Storð : heimur í öðru ljósi - 01.03.1985, Síða 21

hefur verkalýðshreyfingunni verið
mjög í mun að atvinnuleysistrygg-
ingarnar væru ekki misnotaðar, en út-
hlutunarnefndirnar eru skipaðar full-
trúum aðila vinnumarkaðarins. Þó
koma alltaf nokkrar misfellur í Ijós, og
nýju lögin um atvinnuleysistrygg-
ingarnar frá árinu 1981 eiga eflaust
eftir að reynast mikill skaðvaldur þeg-
ar fram líða stundir. Með lögunum
Tekjur og útgjöld hins opinbera í % af landsframleiðslu árið 1982
Skemmdarverk skattheimtunnar felst í því aö
skattstofnarnir hverfa vegna hárra skatta.
urðu atvinnuleysisbætur of háar miðað
við laun.
Á mynd 2 sést hvernig atvinnu-
leysisbætur hafa þróast í hlutfalli við
lágmarkstekjur í dagvinnu síðustu ár-
in. Þegar tekið er með í reikninginn að
bæturnar hækka um 4% fyrir hvert
barn á framfæri og að ýmis kostnaður
sparast við að sækja ekki vinnu, þá má
benda á fjölda tilfella þar sem at-
vinnuleysið er beinlínis fjárhagslega
hagkvæmt.
Það er ekki bara atvinnan sem
sumar aðrar þjóðir mega öfunda okkur
af. Skattheimtan hér á landi og umsvif
ríkisins eru í lægri kantinum í sam-
anburði við helstu velferðarþjóðirnar.
Á mynd 3 sést hvar við stóðum árið
1982. Af þeim þjóðum sem þar eru
nefndar er það aðeins hjá Bandaríkja-
mönnum, Svisslendingum og Japön-
um sem opinber útgjöld eru lægra
hlutfall af landsframleiðslu.
Fullyrða má að ógnarskattheimta
lík þeirri í Svíþjóð, Danmörku og
Hollandi, sem hrekkur þó hvergi fyrir
útgjöldum hins opinbera, sé hreint
skemmdarverk á hagkerfum þessara
þjóða. Útþensla ríkisbáknsins í þess-
um löndum hefur án efa skapað miklu
fleiri vandamál en hún átti að leysa.
Enda þarf ekki að tala lengi við fólk
frá þessum löndum eða að lesa lengi
um það sem þar er að gerast til þess að
verða var við gífurlega óánægju sem
komin er upp meðal skattgreiðenda
þar og þá erfiðleika sem fylgja því að
þurfa að draga ríkisbáknið saman.
Skemmdarverk skattheimtunnar
felst í því að skattstofnarnir hverfa
vegna hárra skatta. Það dregur úr
viðskiptum þegar þau eru skattlögð.
Fólk aflar sér ekki tekna þegar mestur
hlutinn fer í skatta því það er ekki að
vinna til að borga hærri skatta. En
hagvöxturinn stöðvast ef of freklega
er gengið á skattstofnana og þá er
stutt í að lífskjörin taki að rýrna. Mót-
sögnin í tekjuöflun og tekjujöfnun
hefur lengi verið vel kunn. Ef skipta á
öllum gæðum jafnt þá fær fólk jafn
mikið hvort sem það aflar lítils eða
mikils. En þá vill enginn leggja það á
sig sem þarf til þess að afla teknanna
og skapa verðmætin. Þannig verða
engin verðmæti sköpuð og ekki neitt
af neinu til skiptanna.
Við íslendingar höfum ekki
þurft að þola hinn gífur-
lega fjárlagahalla sem
flestar þjóðir búa við.
Ríkisbúskapur okkar er því ekki kom-
inn í þá sjálfheldu sem flest velferð-
arkerfin eru í. Vandamál okkar eru
erlendu skuldirnar meðan hinar þjóð-
irnar eru komnar að endamörkum
skattheimtunnar.
Við þurfum því síður en svo að
skammast okkar í hópi velferðarríkj-
anna. En það er margt sem við verðum
að læra af mistökunum sem aðrar
þjóðir hafa gert. Við verðum að laga
ýmislegt í velferðarmálum okkar og
sem betur fer höfum við svigrúm til
19