BSRB blaðið - 01.04.1986, Blaðsíða 43

LEIKRIT UM LEIKLIST
Leikritið um Ríkharð III snýst að
miklu leyti um leiklist, segir John Bur-
gess, leikstjóri. Ríkharður nær völdum
með leiklist sinni, mælsku og kænsku.
Hann er þeim, sem nálægt honum
koma óskiljanlegur, svo vel felur hann
sinn raunverulega tilgang og sínar
raunverulegu tilfinningar. Ríkharður
leikur tiltekið hlutverk en ræður í raun
ekki leiknum sjálfum, því leikurinn
lýtur sínum eigin lögmálum. Þetta er
harmleikur, og sá harmleikja Shake-
speares, sem komst næst því að fylgja
klassískum fyrirmyndum, að sögn
Schillers.
Örlög tveggja aukapersóna í leikn-
um verða þau sömu, þó þessar persón-
ur taki mismunandi afstöðu í leikrit-
inu. Það eru þeir Hastingur og Bokk-
inham. Báða lætur Ríkharður taka af
lífi, og með báðum verða áhorfendur
að hafa samúð. En því er ekki að neita,
að hvorugur þeirra hefur hreinan
skjöld.
í öðru atriði þriðja þáttar kemur
sendimaður jarlsins af Darrbæ og var-
ar Hastings við fyrirætlunum Ríkharðs
um að hafa tvöfalt þing. Síðan kemur
Katbæingur og vill hlera hvort Hast-
ingur styður hugmyndir um valdarán
Ríkharðs. Þegar Katbæingur segir
Hasting að taka eigi af lífi þá Rípajarl
og Vögg, gleðst Hastingur:
Það er frétt sem ég siður nenni að
harma þeir voru jafnan mínir hat-
ursmenn.
En valdarán Ríkharðs aftekur hann að
styðja og hefur þar með fyrirgert lífi
sínu, sem allir sjá, nema hann. Þar
koma síðan jarlinn af Darrbæ og
Bokkinham og enn verða varnaðarorð
Darrbæ til lítils, en fláttskapurinn skín
af Bokkinham.
Þegar rennt hefur verið í gegn um
þetta atriði einu sinni, segir leikstjór-
inn, hálf efins, að þetta hafi ekki verið
svo slæmt. En síðan segir hann leikur-
um að muna það, að þetta hafi verið
minnsti hugsanlegur kraftur, sem leika
ætti atriðið á, og þeir yrðu að slá í
næst.
Og aftur er rennt í gegn um atriðið,
og þá hvetur leikstjórinn leikarana
áfram með köllum framan úr salnum. I
hvert sinn, sem hraðinn virðist ætla að
detta niður byrstir hann sig. Og þegar
Flosi hlær af takmarkalausri illgirni
við fréttum af aftöku Rípajarls, hrópar
leikstjórinn: „Þegar Flosi er brilljant,
verðið þið hin að vera að minnsta kosti
góð!“
Örlög Bokkinhams verða þau sömu
og Hastings. Ríkharður lætur taka
hann af lífi. En meðan Ríkharður berst
til valda er Bokkinham honum ómiss-
andi stuðnigsmaður, jafnoki hans í tvö-
feldni, sviksemi og launráðum. Kald-
ranaleg kímnigáfa hans er svipuð
kímnigáfu Ríkharðs:
gerið ekki’ auðsótt okkar hœnamál,
sem ungfrú neitið þér og þiggið
samt,
Slíkar eru ráðleggingar Bokkinhams,
þegar fulltrúar borgara í London koma
á fund Ríkharðs og eiga að sárbiðja
hann að fallast á að verða kóngur.
Ríkharður dáist enda að Bokkin-
ham, og lofar honum góðum verklaun-
um. En svíkur hann að lokum, og lætur
hálshöggva.
Svo kemur að einu lykilatriði leiks-
ins, ríkisráðsfundinum í þriðja þætti.
Lánleysi Hastings er slíkt, að hann
kveður upp dauðadóm yfir sjálfum sér.
Gríma Ríkharðs blekkir hann full-
komlega:
Ekki mun neinn í kristnum dómi
kunna síður að leyna ást og hatri en
hann svipurinn kemur óðar upp um
hjartað.
Óg er jarlinn af Darrbæ spyr hvað
BSRB-blaðið 43