Morgunblaðið - 03.12.2020, Blaðsíða 10

BAKSVIÐ
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Jóhannes Þór Skúlason, fram-
kvæmdastjóri Samtaka ferðaþjón-
ustunnar (SAF), segir útlit fyrir
færri gjaldþrot í íslenskri ferðaþjón-
ustu á árinu en óttast var. Hins vegar
kunni gjaldþrotum í greininni að
fjölga á ný næsta haust.
Fyrir Alþingi liggur frumvarp
fjármála- og efnahagsráðherra um
viðspyrnustyrki. Markmið laganna
er að rekstraraðilar „geti viðhaldið
nauðsynlegri lágmarksstarfsemi á
meðan áhrifa faraldursins gætir,
varðveitt viðskiptasambönd og
tryggt viðbúnað þegar úr rætist“.
Jákvæð breyting á nálgun
Sérfræðingar SAF hafa síðustu
daga metið áhrif þeirra á greinina.
Jóhannes Þór segir útlit fyrir að
styrkirnir muni gagnast fyrirtækjum
og að mikilvægust sé sú breyting
sem orðin sé á
nálgun aðgerða
stjórnvalda frá
lánaúrræðum yfir
í beina styrki
vegna tekjufalls.
Samkvæmt
frumvarpinu skal
fjárhæð við-
spyrnustyrks
vera 90% af
rekstrarkostnaði
rekstraraðila mánuðinn sem umsókn
varðar. Hann geti þó aldrei numið
hærri fjárhæð en sem nemur tekju-
falli rekstraraðila í viðkomandi mán-
uði. Sett eru tvíþætt hámörk.
Að hámarki 400 þúsund
Annars vegar geta þeir ekki orðið
hærri en 400 þúsund fyrir hvert
stöðugildi hjá rekstraraðila í mánuð-
inum og ekki hærri en 2 milljónir,
enda sé tekjufall 60-80%.
Hins vegar geta þeir ekki orðið
hærri en 500 þúsund fyrir hvert
stöðugildi hjá rekstraraðila í mánuð-
inum og ekki hærri en 2,5 milljónir
króna, enda sé tekjufall rekstraraðila
meira en 80%.
Jóhannes Þór segir það mat SAF
að skoða þurfi þessa útreiknings-
reglu betur. Nánar tiltekið hvort
skilyrðin geti bitnað á fyrirtækjum
sem hafa þurft að segja upp nær öllu
starfsfólki og draga svo saman um-
svifin að launakostnaður sé nú nær
enginn en annar rekstrarkostnaður
enn til staðar. Mikilvægt sé að styrk-
irnir nýtist sem flestum fyrirtækjum
sem best til að tryggja sem kröftug-
asta viðspyrnu. Í því samhengi skipti
máli að fyrirtækin geti nýtt styrkinn
til að ráða starfsfólk til að efla við-
spyrnu en einnig til að minnka upp-
safnaðan fastakostnað sem ella muni
hamla vexti.
Leysa þarf tæknileg atriði
„Meðal annars þarf að skoða hvort
horft er til stöðugilda nú eða áður en
áhrifa faraldursins fór að gæta. Það
hefur áhrif á hvort styrkirnir nýtist
aðeins til að greiða laun eða bæði
laun og fastakostnað. Þetta eru
tæknileg atriði eins og oft vill verða
þegar mál koma inn í þing. Að því
gefnu að þetta verði skoðað held ég
að niðurstaðan verði góð og að að-
gerðin muni nýtast mun betur án
þess að auka áætlaðan hámarks-
kostnað ríkisins. Það er verið að
leggja heilmiklar fjárhæðir í styrki
sem munu nýtast fyrirtækjum vel.“
Jóhannes Þór segir uppsagnar-
styrki, greiðsluskjól og stuðningslán
hafa komið í veg fyrir mun tíðari
gjaldþrot. Til dæmis nýti nú mun
fleiri fyrirtæki sér greiðsluskjólið en
fyrir tveimur til þremur mánuðum.
30-40% félaga færu í þrot
– En hversu hátt hlutfall fyrir-
tækja í greininni skyldi komast í
gegnum faraldurinn?
„Það er mjög erfitt að segja. Síð-
astliðið sumar vorum við að vona að
það yrðu alls ekki meira en 30-40%
[fyrirtækjanna] gjaldþrota en nú er-
um við farin að vona að það geti orðið
jafnvel lægri prósenta.“
– Hvernig eru horfur næsta haust?
