yfirvald í lífi fólks, það getur verið óréttlát mamma, leiðinlegur kennari, eineltispúkar eða annað sem við verðum að standa uppi í hárinu á. Þetta er vissulega saga sem hvetur börn til hugrekkis, að láta ekkert yf- ir sig ganga sem misbýður þeim eða er óréttlátt. Líka að standa með sjálfum sér og gera ekki einvörð- ungu eins og ætlast er til, kannski út frá kyni eða stétt og stöðu. Femín- ismi fyrir mér er að jafnt sé komið fram við alla og enginn þurfi að vera það sem hann er ekki. Að bæði stelpur og strákar viti að þau hafi val. Að enginn sé undirokaður af feðraveldinu sem er búið að ákveða hver hin stöðluðu kynjahlutverk séu og vill halda fólki þar, því það hentar því. Ástu er til dæmis sagt þar sem hún er stödd í miðri átjándu öld, að hún eigi að iðka hannyrðir og ná sér í góðan mann. Öllum fannst eðlilegt á þeim tíma að það væri eina hlut- verk kvenna, en hún kærir sig auð- vitað ekki um að ganga inn í það, komandi úr nútíma þar sem staða kvenna er sem betur fer orðin allt önnur. Þessi gömlu úreltu viðhorf voru ekkert skárri fyrir stráka, þeir áttu að vera harðir, drepa mann og ann- an, en Hlini kóngssonur í minni sögu er ekki þannig manneskja og hann langar ekkert að ganga inn í þau hlutverk. Ég fann til með honum, því hann er viðkvæmur og smá við- utan, ljóðræn sál sem vill helst segja sögur og er svolítið draumlyndur. Allir ætlast til að hann standi undir einhverjum kröfum sem hann fellur alls ekki að. Ég hef sjálf oft fundið fyrir kröfu á mig um að ég eigi að vera öðruvísi en ég er. Mér finnst ég stundum enn vera að berjast gegn slíkum þrýstingi, en ég ætla að vera eins og ég er. Þetta er því umfjöll- unarefni sem stendur mér nærri og í raun skiptir miklu máli í lífi allra,“ segir Hildur og bætir við að það sé þörf á stelpuhetjum í barnabókum. „Það hefur verið kallað eftir þeim í áratugi, en bækurnar mínar eru ekkert síður fyrir stráka, þetta er bók fyrir börn. Mér fannst gaman að sjá með fyrri bókina að strákum fannst ekkert mál að lesa bók sem fjallaði um tvær stelpur. Það var hins vegar fullorðna fólkið sem spurði hvort þetta væri „stelpubók“. Þetta eru stelpur sem eru ger- endur, sem treysta á eigin gáfur og útsjónarsemi. Þær fara gegn því sem ætlast er til af þeim ef þess þarf til að fylgja sannfæringu sinni og hjartalagi. Þær rísa upp gegn rang- læti og hugsa ekki eingöngu um eig- in hag, heldur líka annarra.“ Saknar þess að lesa upp Þegar Hildur er spurð að því hvort hún hafi ekki verið rög við að hafa svo mikið blóð og ógeð í sögunni sem raun ber vitni, segir hún svo ekki vera. „Þessi aldurshópur sem bókin er skrifuð fyrir hefur gaman af við- bjóði, gori og blóði. Börn vilja hryll- ing en mátulega mikinn þó, ég passa að fara ekki yfir brúnina. Þetta þarf að vera mátulega viðbjóðslegt til að vera spennandi, og ég vildi hafa tröllskessuna alveg hrikalega, en hún er með skítaklepra á rassinum og gröft í vörunum,“ segir Hildur og hlær og bætir við að hún sjálf sé ekki stelpan sem velti sér upp úr íslensk- um þjóðsögum þegar hún var lítil. „Ég tók tvo þjóðfræðikúrsa þegar ég var í bókmenntafræði í há- skólanum og mér fannst rosalega gaman að læra um íslensku ævintýr- in og sagnamennsku. Þá áttaði ég mig á að það var aðeins ein mann- eskja sem hafði sagt mér ævintýri án þess að lesa það beint upp úr bók, og það var Þórólfur frændi minn, bróðir pabba. Ævintýrið sem hann sagði mér var um Hlina kóngsson og hann er einmitt í nýju bókinni minni,“ segir Hildur og bætir við að fyrirmyndin að afanum í fyrri bók- inni sé pabbi hennar. „Í nýju bókinni er hann það líka, enda er pabbi mikill bókakarl, en Þórólfur frændi fær líka að vera með. Hann er sá sem spáði í bolla fyrir mér þegar ég var krakki, en af- inn í bókinni spáir einmitt í