Fréttablaðið - 20.11.2021, Blaðsíða 102

Í lokin gera krakkarnir
tilraunir til að leika á
hljóðfærin eftir tón-
smíðunum.
Horfnar er nýjasta bók
Stefáns Mána um lögreglu-
manninn Hörð Grímsson,
en bækurnar um hann hafa
árum saman notið mikilla
vinsælda.
Þótt Horfnar sé nýjasta bókin í rit-
röð Stefáns Mána um Hörð Gríms-
son, þá er hún sú fjórða í þeirri tíma-
línu sem sögurnar gerast. „Fyrstu
sögurnar komu út nokkurn veginn
í réttri tímaröð en það var fyrst í
Svartagaldri sem ég fór aftur til for-
tíðar og byrjaði á nýrri tímalínu,“
segir Stefán Máni.
Spurður hvort hann sé búinn að
ákveða hversu margar bækurnar
um Hörð muni verða segir hann:
„Eins og staðan er í dag er ég ekki
alveg búinn með karlinn. Kannski
á ég ekki eftir að vilja hætta. Maður
verður samt að hætta áður en maður
fer út í einhverja vitleysu. Ætli ég viti
nokkuð svarið við þessari spurn-
ingu? Ég hef allavega svo gaman
af Herði að ég er ekkert að fara að
hætta strax.“
Hernaðarleyndarmál
Ætlarðu að láta fara illa fyrir Herði?
spyr blaðamaður og fær svarið: „Þú
spyrð mig að þessu á hverju ári!
Það er algjört hernaðarleyndarmál
hvernig mun fara fyrir Herði. En
hann er þannig gerður að maður
gerir ekki ráð fyrir að allt gangi upp
í hans lífi.“
En yrði ekki erfitt að skilja við
Hörð, sem á svo marga aðdáendur?
„Ég er einn af þeim. Mér finnst
óskaplega gaman að skrifa um Hörð
og vera með hann inni í hausnum og
skrifa bækurnar um hann.“
Skuggar fortíðar
Í Horfnar er Hörður sendur á Kirkju-
bæjarklaustur þar sem hann gerist
varðstjóri. Þýskar stúlkur eru á ferð
á svæðinu. Svo sjást þær ekki lengur.
„Ég fékk þá hugmynd að nota
Kirkjubæjarklaustur sem sögusvið
en þekkti ekkert til þar og auglýsti
á Facebook eftir tengilið á staðnum.
Ég komst í samband við heimamann,
Marvin Einarsson, fór austur og tók
myndir og glósur. Síðan hef ég farið
þarna nokkrum sinnum mér til
ánægju og yndisauka, því ég er mjög
hrifinn af þessum stað. Það var líka
skemmtilegt að setja Hörð í nýtt
umhverfi. Hann er ókunnugi mað-
urinn á staðnum. Þarna rannsakar
hann hvarf tveggja stúlkna og það
kemur upp úr krafsinu að manns-
hvörf hafa orðið þarna áður. Hörður
fer að róta í skuggum fortíðar.“
Stefán Máni hefur fengið sterk
viðbrögð frá þeim sem lesið hafa
bókina. „Viðbrögðin hafa verið frá-
bær. Bókin er að falla virkilega vel í
kramið hjá aðdáendum Harðar og
öðrum. Margir segja mér að þetta sé
mín besta bók, en um það er ég ekki
dómbær,“ segir Stefán Máni. n
Hörður Grímsson í nýju umhverfi
Hörður fer að
róta í skuggum
fortíðar, segir
Stefán Máni, um
nýja glæpasögu
sína.
fréttablaðið/
valli
Bækur
Kolbeinsey
Bergsveinn Birgisson
Útgefandi: Bjartur
fjöldi síðna: 208
Kristján Jóhann Jónsson
Skáldsagan Kolbeinsey er að ýmsu
leyti sérkennileg. Aðalpersónur
eru þrjár, sögumaður, þunglyndur
vinur hans og hjúkrunarkona sem
kallast Maddam Hríslukvist eða
bara Maddaman. Þetta með hríslu-
kvistinn tengist því að hún er girt
hrísvendi eins og sverði. Í hrísvend-
inum er falin raf kylfa og „stórir
strákar fá raf lost“, ef þeir haga sér
ekki vel.
Sögumaður er vel settur í sam-
félaginu. Kærastan hans er blíð og
góð, hann býr fallega og á að halda
fyrirlestraröð. Þunglyndi vinurinn
má vart mæla framan af, en færist í
aukana þegar á líður. Sögumaður-
inn skrópar í vinnunni til þess að
hlúa að honum. Hjúkrunarkonan
sem annast þunglynda vininn
er andstyggilegur svarkur og því
lengra sem líður, þeim mun ljósari
verður fólska þeirrar illu gribbu.
