Strandapósturinn - 01.06.1973, Qupperneq 48

5.
Á tveimur fyrstu áratugum aldarinnar, fram um og fram yfir
1920 og jafnvel lengur, hygg ég að yfirleitt hafi verið afar lítið af
peningum í umferð meðal fólks í Steingrímsfirði, og mun senni-
lega mega segja þá sögu víðar af landinu. Skuldaskipti alls almenn-
ings fóru að langmestu leyti fram með svonefndum útskriftum, inn-
skriftum og milliskriftum, í viðskiptareikningum manna hjá verzl-
unum. Þeir, sem betur máttu munu þó hafa fengið peninga út í
reikning ef nauðsyn krafði, t.d. til gripakaupa, í kaupgreiðslur o.fl.
En þeim, sem miður máttu og yfirleitt stóðu á núlli eða mínusi í
viðskiptareikningi um áramót, mun hafa reynzt þungt fyrir fæti
um peningaúttekt. Þá var það mikill siður margra betri- og bjarg-
álnabænda að selja landvöru (kæfu, mör, smjör o. fl.) vestur að
Djúpi. Bæði í ísafjarðarkaupstað og önnur útgerðarpláss vestur
þar. Þessi vara var alltaf greidd í peningum, en söluna annaðist
umboðsmaður búsettur vestra, vafalaust gegn sölulaunum, sem ef
til vill hafa verið 10%, en upphæð þeirra er ég búinn að gleyma.
Ég minnist þess glöggt, að um og eftir 1910 var Ámi nokkur Þor-
leifsson, ættaður frá Kálfavík í Skötufirði, þá miðaldramaður og
lengi búsettur á Bolungarvíkur-Mölum, slíkur sölu- og umboðs-
maður ýmissa bænda í Staðarsveit, og kannski víðar umhverfis
fjörðinn. Þótt vömverð væri þá lágt í krónutölu, miðað við það
sem nú er, mun kaupgjald að sínu leyti hafa verið enn lægra. Það
er að segja, kaupmáttur launa var allmiklu minni en nú er. Ég
man að vísu fátt um þetta efni, og hefi heldur ekki kynnt mér það
að neinu ráði, sem mun þó auðgert ef einhverjum tíma væri til
þess varið. Ég tel mig þó muna það rétt, að um 1910 var tímakaup
karlmanns 25 aurar, í vor- og haustvinnu hjá Riisverzlun á Hólma-
vík. Ennfremur minnist ég þess, að þá var vikukaup karla um hey-
annir 12 krónur ef greitt var í peningum, auk fæðis og húsnæðis,
en kaup kvenna hálfu lægra. Raunar var kaupafólki oft greitt í
fríðu (kindum, mör eða smjöri) samkvæmt fomu lagi eða verð-
lagsskrá, a.m.k. ef verðlagning skránna í Isafjarðar- og Stranda-
sýslum var eins eða áþekk. Því að langsamlega oftast vom smala-
46