Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Page 153

Hrafnkell A. Jónsson
Gunnlaugur og
Ingibj örg
að er íslenskur plagsiður að halda á lof'ti
kjaftasögum um rangfeðranir og frarn-
hjátökur. Þessa gætir víða í ættarskrám
en er oft þegar tækifæri gefst til að kanna
tiltækar heimildir, illkvittinn heilaspuni. Þeg-
ar ég fór fyrst að grafast fyrir um ævi Gunn-
laugs Jónssonar sem sumir kalla Vitlausa-
Gunnlaug taldi ég að um venjulegar kvik-
sögur væri að ræða þegar honum er kenndur
Bjöm bóndi Sæmundsson á Ekkjufelli. At-
huganir mínar leiddu þó annað í ljós.
Við athugun á æviferli Gunnlaugs Jóns-
sonar sem rekja má eftir kirkjubókum og
hreppsbókum af Jökuldal þá tel ég miklar
líkur á að hann hafi verið faðir Bjöms Sæ-
mundssonar. Ég mun hér færa rök fyrir þess-
ari skoðun minni og eins rekja lífshlaup
Gunnlaugs Jónssonar og fngibjargar Bjama-
dóttur eins og heimildir greina frá.
Gunnlaugs finn ég fyrst getið í húsvitjun-
arbók Valþjófsstaðar í Fljótsdal árið 1783 og
er Gunnlaugur þá 18 ára vinnupiltur á Víði-
völlum fremri, þar er hann 1784. Árið 1785
er hann ekki í húsvitjunarbók Valþjófsstaðar.
Þriggja ára eyða er í bókinni og næst skráð í
Efri myndin sýnir rithönd Ingibjargar Bjarna-
dóttur.
A neðri myndinni er skráður hluti af arfahlut 2
Ingibjargar eftir Svein mann sinn m.a. kjóllinn
góði nr. 53.
hana 1789. Gunnlaugs er ekki getið þar aftur
fyrr en 1794, þá er hann skráður í fangelsi á
Skriðuklaustri. Samkvæmt því sem aðrar
heimildir greina ræður hann sig vinnumann í
Skriðuklaustur líklega árið 1793. Þar virðist
hann truflast á geði og er settur í virki og er
svo að sjá að hann hafi á þessum tíma verið
talinn hættulegur sjálfúm sér og jafnvel öðm
fólki.
Samkvæmt manntalinu 1816 sem getur
fæðingarstaða fólks fæddist Gunnlaugur á
Bessastöðum í Fljótsdal 1764. Ættir Aust-
firðinga telja hann meðal 12 alsystkina. ÆAU
nefha eina hálfsystur samfeðra en segja að Jón
faðir Gunnlaugs hafi átt 22 böm. Foreldrar
Gunnlaugs vom hjónin Ragnhildur Guð-
mundsdóttir og Jón Sigurðsson. í ÆAU er
vísað til umsagna um þau hjón í kirkjubók
1787 og segir þar að; Jón hafi verið „valin-
kunnur, vel skýr“ og Ragnhildur „ráðvönd,
vel skýr.“ Þetta mun hafa verið í kirkjubók
Kirkjubæjarkirkju frá þessum tíma sem lík-
lega hefúr bmnnið hjá séra Einari Jónssyni á
Kirkjubæ. Svo áfram sé vitnað í ÆAU þá
kemur þar ffam að Jón hafí dáið 1788 félaus
og Ragnhildur 1801. Jón er svaramaður
Helgu dóttur sinnar sem giftist annan sunnu-
dag í aðventu 1788 svo eftir þann tíma verður
að leita dánardags hans.
ÆAU segja að Jón og Ragnhildur hafí
151