bolla fyr- ir Ástu. Þegar ég var stelpa þá lás- um við pabbi mikið saman, eða ég las aðallega fyrir hann. Fyrsta sagan sem við lásum saman var um Barba- pabba, ég man það mjög vel. Ég man líka mjög vel eftir seinustu bókinni sem við pabbi lásum saman, hún er ein af mínum uppáhalds, Elsku Míó minn, eftir Astrid Lindgren. Ég man hvað ég var oft ógeðslega hrædd í henni, en það er gott að vera hrædd- ur ef maður er öruggur og hefur ein- hvern hjá sér. Ég er alin upp í bóka- herberginu hans pabba og í minni fjölskyldu eru alltaf allir að lesa og það er mikið talað um bækur.“ Hildur segir að það hafi verið mikill skóli fyrir sig að skrifa fyrri bókina. „Núna var þetta miklu auð- veldara, ég held að nýja bókin sé betri og þéttari. Ég sakna þess núna í covid-tíð að fá ekki að fara í skólana og lesa fyrir krakka. Það var mikil stemning sem fylgdi því að lesa upp fyrir krakkana eftir útkomu fyrri bókarinnar og hitta mögulega les- endur. Ég vil hitta mitt fólk, það er stór hluti af þessu, að lesa og sjá hvað kveikir á krökkunum og spjalla við þau. Vissulega eru það smá von- brigði að geta það ekki núna, en ég geri það um leið og covid leyfir.“ Ég ólst upp í bókaherbergi pabba „Ég hef sjálf oft fundið fyrir kröfu á mig um að ég eigi að vera öðruvísi en ég er. Mér finnst ég stundum enn vera að berjast gegn slíkum þrýstingi, en ég ætla að vera eins og ég er. Þetta er því umfjöllunarefni sem stendur mér nærri og í raun skiptir miklu máli í lífi allra,“ segir Hildur Loftsdóttir í spjalli um barnabók- ina sem hún sendi nýlega frá sér. Morgunblaðið/Árni Sæberg Hildur „Þessi aldurshópur sem bókin er skrifuð fyrir hefur gaman af við- bjóði, gori og blóði. Börn vilja hrylling, en mátulega mikinn þó.“ Lestrarstund Loftur Magnússon, faðir Hildar, sem hún las oft með í bernsku, les hér fyrir afabörnin sín. Næst honum er Agla, systurdóttir Hild- ar, en hinar tvær eru dætur Hildar, Eyja í miðju og Oona lengst til vinstri. Öll vitum við sem notum snjalltæki og lifum hreinlega og hrærumst í stafrænum heimi, hversu mikil hvíld er í því að vera án þeirra, þá sjaldan það gerist og þá oftast óvart. Nú ætla Barnaheill að hvetja fólk til að prófa símalausan sunnudag á morgun 15. nóvember. Yfirskrift átaksins er: „Upplifum ævintýrin saman“. Í tilkynningu frá Barna- heillum kemur fram að markmiðið sé „að vekja foreldra og annað fullorðið fólk til umhugsunar um áhrif snjall- tækja á samveru og nánd innan fjölskyldna. Snjallsímar og önnur snjalltæki eru skemmtileg og gagnleg tæki sem hafa umbylt því hvernig við eigum í samskiptum, nálg- umst upplýsingar og verjum tíma okkar. Í mörgum til- vikum eru áhrif tækninnar jákvæð og sniðug en einnig hefur verið bent á skuggahliðar hennar. Óhófleg notkun á snjalltækjum getur m.a. haft áhrif á samskipti innan fjöl- skyldunnar – samskiptin og nándin minnka því eitthvað annað stelur athyglinni.“ Barnaheill hvetja landsmenn til að leggja frá sér símann og önnur snjalltæki í 12 klst. (kl. 9-21). Með uppátækinu vilja Barnaheill minna okkur á þau ævintýri sem geta falist í samverustundum foreldra og barna þegar síminn er hvíldur um stund. Hægt er að skrá sig til leiks á www.simalaus.is og taka áskorun Barna- heilla. Allir þátttakendur eiga möguleika á að vinna fjöl- breytta og fjölskylduvæna vinninga og fá auk þess nokkur góð ráð send í dag, laugardag. Áskorun til foreldra að sleppa símanum einn dag og eiga samverustund með börnum sínum Símalaus sunnudagur Morgunblaðið/Hari Snjalltæki Mörg börn eyða miklum tíma í snjalltækjum. Vetrarsól er umboðsaðili Sláttuvélar & sláttuorf Snjóblásarar Askalind 4 | Kópavogi | Sími 564 1864 | vetrarsol.is Gulltryggð gæði 40 ár á Íslandi Sláttutraktorar

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.