BSRB blaðið - 01.04.1986, Blaðsíða 38

kanna fjárhagslega og tæknilega mögu-
leika á starfrækslu útvarpsstöðvar, en
láta athugun á rekstri vikublaðs, eða
sjónvarps, sitja á hakanum. Nefndin
skilaði skýrslu til stjórnar BSRB eftir
nokkurra mánaða starf þar sem fram
voru settar hugmyndir um stofnun út-
varpsstöðvar.
í skýrslunni var ekki lagt á það mat,
hvort útvarpsstöð af þessu tagi gæti
staðið undir sér fjárhagslega, enda
gengið út frá því að slíkt fyrirtæki yrði
að bera sig fjárhagslega. Um var að
ræða framkvæmdaáætlun og tillögur
um tækjakaup, kostnað og mannahald
slíkrar stöðvar. Var gert ráð fyrir, að
búnaður stöðvarinnar myndi kosta
15—20 milljónir skv. þeim hugmynd-
um sem lagðar voru til grundvallar
áætlununum. í hugmyndunum var
gert ráð fyrir að stöðin starfaði sjálf-
stætt og var sjálfstæðið gert að for-
sendu fyrir því að stöðin ætti mögu-
leika á að standa sig í fyrirsjáanlegri
samkeppni.
VIÐRÆÐUR ASÍ OG BSRB
Um það varð þegjandi samkomulag
í stjórn BSRB, að rekstur útvarps-
stöðvar af þessu tagi væri samtökunum
ofviða fjárhagslega. í framhaldi af
störfum fjölmiðlanefndar var tekið
upp formlegt samband við ASÍ í því
skyni að kanna hvort ASI og etv. fleirri
samtök sæu ástæðu til að kanna þessi
mál nánar. Áður hafði fjölmiðlanefnd-
in haft óformlegt samstarf við nefnd
frá ASÍ um athugun á rekstri viku-
blaðs. Mál þessi komu til tals á þingi
ASÍ og var þar skipuð nefndv sem
kanna átti fjölmiðlamálin f.h. ASÍ.
Ekki varð annað séð en að á þessum
tíma væri full alvara í umræðunum
um útvarpsrekstur — jafnvel stofnun
alhliða fjölmiðlafyrirtækis. Og eftir því
sem umræðurnar þróuðust á vettvangi
ASÍ og BSRB varð úr að bjóða SÍS
aðild að viðræðunum. Var þetta gert í
framhaldi af samþykkt nýrra útvarps-
laga á Alþingi, en þau voru samþykkt
skömmu fyrir þingslit vorið 1985.
í kjölfar samþykktar nýju útvarps-
laganna funduðu viðræðunefndir sam-
takanna þriggja og stóðu þau funda-
höld fram á haust. Virtist um tíma
vera fullur vilji að kanna þessi mál af
mikilli alvöru og komast að niður-
stöðu, enda þótt viðræðunefndir ASÍ
og BSRB efuðust um heilindi SÍS-
manna vegna aðildar þeirra að fjöl-
miðlafyrirtæki Morgunblaðsins og
Reykjavíkurborgar. í framhaldi af við-
ræðum aðilanna þriggja var haft sam-
band við fleirri heildarsamtök launa-
fólks og þeim kynnt þau viðhorf sem
uppi voru um útvarpsrekstur. Allir
þeir aðilar sem samband var haft við
lýstu áhuga sínum á málefninu.
Áður höfðu ASÍ og BSRB lagt í það
nokkra vinnu að komast að samkomu-
Iagi um samstarfsgrundvöll útvarps,
eða forsendur fyrir rekstri — forsendur
sem á sínum tíma voru kynntar við-
ræðunefnd SÍS. Var í þessum drögum
um forsendur gert ráð fyrir að komið
yrði á fót útvarpsstöð sem í dagskrár-
stefnu tæki mið af þeim grundvallar-
hugsjónum sem verkalýðshreyfingin
berst fyrir, m.a. að tryggja og auka lýð-
ræðislega umræðu í samfélaginu. Að
öðru leyti var gert ráð fyrir að stöðinni
yrði tryggt mikið sjálfstæði. Mál þessi
voru rædd í stjórnum beggja samtak-
anna, ASÍ og BSRB, og leit út fyrir að
þessar hugmyndir yrðu að raunveru-
leika. Áhugi virtist vera í báðum sam-
tökunum. SÍS dró sig hins vegar út úr
viðræðunum með því að þiðja um
frest, þegar ASÍ og BSRB gengu eftir
því að fá um það skýr svör hvort Sam-
bandið ætlaði að vera með eða ekki.
