Skólavarðan - 2018, Side 28

28 SKÓLAVARÐAN VOR 2018
að bæta og straumlínulaga vinnubrögð við
gerð kjarasamninga. Það samstarf átti síðar
eftir að hljóta þetta nafn, SALEK. Í þetta
fór gríðarlega mikil vinna þar sem meðal
annars var farið í að skoða hvernig þessum
málum væri háttað hjá nágrönnum okkar í
Skandinavíu.
Eftir þá yfirferð var niðurstaðan sú að
við þyrftum að búa til okkar eigin módel.
Við sem sinntum þessum málum fyrir hönd
KÍ áttuðum okkur snemma á því að stóri
gallinn í því kerfi sem m.a. ASÍ, SA og ríkið
vildu innleiða, sem gekk út á að opinberir
starfsmenn fengju mælt launaskrið
sjálfkrafa í launaumslagið en ekkert umfram
það, var sá að þar með væri búið að negla
niður þá launaröðun sem fyrir var í landinu.
KÍ lagði því til að launaröðun mismunandi
stétta yrði kortlögð, hverjir ættu að vera með
hæstu launin, hverjir þeir lægstu og hvernig
röðunin yrði þar á milli. Eftir það mætti
koma á þessu norræna módeli. Því miður
var strax mikil andstaða við þessar áherslur
okkar og því fór sem fór. Í þetta allt fór
gríðarleg vinna og ofboðsleg orka, sem að
endingu skilaði ekki þeirri niðurstöðu sem
við vonuðumst eftir.“
Lífeyrismálin reyndust erfið
Annað stórt mál voru lífeyrismálin, ekki
satt? „Já, það var hitt stóra málið sem segja
má að hafi hafist á árinu 2009 þegar KÍ
undirritaði ásamt öðrum landssamtökum
launafólks svokallaðan stöðugleikasáttmála.
Sáttmálinn varð að lokum mikil málamiðlun
og fól m.a. í sér grein 9 sem fjallaði um jöfn­
un lífeyrisréttinda allra landsmanna án þess
að þar væri tilgreint hvernig framkvæmdin
ætti að vera. Í kjölfarið var stofnuð nefnd
til að fjalla um málið og voru niðurstöður
hennar tilbúnar árið 2013. Þar var lagt til að
réttindin yrðu jöfnuð þannig að bæði ASÍ og
stéttarfélög opinberra starfsmanna þyrftu
að samþykkja breytingar. Þær fólust meðal
annars í að heildargreiðsla inn í lífeyris­
sjóði á almennum markaði yrði hækkuð í
áföngum upp í 15,5% en á móti yrðu réttindi
opinberra starfsmanna skert þannig að þau
yrðu að endingu þau sömu og á almennum
markaði.
Fulltrúar opinberra starfsmanna í
nefndinni neituðu skiljanlega að skrifa undir
skýrsluna fyrr en búið væri að semja um
málið við bandalög og stéttarfélög þeirra. Í
framhaldi gerðist fátt í málinu um nokkurra
missera skeið en um miðjan ágúst 2016
voru fulltrúar KÍ, BHM og BSRB kallaðir
til fundar í fjármálaráðuneytinu þar sem
okkur var tjáð að gerðar yrðu breytingar
á kerfinu á næstu mánuðum, með eða
án aðkomu okkar. Í því fólst auðvitað sú
hótun að stjórnvöld myndu breyta lögum
um lífeyrisréttindi opinberra starfsmanna
einhliða. Niðurstaðan var að þrátt fyrir að
við vildum ekki breyta kerfinu ákváðum við
að betra væri að taka þátt í vinnunni sem
þarna var að hefjast og reyna að hafa áhrif
á niðurstöðuna, frekar en að segja okkur frá
verkefninu.
Í framhaldi var farið í mjög stífa vinnu
og á endanum náðist niðurstaða sem við
töldum okkur geta búið við, en hún tryggði
að engar skerðingar yrðu á lífeyrisréttindum
opinberra starfsmanna næstu tuttugu árin
hið minnsta. Því til viðbótar var lífeyris­
kerfið að fullu fjármagnað út þann tíma.
Við bárum þessa niðurstöðu undir stjórnir
og samninganefndir allra aðildarfélaga KÍ
sem voru að lokum sammála okkur um að
þetta væri illskásta niðurstaðan. Undir þetta
samkomulag var skrifað 19. september 2016
og í framhaldi var í fjármálaráðuneytinu
sett saman lagafrumvarp. Þegar það loksins
birtist endurspeglaði það ekki samkomulag­
ið og í kjölfarið mótmælti KÍ frumvarpinu
og dró til baka stuðning sinn við málið í
heild. Svo fór þó að lokum að frumvarpið
var samþykkt á Alþingi og þar er ég á því að
menn hafi ekki farið heiðarlega fram. Ég tek
því undir ályktun nýafstaðins þings KÍ þar
sem stjórnvöld eru hvött til að breyta lögum
um lífeyrisréttindi opinberra starfsmanna
í fyrra horf, þannig að þau verði að fullu
tryggð eins og var fyrir lagasetninguna.“
Skólakerfið er gott
Talið berst nú að skólamálum og skólakerf­
inu. „Ég hef alltaf verið þeirrar skoðunar
að við séum með gott skólakerfi, góða skóla
og gott starfsfólk. En við sem þjóð þurfum
samt sem áður að gæta að okkur því við
höfum ekki verið að efla skólana eins og
við ættum að gera. Það vantar til dæmis
ennþá fjármagn þannig að skólar landsins
standi jafn vel og þeir gerðu árið 2008. Ef
við ætlum að halda áfram að vera í fremstu
röð meðal þjóða þá þurfum við að vinna í
að efla einstaklinginn, efla hugvit og hækka
menntunarstig í landinu. Mér finnst augljóst
að til að svo geti orðið þurfum við að efla
menntakerfið í heild sinni langt umfram það
sem gert hefur verið.
Í því sambandi hefðum við átt að læra
af Finnum sem ráðlögðu Íslendingum eftir
„Ég hef alltaf verið
þeirrar skoðunar að
við séum með gott
skólakerfi, góða skóla
og gott starfsfólk.“
Þórður Á. Hjaltested tekur þátt í þingstörfum á þingi KÍ árið 2011 en á því þingi tók hann við
embætti formanns KÍ.