Saga - 2016, Qupperneq 152

Í tímaritum sem Íslendingar gáfu út í kaupmannahöfn var ekki
fjallað um skáldsöguna enda nýútkominna bóka að engu getið í
Nýjum félagsritum og Skírnir birti aðeins skrá yfir danskar bækur.22
Þann 30. júlí 1850 birti hins vegar fréttablaðið Þjóðólfur í Reykjavík
tilkynningu um nýjar íslenskar bækur, sem voru á boðstólum hjá
Agli Jónssyni bókbindara, og segir þar að Piltur og stúlka sé „dálítil
frásaga dregin út af daglegu lífi voru, Íslendinga. Hún kostar 4
mörk, og mundi mörgum þykja hún skemtileg á vökunni í vetur,
þegar piltarnir eru að kemba fyrir stúlkurnar og gefa þeim auga.“
Höfundar er ekki getið.23 einhvern næstu mánaða las söguna Þor -
valdur Sívertsen í Hrappsey sem fáum árum síðar varð tengdafaðir
höfundar. Í bréfi til Bjarna Thorsteinssonar amtmanns, 29. október,
nefnir hann Jón og segir: „Ritgjörð hans „Piltur og stúlka“ mun hafa
borist á Stapa, það sýnist eins og hann ætli þar að lýsa landsfólki
sínu, en mér finnst eins og hann lýsi sjálfum sér best, annars held ég
fyrri hluti ritsins sé nógu vel saminn, en jöklalegur þykir mér hinn
síðari.“24 ekki er ljóst hvað Þorvaldur á við með þessu síðasta og
orðið „jöklalegur“ er annars óþekkt. ein skoplegasta sögupersóna
bókarinnar, Bárður á Búrfelli, var svo orðin að hugtaki í máli manna
innan tveggja ára, ef marka má fréttir af heimsmálum í Þjóðólfi 14.
maí 1852: „Nú hafa Vesturheimsmenn það fyrir stafni að ljúka upp
keysaradæminu Japan. Það eru eyjar nokkrar allmiklar fyrir austan
kínverjaland. Svo er að sjá sem Japansmenn hafi verið skaplíkir
Bárði heitnum á Búrfelli, sem „Piltur og Stúlka“ talar um. Hann
vildi aldrei lofa neinum manni að líta upp á skemmuloptið, þar er
hann geymdi alla maurana; eins hafa Japansmenn haldið löndum
sínum læstum fyrir öllum lýð að kalla má.“25
Um dreifingu á bókinni er ekkert vitað, en hafa má til hliðsjónar
þá aðferð sem var beitt við Norðurfara. Í bréfi til Gísla Brynjúlfssonar
3. maí 1848 nefndi Jón nokkra einstaklinga á Íslandi sem myndu
geta tekið við tímaritinu, vafalaust til sölu. Auk Þóreyjar móður
hans á Reykhólum voru það kaupmennirnir Árni Thorlacius í
már jónsson150
22 Skírnir 24 (1850), bls. 134–142; Skírnir 25 (1851), bls. 174–183; Ný félagsrit 10
(1850) og 11 (1851), sjá efnisyfirlit.
23 Þjóðólfur 30. júlí 1850, bls. 168; Steingrímur J. Þorsteinsson, Jón Thoroddsen og
skáldsögur hans I, bls. 127–128.
24 Lbs. (Landsbókasafns-Háskólabókasafns, handritadeild) Lbs. 436 c 4 fol. Bréfa -
safn Bjarna Thorsteinsonar: Þorvaldur Sívertsen 29. október 1850, bls. 3; Lúðvík
kristjánsson, Vestlendingar I (Reykjavík: Skuggsjá 1993), bls. 70.
25 Þjóðólfur 14. maí 1852, bls. 332.
Saga haust 2016.qxp_Saga haust 2004 - NOTA 17.5.2019 10:12 Page 150