Í upphafi eru skýr skil milli per-
sóna. Sögumaðurinn er góður í sér
og reynir að hjálpa niðurbrotnum
og þunglyndum vini. Þegar hagur
sjúklingsins lagast hallast hins vegar
á merinni hjá sögumanni. Seinna
verður stundum vafasamt hvort
vinirnir eru einn maður eða tveir og
ef þeir eru tveir, hvor á þá við meiri
örðugleika að stríða. Hjúkrunar-
konan er bölvaldurinn í lífi þeirra
og reynir stöðugt að lækna þá af til-
finningasemi og skáldskap. Reyndar
verður smám saman ljóst að þeir eru
engir englar heldur.
Sögumaðurinn hjálpar vini
sínum að strjúka af geðsjúkra-
húsinu og meginhluti sögunnar
gerist á æðisgengnum flótta þeirra
tveggja. Látið er að því liggja að
sadistar þjóðarinnar hafi komið sér
fyrir í heilsugæslunni eftir að flest
unglingaheimili voru lögð niður og
vissulega er hjúkrunarkonan illvíg.
Hún geysist á eftir þeim yfir allt
Suðurlandið á ógnvekjandi hvítum
Yaris (!) en sú þjóðvegadramatík
verður ekki rakin hér.
Í hugsanagangi sögunnar er tölu-
verður Rousseau-ismi, rétt eins og
í Lifandilífslæk sama höfundar.
Einlægar tilfinningar, náttúra og
fagurt manneðli verður andstæða
siðmenningar, fjölmennis og þeirrar
aðhæfingar sem nútímasamfélagið
krefst. Opinberar stofnanir eru böl,
þeim fylgja skilgreiningar á geð-
heilbrigði og aðlögun að samfélag-
inu. Vinirnir berjast gegn þeim
heiladauða sem krafist er af þeim.
Í Kolbeinsey getur hinn lúmski og
illi nútími hins vegar ekki lifað.
Þar eru engar stofnanir og ekkert
„nútímasamfélag“. Þar er hægt að
finna „myndlíkingarnar í hjartanu“.
Viðhorf sögunnar til fjölmennis
og fámennis, siðmenningar og nátt-
úru getur varla talist einhlítt, þó að
vissulega sé það vel þekkt. Margir
hafa leitað úr fásinninu og inn í fjöl-
mennið til þess að vernda „mynd-
líkingarnar í hjartanu“. Maður er
manns gaman. Hér er rými fyrir
íhuganir og ágreining.
Frá öðru sjónarhorni má segja að
sagan fjalli um það hve erfitt er að
verða fullorðinn og skilja að æskan
er horfin, skáldskapurinn í brjóst-
inu heldur ekki gildi sínu í hörðum
heimi fullorðinna og það er engin
leið til baka. Kolbeinseyjar bernsku
okkar molna undan sjógangi tímans
og þar er erfitt að ná landi. Margir
öflugir rithöfundar hafa tekist á við
þennan vanda, sem er bæði gamall
og nýr. n
Niðurstaða: Sérkennileg og
fjörleg skáldsaga sem þykist
vera raunsæ en er þó líka furðu-
saga. Sagt er frá bílaeltingaleik,
prjónandi vélsleðum og hörðum
átökum við illa hjúkrunarkonu.
Maddam Hríslukvist og myndlíkingarnar í hjartanu
Opinberar stofnanir
eru böl, þeim fylgja
skilgreiningar á geð-
heilbrigði og aðlögun
að samfélaginu.
Kolbrún
Bergþórsdóttir
kolbrunb
@frettabladid.is
kolbrunb@frettabladid.is
Tónlistarsmiðja fyrir fjölskyldur
á Landnámssýningunni verður á
morgun, sunnudaginn 21. nóvem-
ber, klukkan 13-15.
Sv iðslist a hópu r inn Tr ig ger
Warning býður upp á vinnustof-
una Brum, þar sem fjölskyldum
gefst kostur á að skapa tónlist inn-
blásna af náttúrunni. Farið verður
út í náttúruna á hljóðaveiðar og til
að afla efniviðar í hljóðfæri. Í kjöl-
farið verður haldið í listasmiðju þar
sem búin verða til grafísk tónlistar-
skor með vatnslitum og sett verða
saman alls konar hljóðfæri. Í lokin
gera krakkarnir tilraunir til að leika
á hljóðfærin eftir tónsmíðunum.
Námskeiðið leiða Andrea Vil-
hjálmsdóttir og Kara Hergils sviðs-
listakonur og Ragnheiður Erla
Björnsdóttir tónsmiður. Hópurinn
byggir námskeiðið á aðferðum
sínum við gerð sviðslistaverksins
Brums, sem var sýnt á hátíðinni
Plöntutíð í byrjun september bæði
2020 og 2021.
Aðeins er rými fyrir 25 þátttak-
endur. Skráning fer fram í síma 411-
6370. n
Á hljóðaveiðar í
náttúrunni
Gefinn er kostur á því að skapa tón-
list innblásna af náttúrunni.
58 Menning 20. nóvember 2021 LAUGARDAGURFréttablaðið