„Þótt gjaldþrotum hafi fjölgað frá
fyrri árum hefur sem betur fer ekki
orðið sú mikla fjölgun gjaldþrota
sem við áttum von á. Til að komast í
gegnum þennan vetur hafa fyrir-
tækin mörg hver þurft að skuldsetja
sig töluvert. Næstu háönn munu
fyrirtækin eygja möguleika á að
vinna sig út úr vandanum.“
Minna framboð en eftirspurn
„Það liggur þó ljóst fyrir að þeim
mun ekki öllum takast það. Næsta
haust gætum við því mögulega séð
aðra hrinu gjaldþrota. Þessi atvinnu-
grein getur þjónustað um og yfir
tvær milljónir ferðamanna. Það ligg-
ur hins vegar fyrir að eftirspurnin
verður líklega einhvers staðar undir
milljóninni á næsta ári. Það gæti tek-
ið fjögur ár að ná upp sama jafn-
vægi,“ segir Jóhannes Þór um horf-
urnar í ferðaþjónustu.
Með þetta í huga sé því miður lík-
lega óhjákvæmilegt að grisjunin í
ferðaþjónustunni haldi áfram.
Slípa þarf til tekjufallsstyrki
 Framkvæmdastjóri SAF segir hægt að tryggja betri nýtingu styrkjanna án þess að auka kostnaðinn
 Meðal annars þurfi að skoða reiknireglu stöðugilda  Útlit fyrir aðra hrinu gjaldþrota haustið 2021
Jóhannes Þór
Skúlason
10 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 2020
Þegar frost
er á fróni
Þinn dagur, þín áskorun
Sölustaðir:
Hagkaup • Fjarðarkaup • Útilíf • N1 • Vesturröst • Verslun Guðsteins Eyjólfssonar • Verslunin Bjarg, Akranesi
JMJ, Akureyri • Lífland, Hvolsvelli og Blönduósi • Verslunin Blossi, Grundafirði • Efnalaug Vopnafjarðar
Kaupfélag Skagfirðinga, Sauðárkróki • Verslun Grétars Þórarinssonar, Vestmannaeyjum • Borgarsport, Borgarnesi
Kaupfélag V-Húnvetninga, Hvammstanga • Verslun Bjarna Eiríkssonar, Bolungarvík • Þernan, Dalvík • Siglósport, Siglufirði
Bókaverslun Breiðarfjarðar, Stykkishólmi • Vaskur, Egilsstöðum • Skóbúð Húsavíkur • Efnalaug Suðurlands, Selfossi • run.is
100% Merino ullarnærföt
fyrir dömur og herra Stærðir: S–XXL
Höfðabakka 9, 110 Reykjavík | run@run.is | www.runehf.is
OLYMPIA
Tilvalið í
jólapakkann
Fríform ehf.
Askalind 3,
201 Kópavogur.
562–1500
Friform.is.
2
0
0
0
—
2
0
2
0
Eldhúsinnréttingar
Tímabundin opnunartími
vegna Covid–19
Mán. – Föst. 10–17
Laugardaga 11–15
Litlar hópsýkingar sem komið hafa
upp á vinnustöðum, leikskólum, hjá
fjölskyldum og víðar bera faraldur
kórónuveiru nú uppi innanlands, að
sögn Þórólfs Guðnasonar sóttvarna-
læknis. 16 innanlandssmit greindust
á þriðjudag.
„Samkvæmt þessum tölum er
[faraldurinn] ekki á niðurleið. Það er
línulegur vöxtur í þessu. Við erum
náttúrlega að horfa á eitthvað sem
gerðist fyrir um það bil viku,“ segir
Þórólfur og á þá við að smitin sem
nú greinist eigi upptök sín í sýk-
ingum sem komu upp fyrir um viku.
Þórólfur segir að smitin sem nú
séu að koma upp tengist litlum hóp-
sýkingum.
„Allar þessar sýkingar eru hóp-
sýkingar. Þetta kemur upp innan
sem utan fjölskyldna, á vinnustöð-
um, í einhverjum hópum sem fólk
hittist í þannig að þessi veirusýking
samanstendur af litlum hópsýking-
um. Það er það sem heldur þessu
gangandi,“ segir Þórólfur og bætir
við:
„Þannig að ég vona að þetta sé
ekkert mikið víðar en auðvitað getur
þetta leynst víða og komið upp í
raun og veru hvar sem er, þannig
séð.“
Fimm þeirra sem greindust á
þriðjudag voru utan sóttkvíar við
greiningu. 204 eru í einangrun og
fjölgar þeim um fimm á milli daga.
637 eru í sóttkví.
Eitt virkt smit greindist á landa-
mærunum. Samtals voru 1.407 sýni
tekin í gær. 39 eru á sjúkrahúsi
vegna Covid-19. Tveir þeirra liggja
á gjörgæslu. ragnhildur@mbl.is
Hópsýkingar bera
faraldurinn uppi
 16 innanlandssmit greindust í gær
Kórónu-
veirusmit
Heimild:
covid.is
Nýgengi innanlands:
42,8 ný smit sl. 14 daga á 100.000 íbúa
204 eru með virkt smit og í einangrun
637 einstaklingar eru í sóttkví
39 eru á sjúkrahúsi, þar af 2 á gjörgæslu
Nýgengi, landamæri: 12,8
16 ný inn an lands smit greindust sl. sólarhring
27 einstaklingar eru látnir