Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.05.1946, Blaðsíða 12

Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur - 01.05.1946, Blaðsíða 12
6 og eru litlar heimildir fyrir því, að hún hafi haldizt við þar lengur en fram á 11. öld. Á Suður- og Suðvesturlandi, þ. e. í Skaftafellsýslum, Árnes- og Rangárvallasýslum, Gullbringu- og Kjósarsýslu, Mýra- og Borgarfjarðarsýslu og héruðum kring um Breiðafjörð, hefur korn- yrkjan haldizt við fram á 14. öld, og á stöku stað fram á 15. öld. En yfirJeitt er talið, að kornyrkjan hafi aldauða orðið um 1400 (1402—’4), en á þeim árum gekk pestin mikla — svartidauði — vfir landið, og má telja víst, að hún hafi dregið úr öllum þeim framkvaemdum, sem kröfð- ust meiri vinnu en það að reita saman þau náttúrugæði, sem án rækt- unar var hægt að hirða sér til framfæris. Þeir, sem bezt vita, telja að kornyrkja hafi hvergi verið rekin í mjög stórum stíl; yfirleitt hefur hún verið rekin í smáum stíl í flest- um byrggðarlögum og' hjá smábændum voru akrarnir stungnir upp, og unnir með handafli. Á stærri býlunum, hjá höfðingjum og fyrirmönn- um þeirra tíða, hafa akrarnir verið plægðir og notaðir uxar til dráttar. Arðuxi var til forna talinn metfé. Um framkvæmd kornyrkjustarfsins er lítið vitað annað en það, að aðallega mun hafa verið ræktað fird. bygg, enda var það algengasta kornræktin í Noregi á þeim tímum, fyrir utan rúg, sem eflaust hefur hér verið reyndur, en eigi náð útbreiðslu til nokkurra muna, því byggið hefur reynzt þá, eins og nú, ábyggilegasta korntegundin. Talið er að liin forna kornyrkja hafi verið rekin með svipuðu fyrirkomulagi og tíðkaðist þá á Norðurlöndum, kornyrkjunni valin góð akurstæði, þar sem sólar naut og skjól var nokkurt, og þar hafi byggið verið ræktað í afgirtum akurreinum, sem til skiptis voru ræktaðar með byggi. Dr. B. M. Ólsen telur líklegt, að sú regla, sem viðhöfð var, hafi verið 3.—-.4. slcipta rækt — 2 skipti ræktuð og 2 skipti í tröð, þ. e. ósáin —> en hætt er við að ekki hafi það alltaf verið svo reglubundið. Altítt var, t. d. í Danmörku, að rækta rúg og byg'g á sama blettinum meðan það gat vaxið þar vegna illgresis, og landið svo látið liggja ósáið og gróa með grasi um nokkur ár og svo tekið aftur til kornræktar. Þess er til getið, að í Danmörku hafi verið venja að reita illgresið úr korn- ökrum, og hefur það eflaust verið gert við islenzku kornyrkjuna. Mér virðist að arfasátan fræga á Bergþórshvoli geti bent til þess, og það hafi verið hjartarfi, sem kippt hefur verið upp úr kornakri. J. Huusgaard getur þess, í skýrslu uni korntilraunir í Færeyjum, 1928—1934, að algengasta reglan í akuryrkju Færeyinga hafi verið: 1 ár bygg og svo gras árin á eftir, og hlutfallið 1:10, þ. e. korn 1 ár og gras 10 ár, og sem áburður í kornlandið notað annaðhvort þari eða búfjáráburður. Við íslenzka kornyrkju er vitað, að búfjáráburður hefur aðallega verið notaður fyrir byggið, þar sem eigi hefur náðst til sjávar- fanga: þara og fiskúrgangs. Vatn var og notað til að veila á akra, bæði til áburðar og eins til vökvunar, þar sem til hefur náðst. Þar, sem þari hefur verið nærtækur, var hann mikið notaður, og þar virðist korn- yrkjan hafa haldið lengst velli. Um sáðtíma og vinnu við framkvæmd
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116

x

Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Rit Landbúnaðardeildar : B-flokkur
https://timarit.is/publication/1605

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.