Storð : heimur í öðru ljósi - 01.03.1985, Qupperneq 58

Jesúshefdi
fædst i baðstofu
norður á Ströndum
Lawrence Millman.
Fá lönd á norðurhjara virðast hafa eins mikið aðdráttarafl
fyrir útlendinga og Island, enda hafa nú fleiri bækur og
greinar verið ritaðar um land og þjóð en hægt er að koma tölu
á. íslendingar eru því ýmsu vanir í slíkum skrifum. Þó er ekki
ólíklegt að galgopaleg kímni og óvenjulegt sjónarhorn banda-
ríska rithöfundarins Lawrence Millman eigi eftir að koma
lesendum STORÐAR á óvart, jafnvel í opna skjöldu.
Lawrence Millman er mörgum íslendingum kunnur, þar
sem hann var hér um tíma gistiprófessor á vegum Fulbright
stofnunarinnar og ferðaðist þá og síðar, vítt og breitt um
landið. Hann er höfundur bókar um íra, Our Like Will Not Be
There Again, sem tilnefnd var til Pulitzer verðlauna í flokki
heimildarita, og skáldsaga hans, Hero Jesse, var meðal bóka
sem komu til álita við veitingu bókmenntaverðlauna sem
kennd eru við Ernest Hemingway.
Eins og fram kemur í greininni hér á eftir, er Lawrence
Millman nú að vinna að bók um ísland og íslendinga.
Eftir Lawrence Millman
Eg kom fyrst til íslands á leið frá Suður-
eyjum við Skotland. Sem var rétt við
hæfi, því Norðmennirnir sem rændu,
rupluðu og nauðguðu á þcssum veður-
börðu ej/jum endur fyrir löngu, tóku að lokurn
land á Islandi. Á Suðureyjum skildu þeir eftir
sig fjölda örnefna, sem mörg hver eru enn við
lýði. Sjálfur var ég ekki staddur á Suðureyjum í
þeim erindagjörðum að ræna, rupla og nauðga
(ég eftirlæt olíufélögunum þá ánægju), hcldur
var ég við efnisöflun vegna bókar scm ég var
með í smíðum og ætlaði mér að Ijúka henni með
kafla um ísland.
Það er best að segja það strax, að mér
l'innst íslenskt landslag ekki vera eins mikil-
fenglcgt og af er látið í fcrðabókum. En þó ég sé
alls ekki sammála Sir Richard Burton, þegar
hann kallar Heklu „ómerkilegt hrúgald“ (a
commonplacc heap) og Þingvelli „vcnjulcgan
skurð“ (a mere ditch), þá er ég reiðubúinn að
skipta á báðum þessum stöðurn og einu góðu
skáldi cða góðri fiskisúpu — það segi ég satt.
Ég cr vanur afdölum og afskekktum stöð-
um. Ég hef verið á Sankti Kildu, austur og
vesturströnd Grænlands, vcsturströnd írlands,
Galapagos eyjum, í Færeyjum, á Foula eyju,
einni af Hjaltlandseyjum, auk þess sem ég hef
þrætt allar óbyggðar Suðureyjar. fslendingar
stæra sig gjarnan af því hve óbyggilegt heima-
land þeirra sé. En það er ekkert óbyggilegra en
vcslurströnd frlands, svo eitt dæmi sé nefnt.
Island er hcldur ekki mesti vindrass scm ég hef
kynnst. Ég veil að margir Islendingar munu
taka þessi tíðindi nærri sér.
Fyrsta kvöldið í fyrstu Islandsheimsókn
minni, brá ég mér í Óðal til að vökva lífsblómið
eilítið. Þctta var löngu áður en eigendur staðar-
ins ákváðu að búa lil sviðsmynd fyrir John
Waync og laða að fcita kúrcka, nýsloppna af
togurum. f þá tíð var Óðal ekki ósvipað írsk-
56