Fiskifréttir - 08.06.2001, Blaðsíða 45

FISKIFRETTIR 8. júní 2001
45

Gylfi. Slapp betur en flestir hinna togaranna.
Hilmir. Hélt lengur út við veiðarnar en flestir hinna togaranna. Varð
fyrir stóráföllum sem m.a. löskuðu stýrið og varð að grípa til neyðar-
úrræða til þess að sigla skipinu til lands.
Jón forseti. Var elsta skipið í togaraflotanum og allt öðruvísi byggður
en hin skipin og slapp tiltölulega vel.
t:
J ;
Ari. Skipverjar slógu botninn úr nokkrum lifrartunnum og myndað-
ist þá brák við skipið. Eftir það varð það ekki fyrir stóráföllum.
bundinn er utan um mig taug og
skipstjóri og stýrimaður halda í
hana af öllum kröftum.
Ég fikra mig niður úr brúnni og
kemst fram á spilið. Og mér tekst
að hífa hlerann upp í gálgann og
festa hann þar. Þar hangir hann uns
loksins heppnast eftir langa mæðu
og linnulausan mokstur hásetanna
að koma skipinu á réttan kjöl. Þá er
hægt að ganga betur frá hleranum,
vörpunni og öðru sem hafði farið.
Skömmu síðar fer ég aftur í taug
út um gluggann í brúnni; í það
skiptið er tekið að losna ofan af
einni lestarlúgunni og lífsnauðsyn
að skálka hana, svo að skipið
fyllist ekki á augabragði.”
Nú er hinu versta
lokið hjá ykkur”
I dagrenningu á sunnudegi var
Njörður enn á reki með mikla slag-
síðu. Þá fékk hann enn einu sinni á
sig gífurlegan brotsjó. Kastaðist
skipið algjörlega á hliðina og þær
rúður sem enn voru heilar í brúnni
fóru í mask, svo og hurðin aftan á
stýrishúsinu. Fylltist brúin af sjó
og mennirnir sem þar voru fóru í
bólakaf. Meðan þeir voru að
svamla þarna í sjónum fannst Ei-
ríki Kristóferssyni sagt hátt og
skýrt í eyra hans:
„Nú er hinu versta lokið hjá
ykkur.”
Þegar sjórinn flæddi úr brúnni
hafði Guðmundur skipstjóri á orði
að hann gæti ekki betur séð en að
þeir væru á leiðinni niður, en Eirík-
ur kallaði á móti til hans orðin sem
honum fannst að hefðu verið sögð
við sig.
Menn unnu ennþá kappsamlega
niðri í skipinu við að kasta til í því.
Öðru hverju gengu sjógusur niður í
vélarrúmið og þegar ólög skullu á
skipinu gengu þau í gegnum brúna,
en ekkert lát virtist vera á veðrinu
og hvenær sem var áttu menn von á
því broti sem reynst gat náðar-
höggið.
Síðari hluta nætur munaði litlu
að Brynjólf Gíslason bátsmann
tæki fyrir borð. Hann var þá að
freista þess að binda poka, sem
fylltir höfðu verið af lifur, á brúar-
vænginn. Meðan hann vann að því
reið ólag yfir skipið og hvarf
Brynjólfur í rótið. Þegar sjórinn var
genginn yfir sáu félagar hans að
hann vó salt á borðstokknum.Tókst
að ná til hans og draga hann um
borð og koma honum inn í brú. Þá
var Brynjólfur orðinn meðvitund-
arlaus en þegar voru hafnar lífgun-
artilraunir og eftir skamma stund
komst hann til meðvitundar og tók
að jafna sig.
Þegar leið á morguninn virtist
sjólagið breytast nokkuð og verða
reglulegra. Lengra hlé varð á milli
brotsjóanna og eftir að einn slíkur
hafði riðið yfir skipið freistaði
Guðmundur þess að ná skipinu upp
með vélarafli. Fyrirskipaði hann
fulla ferð og eftir gífurleg átök við
ofurefli sjávarins mjakaðist Njörð-
ur upp í og réttist á sjónum um
leið. Þá kom í Ijós að í látunum um
nóttina hafði stýrið laskast og
þurfti tvo menn til þess að hreyfa
það. En eftir að stjórn var komin á
skipið virtist allt viðráðanlegra og
menn unnu af endurnýjuðum þrótti
við að kasta til í kolaboxunum.
Enn var þó hætta á ferðum og vist
mannanna um borð slæm, einkum
þeirra sem voru í brúnni. Þeim var
helkalt og voru að auki orðnir
hungraðir, enda ekkert nærst síðan
óveðrið skall á. í æviminningum
sínum segir Eiríkur Kristófersson
að hann hafi verið farinn að skjálfa
og þá spurt Guðmund skipstjóra
hvort hann ætti ekki áfengi:
,,„JÚ, ég á viskí,”svarar hann og
fer niður í íbúð sína, en þangað er
niðurgengt úr brúnni. Þar er hné-
djúpur sjór, en Guðmundi lánast
samt að ná í viskíflösku og hangi-
kjötslæri og þessar vistir hressa
okkur ótrúlega vel. Ég efast um að
við hefðum afborið kuldann, ef við
hefðum ekki getað hitað okkur á
viskíinu öðru hverju.”
Þegar kom fram á sunnudaginn
fór sjór loks að kyrrast. Þá var
stefna Njarðar sett til lands og til
Reykjavíkur kom skipið síðdegis á
mánudegi.
Hilmir hélt lengi út
við veiðar
Togarinn Hilmir kom á Halamið
á fimmtudegi. Þetta var fyrsti túr
vertíðarinnar sem verka átti aflann
í salt og eins og jafnan þegar slíkar
veiðar voru stundaðar var bætt við
það mörgum mönnum að ekki var
rými fyrir þá alla í lúkarnum. Var
því gripið til þess ráðs að þilja
hluta netalestarinnar og setja þar
upp kojur fyrir „aukamennina”.
