Fiskifréttir - 08.06.2001, Blaðsíða 44

44
FISKIFRETTIR 8. júní 2001
Halaveðrið
Þegar brotið var riðið yfir var
strax ljóst að miklar skemmdir
höfðu orðið á Draupni. Björgunar-
báturinn, sem var á bátaþilfarinu
fyrir aftan yfirbygginguna, hafði
brotnað í mask, handriðið á brúar-
vængnum hafði sópast í burtu og
brúarþilið gengið inn. Fiskikassann
á þilfarinu hafði tekið fyrir borð
eins og hann lagði sig og allar lifr-
artunnurnar sem voru á þilfari,
tómar eða fullar, hreinsuðust fyrir
borð. Höfðu þær þó verið rækilega
súrraðar niður þegar verið var að
sjóbúa. Þá komst sjór í rafmagns-
töfluna í brúnni og skipið varð að
mestu ljóslaust.
Draupnir rétti sig fljótt eftir á-
fallið en þegar snúa átti skipinu aft-
ur upp í kom í ljós að stýrið virkaði
ekki. Það sat algjörlega fast. Með-
an verið var að reyna að losa það
sáu Draupnismenn allt í einu hvar
togari nálgaðist þá í sortanum. Þeir
höfðu engin tök á því að forða sér
en svo vel vildi til að aðkomuskip-
ið, sem menn sáu að var togarinn
Hilmir, bar frá og hvarf á svip-
stundu út í sortann.
Eftir að brotsjórinn var genginn
yfir var eins og öldur lægði um
stund og það gaf þeim Olafi Olafs-
syni bátsmanni og Tómasi Magn-
ússyni háseta færi á að komast nið-
ur á þilfarið og huga að stýriskeðj-
unni. Kom í ljós að hún hafði geng-
ið úr rörinu sem lá frá vélarreisn-
inni og skorðast. Tókst þeim að
losa keðjuna og koma henni í rétt-
ar skorður og jafnskjótt og þeir
höfðu lokið því verki var stýrið
lagt hart í stjór og vélin keyrð á
fullri ferð. Náði Draupnir sér upp í
aftur og þar með var mesta hættan
liðin hjá. Enn var þó slagsíða á
skipinu en hásetar fóru bæði niður
í lestina og kolaboxin og köstuðu
þar til þannig að ekki leið á löngu
uns skipið varð kjölrétt að nýju.
Allir höfðu mennirnir sem voru í
brúnni rennblotnað við áfallið og
urðu því fljótt kaldir og hraktir.
Það vildi þeim til happs að lítill
sem enginn sjór komst í káetu skip-
stjórans og þar voru því þurr föt
sem þeir klæddust og leið þeim
betur eftir það.
Um klukkan sex að morgni
mánudags var Draupni snúið og
stefnan tekin til lands. Þótt enn
væri illt í sjó fór áhöfnin að reyna
að lagfæra það sem úr lagi hafði
gengið er skipið fékk á sig brotsjó-
inn og m.a. að vinna að því að
reyna að koma upp loftnetinu sem
slitnað hafði niður. Meðan verið
var að vinna að þessu og margir
menn á þilfari fékk skipið á sig sjó
sem kom á það stjórnborðsmegin.
Svo giftusamlega tókst til að engan
mannanna tók útbyrðis og enginn
þeirra meiddist. Eftir þetta ákvað
Einar skipstjóri að ekki yrði hugað
frekar að lagfæringum og kallaði
alla mennina inn aftur. Var Draupn-
ir settur á fulla ferð í átt til lands og
gekk sú ferð áfallalaust.
Erfiðlega gekk að
ná Nirði upp í
Togarinn Njörður var búinn að
vera nokkra daga að veiðum á Hala-
miðum og hafði fengið sæmilegan
afla. Á laugardagsmorgni hafði
Guðmundur Guðmundsson skip-
stjóri það á orði að sér litist ekki á
veðurútlitið og það kæmi sér ekki á
óvart þótt veðrið yrði enn verra en
Veðurstofan gerði ráð fyrir, en Pétur
Brandsson loftskeytamaður hafði
tekið niður skeytin þegar þau bárust
um morguninn og látið skipstjórann
hafa þau. Það var því tiltölulega
snemma sem Guðmundur hætti að
toga og lét búa skipið undir siglingu
en það var ætlun hans að halda sjó
úti á miðunum og bíða óveðrið af
sér. Meðan verið var að ganga frá
fór hann niður í káetu sína og lagði
sig. Bað hann þá sem voru við
stjórnvölinn að gæta vel að sér með-
an skipið væri á reki þar sem marg-
ir togarar væru á sömu slóðum og
því árekstrarhætta.
