Saga


Saga - 2016, Síða 122

Saga - 2016, Síða 122
Aftur á móti segist Uno von Troil (1746–1803), sem kom hingað 1772 með leiðangri sir Joseph Banks, hafa séð tvö hljóðfæri á Íslandi: Jag såg i landet tvänne spel-Instrumenter, Laang spil, med sex messings strängar, och Fidla, med två tagelsträngar, som bägga speltes med stråke. et annat Instrument, Symphon, hörde jag äfven talas om, men såg det ej.50 Að öllum líkindum hefur Uno von Troil séð fleiri en eitt langspil því að það eintak sem Sir Joseph Banks hafði sjálfur með sér til eng - lands hafði fjóra strengi en ekki sex. Frá því segir tónskáldið og fræðimaðurinn Charles Burney: Sir Joseph Banks and Dr. Solander, when they visited this island in 1773 [!], brought thence a very ancient musical instrument, of a narrow and long form, which used to be played on with a bow; and of which they did me the honour to make me a present. It is called by the natives the Long-Spiel, and has four strings of copper, one of which is used as a drone. Pieces of wood are placed at different distances upon the finger - board to serve as frets. Though this individual instrument has the appear ance of great antiquity, yet, rude and clumsy as it is, there can be no doubt but that it was still more imperfect in its first invention. For to have placed these frets, implies some small degree of meditation, experience, and a scale; and as to the bow, that wonderful engine! which the ancients, with all their diligence and musical refinements, had never been able to discover, it seems, from this instrument, to have been known in Iceland at least as early as in any other part of europe. Sir Joseph Banks and Dr. Solander, when they found the Long-Spiel on the island, had very great difficulty in discovering a person among the inhabitants who either could, or would, dare to play on it. At length a wicked Icelander was found, who being rendered more courageous and liberal than the rest by a few glasses of generous gin, ventured, in secret, to exhilarate these philosophers — —with a Psalm-tune.51 rósa þorsteinsdóttir120 50 Uno von Troil, Bref rörande en resa till Island MDCCLXXII (Uppsala: Magnus Swederus Bokhandel 1777), bls. 70; úr bréfi til „Herr Cancellie Rådet och Riddaren Ihre. Stockholm d. 1 Sept. 1774.“ Heimildir eru um að Þórður Þorláksson (1637–1697) Skálholtsbiskup hafi flutt symphon, harpsichord og regal til landsins (sjá Guðrún Laufey Guðmundsdóttir, „Tónlistararfleifð Þórðar Þorlákssonar“, Menntun og menning í Skálholtsstifti 1620–1730. Ritstj. kristinn Ólason (Reykjavík: Grettisakademían 2010), bls. 11–21, hér bls. 14), ekki er þó líklegt að það sé sá sami symphon og von Troil heyrði um 75 árum eftir andlát Þórðar. 51 Charles Burney, General History of Music from the Earliest Ages to the Present Period, vol. 3 (London: the author 1789), bls. 40–41. Burney telur að eftir siðbreytinguna hafi almenningi á Íslandi verið bannað að leika á hljóðfæri. Saga haust 2016.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:12 Page 120
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132
Síða 133
Síða 134
Síða 135
Síða 136
Síða 137
Síða 138
Síða 139
Síða 140
Síða 141
Síða 142
Síða 143
Síða 144
Síða 145
Síða 146
Síða 147
Síða 148
Síða 149
Síða 150
Síða 151
Síða 152
Síða 153
Síða 154
Síða 155
Síða 156
Síða 157
Síða 158
Síða 159
Síða 160
Síða 161
Síða 162
Síða 163
Síða 164
Síða 165
Síða 166
Síða 167
Síða 168
Síða 169
Síða 170
Síða 171
Síða 172
Síða 173
Síða 174
Síða 175
Síða 176
Síða 177
Síða 178
Síða 179
Síða 180
Síða 181
Síða 182
Síða 183
Síða 184
Síða 185
Síða 186
Síða 187
Síða 188
Síða 189
Síða 190
Síða 191
Síða 192
Síða 193
Síða 194
Síða 195
Síða 196
Síða 197
Síða 198
Síða 199
Síða 200
Síða 201
Síða 202
Síða 203
Síða 204
Síða 205
Síða 206
Síða 207
Síða 208
Síða 209
Síða 210
Síða 211
Síða 212

x

Saga

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Saga
https://timarit.is/publication/775

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.