Morgunblaðið - 03.12.2020, Blaðsíða 12

Atli Vigfússon
laxam@simnet.is
Þær systur leggja mikiðupp úr útskurðinum ennota aldrei hjól. Vasa-hnífar eru þeirra áhöld
og þær segja hnífana gefa þessu
verki mun meiri möguleika hvað
varðar þær myndir sem skornar
eru út í kökurnar. Þær gefa hverri
köku þann tíma sem þarf og
skurðurinn getur tekið alllangan
tíma þegar mikið útflúr er á þeim
myndum sem gerðar eru. Þeim
finnst mjög gaman þegar margir
úr fjölskyldunni koma saman með
þeim því þá verða kökurnar marg-
víslegar og myndirnar af ýmsum
toga.
Margir laufabrauðsdagar
Í þeirra sveit, Reykjadal í S-
Þing., var sá siður lengi að fólk
kom af öðrum bæjum til þess að
taka þátt í laufabrauðinu og þann-
ig urðu fleiri en einn og fleiri en
tveir laufabrauðsdagar hjá sum-
um. Bara mjög gaman fannst öll-
um en á tímum farsóttar er minna
um að fólk ferðist á milli bæja til
þess að skera laufabrauð því eng-
inn vill smitast.
Laufabrauð er eins og gefur
að skilja misjafnt eftir því á hvaða
bæjum það er gert en nú eru
margir farnir að kaupa brauðið
tilbúið úr bakaríum sem gerir
brauðið mjög líkt hjá þeim sem
kaupa það hjá sama aðila. Það er
mikið verk að breiða út heima, en
það er skemmtilegra finnst sum-
um, því þá verða kökurnar alger-
lega eftir eigin höfði. Sif hefur
gaman af því að munda kökukeflið
og vill heldur breiða út sjálf og
fást við deigið. Hún ræður þá yfir
stærð og lögun laufabrauðsins og
ekki spillir að nota kleinuhjól til
þess að gera tenntar brúnir allan
hringinn sem mörgum finnst fal-
legra.
Tólgarbragðið skiptir máli
Að skurði loknum steikja þær
systur saman og misjafn er sá
smekkur sem menn hafa á því upp
úr hverju á að steikja. Hildigunn-
ur notar alfarið tólg til þess að
steikja kökurnar heima hjá sér og
þá fær brauðið það tólgarbragð
sem mörgum finnst best af öllu.
Hins vegar blanda sumir tólg og
jurtafeiti saman og Sif hefur
gjarnan notað þetta í bland á sínu
heimili. Þá eru enn aðrir sem vilja
ekki tólgarbragðið og nota ein-
ungis jurtafeiti sem gefur mildara
bragð. Þessi tími þ.e. aðventan
skiptir systurnar miklu máli því
þá finnast dagar til þess að gera
eitthvað saman sem ekki er alltaf
tími til á bjargræðistímanum.
Hildigunnur og Sif hafa t.d. mjög
oft bakað piparkökur saman með
börnum sínum og þá er farið með
fulla poka af kökumótum til þess
að gera kindur og kýr, grísi og
hesta o.fl. Eitt er víst að þær
hlakka til jólanna og ekki verður
skortur á laufabrauði á þeirra
heimilum.
Ljósmyndir/Atli Vigfússon
Breitt út Sif Jónsdóttir með kökukeflið þar sem hún breiðir út deigið.
Systur Hildigunnur og Kristín Margrét skera út með vasahnífunum.
„Ég er mikið jólabarn og mér finnst gaman að vera í laufa-
brauði. Þetta er félagsskapur og þegar maður er í stuði
verða til nýjar og nýjar myndir. Þetta er eitthvað sem til-
heyrir aðventunni og þetta hefur verið gert frá því að
maður man eftir sér sem lítill krakki.“ Þetta
segir Kristín Margrét Jónsdóttir frá Lyng-
brekku í Þingeyjarsveit en hún og systur
hennar Hildigunnur og Sif Jónsdætur
hittast gjarnan í góðu tómi fyrir jólin og
gera saman laufabrauð.
Laufabrauðsgerð er
skemmtileg listsköpun
Listasmíð Hér hafa
systurnar skorið út
kirkju og þrjár sólir
en þær vanda sig
með vasahnífana.