Skipstjóri á Hilmi var Pétur
Maack, annálaður aflaskipstjóri og
dugnaðarforkur sem ekki kallaði
allt ömmu sína. Þegar veður tók að
versna að ráði á laugardagsmorgni
hélt hann áfram veiðum, eins og
ekkert hefði ískorist og það var
komið fram yfir nón þegar hann
gaf skipun um að hífa og ganga frá
á þilfarinu. Mátti það ekki seinna
vera og var verkinu raunar ekki
lokið þegar norðanfárviðrið skall á.
Ekki þurftu rnenn að hafa áhyggjur
af frágangi afla sem hafði verið lít-
ill í síðustu hölunum. Honum skol-
aði öllum fyrir
borð.
Sjó stærði ótrú-
lega mikið á ör-
skammri stundu
og Pétur óttaðist
að nýliðarnir, sem
voru allmargir á
skipinu, kynnu að
fara sér að voða.
Gaf hann fyrir-
mæli um að þeir
færu niður en
vönustu mennirn-
ir gengju frá vörp-
unni og öðru því
sem festa þurfti á
þilfarinu. Reynd-
ist það harðsótt þar sem sjór var
farinn að ganga í sífellu yfir það og
auk þess farið að sjást til hættusjóa
sem brotnuðu skammt frá skipinu.
Við þetta bættist svo að frost herti
með hverri mínútu sem leið og ís
tók að hlaðast á skipið. Það gekk
þó áfallalaust að sjóbúa og strax og
því var lokið var Hilmi stýrt upp í
sjó og vind og varði hann sig vel.
Pétur hafði einnig fyrirskipað að
aðeins vönustu sjómennirnir mættu
vera á ferð milli lúkars og brúar.
Hinir ættu að halda kyrru fyrir. Var
því ekki um eiginleg vaktaskipti að
ræða.
Um miðnætti ætluðu tveir menn,
þeir Jón Sigurðsson og Sigurður
Viggó Pálmason, úr lúkarnum og
aftur í brú. Þótt sú leið væri ekki
löng voru sjógangurinn og ágjöfm
yfir skipið svo mikil að nánast
mátti teljast ófært á milli. Þeir biðu
lags góða stund og ræddu sín á
milli hvernig best væri að haga
ferðinni. Kom þeim saman um að
fara ekki báðir saman. Þar kom
loks að Sigurður
Viggó fékk lag og
tókst að komast á-
fallalaust aftur í.
Jón beið hins veg-
ar enn um stund
og þegar hann
taldi vera lag lagði
hann af stað. Var
hann kominn á
móts við vantinn
þegar hann skynj-
aði að skipið var
að fá á sig brotsjó.
Kastaði hann sér
þá upp að borð-
stokknum og náði
þar góðri hand-
festu. I sama mund skall gífurlegt
ólag á skipinu og færði það að
mestu í kaf. Sáu félagar Jóns, sem
fylgst höfðu með ferð hans úr
brúnni, hann hverfa í svelginn og
áttu varla von á að sjá hann aftur.
Það tók góða stund fyrir Hilmi
að hreinsa sjóinn af sér en þegar
hann fjaraði sáu mennirnir til Jóns
sem reis á fætur og tókst að komast
aftur eftir þilfarinu og upp í brú af
eigin rammleik. Þótti með ólíkind-
um að hann skyldi geta haldið sér
meðan brotið gekk yfir og að hann
væri nánast óskaddaður. Hafði Pét-
ur skipstjóri á orði að hann hefði
gert það eina rétta til að bjarga sér.
Eftir áfallið var skipið með svo
mikla slagsíðu að stjórnborðsborð-
stokkurinn var að mestu í kafi. En
Hilrnir var afburðagott sjóskip og
eftir nokkra stund rétti hann sig svo
að unnt var að hafa stjórn á honum
aftur. Um kvöldið munaði hins
vegar litlu að árekstur yrði milli
Hilmis og skips sem var á reki í
sortanum. Tókst á síðustu stundu
að afstýra honum. Gátu Hilmis-
menn ekki betur séð en að þarna
hefði Tryggvi gamli verið á ferð-
inni.
Þannig leið nóttin og nýr dagur
reis án þess að skipið yrði fyrir
stóráföllum og þegar kom fram
undir hádegi á sunnudegi ákvað
Pétur að freista þess að snúa skip-
inu og halda áleiðis til lands. Var
Hilmir búinn að vera á hægri ferð
þegar hann fékk á sig ógurlegan
brotsjó. Mennirnir, sem voru í
brúnni, sáu hann æða að skipinu og
fannst þeim sem hann gnæfði yfir
það. Datt þeim ekki annað í hug en
að komið væri að leiðarlokum.
Ekkert var hægt að gera til varnar.
Sjórinn hvolfdist yfir skipið, lagði
það á hliðina og nær algjörlega í
kaf.
Vantarnir á aftur-
mastrinu brotnuðu
Hilmir maraði í kafi nokkra
stund en tók síðan að hreinsa sjó-
inn af sér og rétta sig. Þegar var
ljóst að miklar skemmdir höfðu
orðið á skipinu. Báðir björgunar-
bátarnir rifnuðu úr festingum sín-
um og fóru fyrir borð og bátaþilfar-
ið var allt meira og minna laskað.
Trollhleri sem súrrað hafði verið
Það tók góöa
stund fyrir Hilmi
að hreinsa af sér
sjóinn en þegar
hann fjaraói sáu
mennirnir í brúnni
að Jón reis á fæt-
ur og komst hann
eftir þilfarinu og
upp í brú af eigin
rammieik.