Fréttablaðið - 25.03.2022, Blaðsíða 19

Finnur Oddsson tók við sem
forstjóri Haga um mitt ár
2020. Hann segir að Hagar
og tengd félög hafi alla tíð
lagt metnað í að þjóna neyt-
endum með ábyrgum hætti
og að samfélagsleg ábyrgð sé
mikilvægur þáttur í rekstri
þeirra allra og leiðarljós við
alla ákvarðanatöku Haga.
„Það hefur hins vegar ekki alltaf
verið nægilega sýnilegt hversu
margt er gert til þess að huga að
umhverfi, mannauði og samfélags-
legum þáttum í rekstri okkar félaga
og mikilvægt að fjalla um það.
Umhverfisvitund er sem betur fer
sterk í íslenskri þjóðarsál og neyt-
endur vilja gjarnan fá upplýsingar
um stöðu fyrirtækja þegar kemur
að sjálfbærni og ábyrgð í rekstri,
t.a.m. hvernig þau takast á við
matarsóun og flokkun sorps eða
hvernig þau styðja við samfélagsleg
málefni,“ segir hann.
Hjartans mál í allri starfsemi
Finnur starfaði áður hjá Origo
en þar á undan hjá Viðskiptaráði
Íslands og Háskólanum í Reykjavík.
Hann hóf störf hjá Högum fljót-
lega eftir að fyrsta Covid-bylgjan
skall á landinu og segir það hafa
að mörgu leyti verið sérstakan en
lærdómsríkan tíma, sem hafi að
hluta verið nýttur til að draga betur
fram viðfangsefni sem tengjast
sjálfbærri þróun Haga og tengdra
félaga og auka formfestu í kringum
málaflokkinn. Innan vébanda
Haga starfa sjö rekstrareiningar,
meðal annars Bónus, Hagkaup og
Olís á smásölumarkaði og Aðföng
og Bananar á sviði innflutnings og
dreifingar. „Sjálfbærni er og hefur
verið hjartans mál í allri okkar
starfsemi og félögin hafa alla tíð
lagt áherslu á að selja viðskiptavin-
um vöru og þjónustu með ábyrgum
hætti, en skilningur okkar á hvað
sú ábyrgð felur í sér hefur eðli-
lega þróast með árunum,“ greinir
Finnur frá. „Til að taka dæmi, þá
snerist ábyrgð í rekstri Bónuss á
fyrstu árunum númer eitt, tvö og
þrjú um hagkvæmni í rekstri og
hagstætt verð til neytenda. Það er
auðvitað enn meginþema í starf-
semi Bónuss, en því til viðbótar
hefur samfélagsleg ábyrgð í víðum
skilningi þess orðs orðið leiðarljós
í rekstri félagsins. Og það sama á
auðvitað við um önnur félög innan
samstæðunnar, sem hafa öll lagað
starfsemi að breyttum tíðaranda.
Það er hins vegar ánægjulegt að þar
fari markmið gjarnan saman, þ.e.
að samfélagslega ábyrgur rekstur
er jafnframt skilvirkur og hag-
kvæmur.“
Skýr stefna mikilvægt leiðarljós
Finnur segir skýra stefnu til að
starfa eftir vera mikilvægan þátt
í að formfesta sjálfbærni og sam-
félagslega ábyrgð í starfsemi fyrir-
tækja eins og Haga. Okkar stefna
byggir á fimm meginstoðum sem
eru umhverfi, samfélag, mann-
auður, stjórnarhættir og lýðheilsa.
Þessar stoðir styðja svo einnig við
sex af heimsmarkmiðum Sam-
einuðu þjóðanna sem við höfum
gert að okkar.
Hagar hafa gert samning við
Klappir grænar lausnir til að ná
með mælanlegum hætti utan
um árangur í umhverfismálum
tengdum sjálfbærni. Hagar gefa
út samfélagsuppgjör ár hvert
samkvæmt UFS leiðbeiningum
Nasdaq. Einnig eru Hagar sam-
starfsaðili Grænvangs, sem leiðir
saman íslensk fyrirtæki og stjórn-
völd að því markmiði að Ísland
verði kolefnishlutlaust árið 2040.
„Við trúum því að það sé ekki til
plan B þegar kemur að umhverfis-
vernd. Okkar stefna og aðgerðir í
sjálfbærnimálum skiptir máli og
það er skylda okkar að skilja vel við,
og hafa jákvæð áhrif á, umhverfi
og samfélag. Öll rekstrarfélög Haga
setja sér skýr markmið ár hvert í
sjálfbærni og birta þau í samfélags-
skýrslum sínum. Starfsemi sem
tengist matvælaframleiðslu og
-sölu hefur umtalsvert umhverfis-
fótspor og við getum því haft tölu-
verð áhrif til góðs,“ segir Finnur.
Þegar kemur að matvöruverslun
og matarinnkaupum fyrir heimili
þá snerta félög Haga, Bónus og
Hagkaup, flesta landsmenn og
eru þannig í einstakri stöðu til að
geta stuðlað að bættri lýðheilsu
landsmanna. „Matvælageirinn,
allt frá framleiðslu til sölu, þarf
að starfa með ábyrgum hætti og
lágmarka umhverfisáhrif, hvort
sem það snýr að ábyrgri fram-
leiðslu, matarsóun eða flokkun á
úrgangi. Við flokkum og mælum
allt sorp sem frá okkur fer í sam-
starfi við Klappir og erum sífellt að
bæta flokkunarhlutfallið í öllum
okkar fyrirtækjum á milli ára.