Daglegt líf
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 2020
FJALLKONAN Krá & kræsingar >Hafnarstræti 1–3fjallkonan.rvk fjallkonan
Skoðaðu Take Away seðilinn > fjallkona.is
Pantaðu í síma 555 0950
KREISÍ
TAKE AWAY
TILBOÐ
Tilboð 1– Date night fyrir tvo
5 RÉTTA SEÐILL
Confit andalæri (Peking style)
Gúrka, vorlaukur, Egils appelsín sweet chilisósa,
teriyaki-maltsósa, íslenskar pönnukökur
Kjúklingastrimlar „buffalo“
Pankó & chilihjúpaðar kjúklinglundir í Buffalo BBQ sósu,
pikklað sellerí, salthnetur, gráða- ostasósa
Bleikja & lummur
Léttgrafin bleikja, kjúklingabaunalummur, piparrótarsósa,
hrogn, stökkar linsubaunir, yuzu-ylliblómadressing
Nautalund
Gulrætur, aspas, smælki, bjór-hollandaise
Grillað blómkál
Granatepli, perlubygg, spínat & basilmauk, skyr-tahini,
pistasíur
›7.990 kr.
3.995 kr. á mann
Tilboð 2 – Jólakalkúnn fyrir tvo
5 RÉTTA SEÐILL
Nauta carpaccio
Rifið villibráðapaté, trufflu og sveppaduxelle, parmesankex
Lamb & hveitikökur
Hægeldað lamb í Malt- og Appelsínsósu, vestfirskar hveiti-
kökur, gulrótarmauk, pikklaður rauðlaukur, piparrótarsósa
Confit kalkúnaleggur
Hægeldaður í 12 klst. – 600 g, smjörsteykt blómkál,
grænar ertur, gulrætur, harissa franskar, kalkúnasósa
EFTIRRÉTTIR
Þrista-súkkulaðiterta
Súkkulaði, Þristur
Eton Mess skyr ostakaka
Hvítsúkkulaði-skyrmús, marengs, hindber, hindberjasósa
›7.990 kr.
3.995 kr. á mann
KL. 17–21
Á Egilsá í Skagafirði sást aldrei laufabrauð nema um jól. Það entist raun-
ar oft nokkuð fram á næsta ár vegna þeirrar náttúru að þola sérstaklega
vel geymslu. Kökukefli var bara sívöl spýta en stundum var notuð flaska í
bland, kannski til léttis, því það var ótrúleg vinna að breiða út laufa-
brauðið. Það vildi skreppa saman jafnóðum en átti að vera mjög þunnt.
En auðvitað var útskurðurinn vandasamasta verkið og gerði kröfu til list-
rænna hæfileika. Karlar heimilisins tóku ekki þátt í þessari listsköpun
enda ærið starf við gegningar.
Guðmundur L. Friðfinnsson: Þjóðlíf og þjóðhættir
Karlarnir voru ekki með
ÞJÓÐLÍF OG ÞJÓÐHÆTTIR
Það var alltaf tilhlökkunarefni að fara í laufabrauðið. Mamma vaknaði
fyrir allar aldir og breiddi út frá því snemma um morguninn og fram
yfir hádegi. Á annað hundrað kökur. Við krakkarnir mættum úr báðum
húsum til þess að skera og áður var búið að kaupa malt og appelsín á
flöskum sem við máttum blanda í glös og drekka. Þá áttum við líka
bauk með Macintosh-konfekti sem við höfðum fengið hjá skipstjóra á
Húsavík en það fékkst ekki í búðum í þá daga. Kökurnar voru svo
þunnar að það var hægt að lesa í gegnum þær. Að sögn mömmu voru
fínustu kökurnar þannig. Allt öðruvísi kökur en við fengum á öðrum
bæjum. Þykkar og matarmiklar. Líka ennþá stærri og líklega steiktar í
mun stærri pottum. Uppáhaldið var afskurðurinn sem byrjað var á að
steikja. Þá var opnaður gulllitaður sírópsbaukur og við létum sírópið
renna með skeið ofan á ræmurnar sem brögðuðust guðdómlega. Borð-
uðum fulla skál.
Minningabrot: Atli Vigfússon.
Hægt að lesa í gegnum kökurnar
MINNINGABROT UM LAUFABRAUÐSGERÐ BERNSKUNNAR