Lítið bar til tíðinda um borð í
Nirði næstu klukkustundirnar. Veð-
ur hélt áfram að versna og eins og
hendi væri veifað skipti um vind-
átt. Þegar Guðmundur kom upp
aftur um miðjan dag spurði loft-
skeytamanninn hvort hann hefði
heyrt frá öðrum skipum og sagði
hann svo vera. Hann vissi ekki bet-
ur en að þau væru hætt veiðum og
að minnsta kosti sum þeirra væru
lögð af stað til lands. Sagði Guð-
mundur þá að best væri að fylgja
fordæmi þeirra og gaf fyrirmæli
um fulla ferð. Var ætlun hans að
halda inn á Önundarfjörð.
En af þeirri ferð varð ekki. Á
næstu mínútum herti veðrið svo að
engin leið var að sigla og ekki um
annað að gera en að reyna að halda
sjó og hafa stjórn á skipinu. Vegna
veðurofsans tók góða stund að ná
skipinu upp í og tókst það raunar
ekki fyrr en vélin var keyrð á
útopnu. Gekk svo fram til klukkan
tíu um kvöldið en þá fékk Njörður
á sig mikinn brotsjó. Skall hann á
framanverðu skipinu og færði það
að mestu í kaf. Sáu mennirnir sem
voru í brúnni hvalbakinn hverfa í
flauminn en á næsta andartaki
hvolfdist brotið yfir brúna, braut
rúður í henni og hálffyllti hana af
sjó. Lagðist Njörður flatur á stjórn-
borðssíðuna.
Þegar Guðmundur hringdi niður
í vélarrúmið og bað um fulla ferð
áfram fékk hann það svar þaðan að
slíkt væri ekki hægt nema þá í ör-
skamma stund. Kælivatnsrörið
væri upp úr sjó og því hætta á að
vélin bræddi fljótt úr sér ef þetta
væri reynt. Samt var ekki um ann-
að að ræða en að reyna. En tilraun-
in tókst ekki. Njörður hafðist ekki
upp og Guðmundur átti ekki annars
úrkosta en að slá vélsímann á
stans.
Örskömmu áður en brotsjórinn
reið yfir hafði einn netamannanna,
Eiríkur Kristófersson, sem síðar
Eiríkur sá er brot-
sjórinn kom æöandi.
Hann stökk upp á
akkerisvinduna og
tókst aö halda sér
þar meöan ósköpin
gengu yfir.
varð Iandskunnur skipherra hjá
Landhelgisgæslunni, ætlað að fara
úr lúkarnum og aftur í brú þar sem
hann átti að leysa bátsmanninn af.
Var Eiríkur kominn upp er hann
varð var við brotsjóinn og tókst
honum að stökkva upp á akkeris-
vinduna og halda sér þar meðan
sjórinn gekk yfir.
Útlitið var óneitanlega tskyggi-
legt. Njörður lá algjörlega á hlið-
inni og rak þannig undan óveðrinu
og stórsjónum. Eina vonin var að
það tækist að kasta til í lestunum
og að skipið yrði ekki fyrir áfalli á
meðan. Drepist hafði á ljósavélinni
og var því skipið ljóslaust. Varð
það ekki til þess að bæta ástandið.
Gaf Guðmundur mönnunum sem
voru aftur í þegar fyrirmæli um að
fara niður í kolaboxin og reyna að
moka þar og kasta kolum til. Voru
þeir nýfarnir niður er Eiríkur Krist-
ófersson kom aftur í brúna. Hafði
hann komist þangað með því að
skríða eftir lunningunni sem stóð
upp úr sjónum.
Bauðst hann þegar til þess að
reyna að komast fram á aftur og
kalla í mennina sem þar voru.
