Fiskifréttir - 08.06.2001, Blaðsíða 19

FISKIFRETTIR 8. júní 2001
19
Grænland
Fundu tveggja ára þorsk
„Þorskurinn hvarf gjörsamlega
af Grænlandsmiðum á árunum
1991-1992 og hann hefur ekki sést
síðan. Ef þorskurinn kemur aftur
teljum við að Nuka A/S hafi fyrsta
rétt til að nýta hann. Að vísu ráðum
við ekki við að vinna þorskinn ef
hann veiðist í einhverju magni,
200-300 þúsund tonn eins og þegar
best lét, en takmörkuð veiði, um
10-15 þúsund tonn, myndu tilheyra
okkar verkssviði.Við fylgjumst
með miðunum og höfum gert
samning við norskan línubát um að
kanna fyrir okkur hvort einhvern
þorsk sé þar að fá.
Við fengum ekki sérlega já-
kvæðar niðurstöður og þó gefa þær
okkur vonir til lengri tíma litið.
Norski línubáturinn fékk talsvert
magn af tveggja ára fiski en hann
verður ekki nýtanlegur fyrr en eftir
2-3 ár. Annars er hegðun þorsksins
óútreiknanleg. Hann hefur gengið
á Grænlandsmið í miklum mæli án
þess að nokkrar vísbendingar hafi
verið að fínna um að hann væri á
leiðinni. Oft hefur hann horfið jafn
skyndilega og hann hefur komið.
Ég geri því ráð fyrir því - vegna
þess að hér er um ótryggt hráefni
að ræða - að ekki verði lagt í mikl-
ar fjárfestingar í landi í vinnslu-
stöðvum þótt þorskurinn komi aft-
ur Líklegt er að vinnsluskip muni
vinna þorskinn á miðunum og
kaupa fisk af bátunum sem veiða
hann.“
Fjögur menningarsvæði
Gunnar Bragi var spurður að því
hvort ekki hefði verið mikil við-
brigði fyrir hann að flytjast til
Grænlands og hvernig grænlenskt
samfélag hefði komið honum fyrir
sjónir? „Við lifum góðu lífi hérna.
Hér eins og annars staðar er ýmis-
legt sem mætti betur fara, skóla-
kerfið mætti vera betra og sjúkra-
kerfið mætti vera betra. Hér una
samt allir glaðir við sitt. Græn-
lenskt samfélag er auðvitað öðru-
vísi en við eigum að venjast á Is-
landi en þar sem ég bý er munurinn
ekki svo mikill. Svo virðist sem
margir íslendingar hafi ekki fengið
rétta mynd af Grænlandi. Þeir
þekkja helst til á Austurströndinni í
kringum Kulusuk þar sem þeir hafa
margir komið sem ferðamenn.
Kulusuk er í sjálfu sér ágætur full-
trúi Grænlands en það er ekki
dæmigerður grænlenskur bær. I
Grænlandi eru 4 mismunandi
menningarsamfélög. I fyrsta lagi er
Nuuk sem er alveg sér á parti.
Nuuk er vestrænn bær í allri upp-
byggingu og lfkist mest íslenskum
eða dönskum smábæ þótt hér sé
fullmikið af fjölbýlishúsum. Hér er
blómlegt atvinnulíf og mikið töluð
danska. I öðru lagi getum við tekið
stærri bæi á Vesturströndinni, norð-
an og sunnan við Nuuk. Þar talar
hluti íbúanna dönsku en stærsti
hlutinn grænlensku. í þriðja lagi
koma byggðirnar á milli þessara
staða þar sem menningin er al-
grænlensk og eingöngu töluð
grænlenska og sjálfsþurftarbúskap-
ur í hávegum hafður. Þetta eru allt
svæði sem Islendingar geta sam-
samað sig við. Loks er fjórða
menningarsvæðið sem er oft skil-
greint sem ytra umhverfi, en það er
á Austurströndinni allri og í byggð-
unum norður í Thule. Þar eru ein-
angraðar byggðir og fátt sem minn-
ir á vestræna menningu. Byggðirn-
ar eru afskaplega vanþróaðar á
okkar mælikvarða, mikið er um
samfélagsleg vandamál og allur
aðbúnaður ólíkur því sem við eig-
um að venjast. Hér hafa þó orðið
stórtækar framfarir síðustu árin,
sérstaklega í Ammassalik og
Thule.“
Erfiðir tímar
Gunnar Bragi sagði að í augna-
blikinu væru erfiðir tímar á Græn-
landi, sérstaklega hjá þeim sem
framleiða rækju, því afurðaverð
Verksmiðja Nuka A/S í Kuummiut á austurströnd Grænlands. Þar er verið að verka grálúðu á Japans-
markað.
fyrir unna rækju hefur fallið í Evr-
ópu og Japan. Þetta er sérstaklega
slæmt vegna þess að rækjan er svo
stór þáttur í grænlenskum sjávar-
útvegi. Einhæfni í útflutningi
sjávarafurða er helsti veikleiki
þeirra. Það er huggun harrni gegn
að verð á krabbaafurðum hefur
verið hátt undanfarin 2 ár. Einnig
hefur fengist gott verð fyrir grá-
lúðu. Royal Greenland hefur átt í
erfiðleikum vegna lækkandi
rækjuverðs. Fyrirtækið hefur auk
þess mætt samkeppni í veiðum en
fyrirtækið hafði áður einkaleyfi á
að vinna grálúðu. Heimastjórnin
hefur látið undan þrýstingi og
veitt einkaaðilum leyfi til að koma
með frystiskip inn í landhelgina.
Um leið er verið að kippa grund-
vellinum undan þeim verksmiðj-
um sem eru í eigu Royal Green-
lands, sem gagngert voru byggðar
upp í landi til þess að vinna þetta
Um 100 manns starfa við að handpilla rækju sem keypt er af togur-
uni í verksmiðju Nuka A/S í Sydpröver á Suður-Grænlandi.
Fiskislóð 14 • Pósthóif 303 • 121 Reykjavík • Sími 5 200 500 • Fax 5 200 501