Þjóðmál - 01.06.2017, Síða 37

Þjóðmál - 01.06.2017, Síða 37
ÞJÓÐMÁL sumarhefti 2017 35 Glass-Steagall verður til McDonald rifjar upp að á árunum 1929 - 32 hafi hátt í 5.800 bankar vestanhafs orðið gjaldþrota og á árinu 1933 hafi 4.000 fallið til viðbótar. Þegar Franklin D. Roosevelt tók við embætti í byrjun mars 1933 stóð yfir meiri- háttar bankaáhlaup þar sem almenningur tók út nánast allt sitt fjármagn. Eftir aðeins tvo daga í embætti, þann 6. mars 1933, lét Roosevelt loka öllum bönkum landsins í fjóra daga til að hrinda frá frekari áhlaupum innstæðueigenda. Þann 9. mars voru sett á neyðarlög í landinu (e. Emerg- ency Banking Act) sem samþykkt höfðu verið í báðum deildum þingsins samdægurs. Neyðarlögin heimiluðu opnun þeirra banka sem taldir voru nægilega stöðugir fjárhags- lega til að standa af sér hóflegt áhlaup. Lögin juku að einhverju leyti traust á bönkunum og í lok mars hafði almenningur lagt aftur inn um tvo þriðju þess fjármagns sem tekið hafði verið út áður. Tveir þingmenn Demókrata nýttu sér vantraust almennings í garð bankanna til að kynna nýja löggjöf. Öldungadeildarþing- maðurinn og fv. fjármálaráðherrann Carter Glass fékk fulltrúardeildarþingmanninn Henry Steagall, sem þá var formaður fasta- nefndar þingsins um fjármálamarkaði, til að styðja með sér löggjöf sem átti að koma í veg fyrir óhóflega spákaupmennsku og fjárfest- ingar viðskiptabanka í fjármálagerningum. Löggjöfin, sem varð kennd við eftirnöfn hvatamanna hennar, var samþykkt í full- trúardeild bandaríska þingsins þann 23. maí 1933 og í öldungadeild tveimur dögum síðar. Steagall hafði gert kröfu, og fengið í gegn, að settur yrði á fót tryggingasjóður innstæðu- eigenda, sem einungis myndi veita viðskipta- bönkum aðstoð. Þeir Glass og Steagall héldu því fram að löggjöfinni væri m.a. ætlað að koma í veg fyrir að sjóðir hins opinbera yrðu nýttir til þess að „fjármagna fjárhættuspil“ annarra banka eins og þeir orðuðu það í umræðum í þinginu. Þessi rúmlega 80 ára orðræða heyrist enn í dag. McDonald vekur í grein sinn sérstaka athygli á 16. gr. Glass-Steagall löggjafarinnar. Með henni fengu viðskiptabankar heimild til að stunda hefðbundna bankastarfsemi, taka við innlánum, veita lán o.s.frv. Þeim var óheimilt Þegar Franklin D. Roosevelt tók við embætti forseta Bandaríkjanna í byrjun mars 1933 stóð yfir meiriháttar bankaáhlaup þar sem almenningur tók út nánast allt sitt fjármagn. Eftir aðeins tvo daga í embætti, 6. mars 1933, lét Roosevelt loka öllum bönkum landsins í fjóra daga til að hrinda frá frekari áhlaupum innstæðueigenda. Þann 9. mars voru sett á neyðar- lög í landinu (e. Emergency Banking Act) sem samþykkt höfðu verið í báðum deildum þingsins samdægurs. Þegar hann tók við embætti lofaði hann því að næstu 100 dagar yrðu vel nýttir til að koma efnahagsmálunum í rétt horf. Þaðan þekkjum við hugtakið um „fyrstu 100 dagana í embætti” sem enn er notað í dag af stjórnmálamönnum víða um heim.
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Þjóðmál

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðmál
https://timarit.is/publication/1175

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.