Bibliotheca Arnamagnæana - 01.06.2005, Blaðsíða 290
280
Rolf Stavnem
guder, trods det at han, ganske vist modvilligt, døbes. Hans død er vel-
kendt: han flygter fra Olåfr Tryggvason, er forladt af alle sine tilhænge-
re og har kun selskab af trællen Karkr. De to søger tilflugt hos et af jar-
lens utallige kvindelige bekendtskaber, der skjuler dem under en svine-
sti. Der ender jarlen sine dage ved at trællen skærer hans hals over.
Denne på alle mulige måder uværdige død for en fyrste leder tankerne
tilbage til ynglingekongemes bizarre dødsmåder. Olåfr helgis død er til
sammenligning af en helt anden karakter, tydeligst markeret ved at han
kort forinden det afsluttende slag på StiklastaSir drømmer at han ser en
stige føre op til himmelen. Denne ‘jakobs-stige’ er et sikkert tegn fra
Gud om at Olåfr indgår i en større guddommelig plan, og at hans død
ikke er en afslutning, men en overgang til en himmelsk tilværelse.
Der er mange norrøne tekster med en stærkere kristen tendens end
Heimskringla, men ikke desto mindre er det bærende tema i Heims-
kringla samlet set indførelsen af kristendommen. Alene handlingsfor-
løbet i Heimskringla’s to største sagaer, 6lafs saga Tryggvasonar og
Oldfs saga helga, er direkte relateret til kristendommens indførelse i
Norge, og i både de foregående og i de efterfølgende kortere sagaer
henvises der ofte til de to missionskonger. Førkristne konger vurderes
ikke nødvendigvis negativt i Heimskringla. Hålfdan svarti er den næste
konge efter ynglingerne, og selv om han er hedensk, modtager han gud-
dommelig besked i sine drømme om den betydning hans efterkommere
skal få, og dermed indgår han i en større plan for kristendommens ud-
bredelse i Norden. Helt anderledes forholder det sig med ynglingekon-
geme, for selv om de er forfædre til de store norske missionskonger, an-
tydes det intetsteds i Ynglinga saga at ynglingekongeme peger frem
mod den nye kristne orden, eller at deres liv besidder historisk dybde.
Tværtimod er deres liv, som vi har set, først og fremmest domineret af
trivielle problemer forårsaget af druk, kvinder, jalousi, gerrighed, døds-
angst osv. Selv om ingen af ynglingekongeme sættes direkte i sammen-
hæng med kristendommen, kan det ikke undgås at fremstillingen af
hedenske konger påkalder sig interesse i et grundlæggende kristent
værk, og i Heimskringla er Ynglingatal og traditionerne der omhandler
ynglingekongeme, særdeles velegnede fra et kristent synspunkt til at il-
lustrere den moralske forfatning som var rådende inden den kristne
verdensorden tog over. Det kan skyldes at man allerede i den tid hvor
kvadet blev til, har haft et (for os ukendt) formål med at fremhæve de
vanærende omstændigheder ved ynglingekongemes død.