Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.2003, Page 161

Gunnlaugur og Ingibjörg
á Hofi lést 28. júlí 1833, skipti eftir hana
fóru fram 13. desember sama ár. Þá var
skrifað upp bú Margrétar og Bjama Eyjólfs-
sonar. I skiptagemingi kemur fram að
Bjami Eyjólfsson hefur gert að hluta upp
við böm sín 1826, þá fékk Ingibjörg í sinn
hlut þrjár ær. Þetta dróst frá móðurarfi
hennar, þannig að hún fékk eftir móður
sína, Grallarcmn og 48 skildinga sem eftir
stóðu af ógreiddum móðurarfí. Bjarni
Eyjólfsson dó 22. febrúar 1837, ekki hef ég
fundið skiptagjöming eftir hann.
I tíundarskýrslu Fellahrepps 1833 telur
Ingibjörg fram fimm lausafjárhundruð, hef-
ur einn skylduómaga, „en hefur þó sæmileg
efni.“ Arið eftir 1834 segir hreppsbókin að
Ingibjörg sé húskona á Hofí í Fellum. Og
enn hefur hún efni fyrir sig. Árið eftir
fmnast þau hvorki í húsvitjunarbók eða
hreppsbók, en 1836 em þau farin að búa á
hluta af Urriðavatni.
Þetta fyrsta búskaparár býr Sveinn á 4
jarðarhundruðum og tíundar 4,5 lausaljár-
hundmð, er við sæmileg efni segir hrepps-
bókin. Á Urriðavatni búa þau til 1841,
1840 hefúr lausafjáreign þeirra aukist í 8,5
hundmð. Þegar umsagnir i húsvitjunarbók
Ásprests er lesnar vaknar sú tilfínning að
hveitibrauðsdagar þeirra Sveins og Ingi-
bjargar hafí ekki staðið lengi. Árið 1833 er
Ingibjörg talin siðferðisgóð, all vel upplýst,
Sveinn er heldur óupplýstur en Björn
Sæmundsson sex ára gamall er ekki óefni-
legur.
Vitnisburður prests er samhljóma um
þau hjón 1840 og 1841; Sveinn er ekki rétt
geðgóður og Ingibjörg er óstillt. Bjöm er
árið 1840, efnilegur og kann vel lærdóminn,
1841 er hann skikkanlegur.
Eins og fram er komið hefur efnahagur
þeirra Sveins og Ingibjargar farið batnandi,
en af einhverjum ástæðum hætta þau
búskap á Urriðavatni líklega um fardaga
1841 og flytja sig austur yfír Lagarfljót að
Ketilsstöðum á Völlum. Þar fara þau að
búa á einni hjáleigunni sem heitir Kinn.
Svo virðist sem þau reisi kot þetta af grunni.
Einu heimildir sem til em um búskap
þeirra þar em í skiptagjömingi eftir Svein
Sigurðsson. Sveinn lést 20. ágúst 1843 lík-
lega úr landfarsótt a.m.k. létust foreldrar
hans úr þessari sömu sótt. Hann var jarð-
aður að Ási í Fellum 27. ágúst sama dag og
foreldrar hans vom borin þar til grafar.
Þann 18. september mánuði eftir andlát
Sveins er bú hans skrifað upp. Þar kemur
fram að þau hafa reist tveggja stafgólfa
baðstofu á Kinn, eldhúskofa og einhver úti-
hús. Eina mjólkandi kú eiga þau, tvo klára
og folaldsmeri, kindumar eru 107. Eins og
venja er þegar dánarbú vora skrifuð upp þá
er talið allt stórt og smátt. Af fatnaði og
búsgögnum búa þau vel, sérstaka athygli
vekur „blár kvenkjóll“ virtur á fjóra dali og
48 skildinga. Nokkrar bækur em á heimil-
inu, þar er Jónspostilla í góðu bandi og
flokkabók sem Ingibjörg óskar sérstaklega
eftir að komi í sinn hlut. Þar sem þau
Sveinn og Ingibjörg áttu ekki saman barn
stóðu systkini Sveins til erfða eftir hann á
móti Ingibjörgu.
Ekki verður hjá því komist að álykta að
þau systkin hafí talið nokkra ljárvon í
reitum Sveins, við uppskriftina setja þau
fram óskir um hvað þau kjósi sér helst úr
búinu. En Ingibjörg lætur ekki á sér fínna
bilbug hún stendur keik á sínu. Hún gerir
kröfu í að morgungjöf sem hún fékk frá
Sveini við giftingu, 26 ríkisdalir verði talin
hennar séreign og er fallist á að hún fái 20
ríkisdali, hvað sem veldur þessari sex dala
rýrnun á morgungjöfínni.
Þegar sýslumaður Voigt fór að kanna
málsgögn kom í ljós að Sigurður faðir
Sveins lifði hann í tvo daga og var því réttur
erfíngi Sveins á móti Ingibjörgu og dánarbú
159