Aldrei séð menn jafn-
fl jóta að gera sig klára
í æviminningum sínum segir Ei-
ríkur Kristófersson síðan þannig
frá:
„Ég býðst til þess að freista þess
að fara fram í til hásetanna og
reyna að fá þá til að koma aftur í.
Þegar hlé verður milli ólaga, skríð
ég vindmegin undir lunningunni og
held mér í vírtaug sem strengd var
á milli. Þannig kemst ég klakklaust
fram í lúkarinn, án þess að lenda í
nokkrum brotsjó.
Svo heppilega vill til að enginn
sjór er kominn í lúkarinn og háset-
arnir eru þar á róli. Ég ber þeim
skilaboð frá skipstjóranum og þeir
tjá sig fúsa til að fara aftur í - allir
sem einn. Aldrei á minni löngu
sjómannsævi hef ég séð menn jafn-
fljóta að framkvæma fyrirmæli yf-
irmanns, þótt þeir þyrftu að tefla
lífi sínu í tvísýnu. Þetta voru sann-
arlega dugmiklir kjarkmenn og
æðrulausir.
Tvo unglinga og einn roskinn
mann skiljum við eftir fram í, en
sextán leggja til uppgöngu með
mér í fjórum hópum. Og ég neyðist
til að aðvara þá; hætta sé á að ein-
hverjum skoli útbyrðis á leiðinni,
en enginn megi hika, þótt eitthvað
komi fyrir þá sem á undan þeim
séu.
Síðan fer ég einn aftur eftir; segi
þeim að bíða undir hvalbaknum,
þar til ég gefi þeim merki um að
koma, en næsti hópur megi ekki
leggja af stað fyrr en hópurinn á
undan sé kominn upp í brú.
Þannig komudmt við allir áleið-
is. Og ekkert ólag ríður yfir skipið
á meðan þetta stendur yfir. Um leið
og seinasti maðurinn hverfur niður
um lúgu, sem var á kyndaraplássi,
má hins vegar heita að skipið kaf-
færist.”
Strax og mennirnir voru komnir
aftur í fóru þeir niður í kolaboxin
og hófust handa. Ætlunin var að
reyna að komast fram í lestina, en
það reyndist ómögulegt þar sem
lúgan fyrir hana var algjörlega
skorðuð föst. Mennirnir létu það
ekki á sig fá þótt stundum virtist
sem ekkert miðaði. Kolin sem þeir
voru búnir að kasta til komu yfir þá
aftur þegar skipið fékk á sig sjói og
mátti raunar mildi heita að enginn
skyldi meiðast að ráði við er kola-
stykkin þeyttust til.
Öðru hverju bar elja mannanna
árangur og Njörður rétti sig
nokkurn veginn. En skipið var vart
fyrr komið á réttan kjöl en það fékk
aftur á sig sjói sem lögðu það. f eitt
skiptið fór bakborðsbjörgunarbát-
urinn fyrir borð og miklar
skemmdir urðu á bátaþilfarinu og í
annað skipti losnaði trollhlerinn
stjórnborðsmegin að framan og fór
fyrir borð. Hékk hann þó fastur við
skipið á vörpunni og slóst um
stund við síðu þess. Síðan losnaði
varpan alveg og flaut aftur með
skipinu. Var ljóst að hún myndi
fara í skrúfuna ef vélin yrði sett í
gang.
Og þá kom Eiríkur Kristófers-
son aftur við sögu og segir hann
svo frá því sem næst gerðist í áður-
nefndum æviminningum sínum:
„Skipstjórinn biður mig að
reyna að hífa hlerann inn, svo að ég
fer öðru sinni niður á þilfarið þessa
nótt. Þá liggur skipið svo djúpt að
sjór flæðir upp á brúarvænginn hlé-
megin og ógerlegt er að komast út
um dyrnar. Ekki er því annað til
ráða en að fara út um gluggann;
Draupnir. Varð
fyrir miklu áfalli
og skemmdum.
Stýrið laskaðist og
því erfitt að hafa
stjórn á skipinu.
Njörður. Lá lengi á hliðinni eftir að hafa fengið á sig brotsjó. Varpan
fór útbyrðis og skapaðist af því mikil hætta.