Síðan hefur ekkert gerst á vettvangi
þessara þriggja samtaka. Engar form-
legar viðræður hafa farið fram um
þessi mál og lausafregnir um slíkt
rangar.
FJÖLMIÐILL OG FORYSTA
Fjölmiðlamál er sígilt umræðuefni
innan verkalýðshreyfingar. Mönnum
finnst þeir fjölmiðlar sem starfandi eru
í landinu ekki gera málefnum launa-
manna nægilega góð skil. Hreyfingin
stendur hins vegar tvístígandi frammi
fyrir því, hvort hún eigi að fara útí
rekstur öflugs fjölmiðils, eða hvort
réttlætanlegt sé að hún reki eða fjár-
magni með einhverjum hætti rekstur
fjölmiðils. Hluti skýringarinnar er
vafalaust sá, að forystumenn verka-
lýðshreyfingarinnar eru ragir við að
taka þá áhættu sem því kann að vera
fylgjandi að koma á fót öflugum fjöl-
miðli.
í þessu felst, að menn óttast tap-
rekstur. Galdurinn er hins vegar sá, að
verkalýðshreyfingin má ekki og getur
ekki farið útí rekstur fjölmiðils, sem
ekki skilar hagnaði, eða stendur a.m.k.
undir sér fjárhagslega. En til þess að
svo megi verða, verður vitaskuld að
standa þannig að málum, að miðillinn
geti borgað sig. Og þegar allt kemur til
alls snýst málið einmitt um þetta.
Spurningin er hvort forystumenn
verkalýðshreyfingarinnar eru tilbúnir
til að standa þannig að rekstri fjölmið-
ils, að hann geti borið sig. En hvað þarf
til að slíkt megi takast?
Útvarpsstöð, eins og aðrir fjölmiðl-
ar, þarf að vera óháð í þeim sicilningi,
að hún má ekki túlka skoðanir þeirra
eingöngu sem sitja í stjórn fyrirtækis-
ins, eða eiga það. Fjölmiðill verður að
fylgja þeirri stefnu, að vera sjálfstæður
gagnvart eigendum sínum og hafa fyrst
og fremst skyldur við hlustendur eða
lesendur.
Ef verkalýðshreyfingin fer út í rekst-
ur fjölmiðils yrðu það skv. venju ein-
hverjir forystumanna samtakanna sem
þar sætu í stjóm. Þessir aðilar bera
fjárhagslega ábyrgð á fyrirtækinu gagn-
vart þeim sem í hreyfingunni eru, og
því e.t.v. eðlilegt að þeir fylgist með
rekstri fyrirtækisins. Rekstur og dag-
skrárstefna eru hins vegar tvennt ólíkt
og enda þótt verkalýðshreyfingin stæði
að rekstri fjölmiðils er ekki sjálfgefið
að forystumenn hreyfingarinnar sitji í
útvarpsráði, eða ritstjóm. Hér er kom-
ið að kjarna málsins. Sjálfstæð út-
varpsstöð — stöð sem rekin er á fagleg-
an hátt — myndi vafalaust flytja frétt-
ir, eða annað efni, sem væri forystu
verkalýðshreyfingarinnar miður þókn-
anlegt og e.t.v. flutt efni, sem ylli deil-
um í röðum raunverulegra eigenda
miðilsins — fólksins í hreyfingunni.
Og það er e.t.v. þetta, sem forystu-
menn hreyfingarinnar óttast. Þeir ótt-
ast e.t.v. að miðillinn taki afstöðu, t.d.
í samningum, á svig við afstöðu foryst-
unnar og þá er eðlilegt að þessir sömu
forystumenn spyrji sig: Til hvers er
þessi miðill, ef ekki til að koma á
framfæri því sem við teljum rétt? Til
hvers er þessi miðill, ef ekki til að
38 BSRB-blaðið