Bónus er þar ákveðin fyrirmynd,
þar hefur verið staðið sérstaklega
vel að flokkun sorps og endur-
nýtingu í gegnum árin. Þar sem
hægt er reynum við að stuðla að
jákvæðri hringrás. Bónus hefur
t.a.m. látið framleiða garðmoltu úr
sorpi sem viðskiptavinir hafa svo
fengið gefins og núna eftir jólin
var afgangs laufabrauði breytt í
fuglafóður svo það færi ekki til
spillis.“ segir Finnur.
„Orkunýting er okkur einn-
ig ofarlega í huga og við leggjum
áherslu á að knýja okkar starfsemi
eins og hægt er með umhverfis-
vænum orkugjöfum. Stór hluti
verslana Haga notar í dag einungis
Led lýsingu og umhverfisvæna
kolsýru sem kælimiðla, en hvort
tveggja dregur verulega úr orku-
notkun. Gert er ráð fyrir að slíkri
yfirfærslu verði lokið fyrir allar
verslanir Bónuss og Hagkaups
innan fárra ára. Orkusparnaður
sem hlýst af notkun Led lýsingar,
umhverfisvænna kælimiðla og
betri kæla er í kringum 50%, sem
skilar sér bæði í minni umhverf-
isáhrifum og skilvirkari rekstri.
Þetta er dæmi um hvernig sjálf-
bærni í rekstri styður eitt af okkar
meginverkefnum, sem er að veita
neytendum hagstæðustu kjörin
hverju sinni. Þar fer Bónus fremst
í flokki með því að bjóða ekki ein-
göngu hagkvæmustu vörukörfu í
verslunum á höfuðborgarsvæðinu,
heldur sama verð um allt land. Það
er dýrmætur stuðningur við sam-
félagið í heild sinni,“ segir Finnur.
Minni matarsóun
byggir á innkaupum
Að mati Finns er mikilvægt að
umræða um matarsóun snúist
ekki fyrst og fremst um að selja
útrunnar matvörur með afslætti.
„Vissulega er mikilvægt að finna
not fyrir útrunna, skemmda eða
gallaða vöru, en ef við ætlum að
draga úr matarsóun með afgerandi
hætti þurfum við að koma í veg
fyrir að vörur skemmist eða renni
út á dagsetningum. Það gerum
við fyrst og fremst með réttum
innkaupum, með því að tryggja
sem mestan veltuhraða þannig að
vörur renni síður út á dagstimpli
eða skemmist með öðrum hætti.
Við leggjum því mikla áherslu á að
innkaup og birgðastýring sé sem
best í okkar verslunum og koma
þannig í veg fyrir að vara renni út.
Við nýtum til þess ýmsar tækni-
lausnir og treystum einnig á sam-
starf við framleiðendur, t.d. með
innleiðingu databar-strikamerk-
inga, sem gera verslunum kleift
með sjálfvirkum hætti að veita
viðskiptavinum hækkandi afslátt
á vörum sem eru að nálgast síðasta
söludag. Allar rekstrareiningar
Haga eru mjög meðvitaðar um að
draga úr matarsóun, en við teljum
að lykilþáttur í þeirri baráttu felist
í ábyrgum innkaupum verslana
og góðu samstarfi við framleið-
endur,“ segir hann.
Nýsköpun og sjálfbærni
Ásamt því að gæta vel að
umhverfisspori í allri starfsemi,
þá leggjum við áherslu á að styðja
við nýsköpun, upplýsir Finnur og
bætir við að slík verkefni séu einn-
ig meðal þeirra skemmtilegustu
sem Hagar og tengd félög fást
við. Hagar stofnuðu nýsköpunar-
sjóðinn Uppsprettuna í fyrra, þar
sem frumkvöðlar geta sótt um
styrki fyrir verkefni sem stuðla
að aukinni sjálfbærni í matvæla-
framleiðslu. „Níu verkefni fengu
styrk úr Uppsprettunni í fyrra og
voru þau öll með það markmið að
nýta betur hráefni sem fellur til
í nærumhverfi okkar eða fram-
leiða vörur sem hafa jákvæðari
áhrif á umhverfi og samfélag.
Fimm af níu styrkhöfum eru þegar
komin með vörur í verslanir. Sem
dæmi um vörur sem komnar eru
í hillur verslana eru sápur undir
vörumerkinu Baða. Sápurnar eru
að öllu leyti úr íslensku hráefni,
olíum, auk grænmetis og ávaxta
sem falla til í verslunum Bónuss.
Baða er frábært dæmi um hringrás
sem hægt er að ná með sameigin-
legu markmiði, að lágmarka sóun
og skapa nýtt virði,“ segir Finnur.
Opnað verður fyrir umsóknir um
styrki í Uppsprettuna 2022 í næstu
viku og verða allt að 20 milljónir
til úthlutunar úr sjóðnum. Finnur
bætir við að Hagar hvetji frum-
kvöðla til þess að sækja um styrk
úr sjóðnum, því þannig getum
við saman haft jákvæðari áhrif á
okkar umhverfi og samfélag.
Safnað fyrir íbúa Úkraínu
Félög á vegum Haga taka þátt í
margvíslegum samfélagsverk-
efnum er varða íþróttastarf,
skógrækt, ýmis góðgerðarmálefni
og annað þess háttar. Nýlegt góð-
gerðarverkefni var fjársöfnun fyrir
íbúa Úkraínu í samstarfi við Rauða
krossinn. Viðskiptavinum Haga
var boðið upp á að bæta við 500 kr.
styrktarupphæð við vörukaup sín
í verslunum Bónuss, Hagkaups og
Olís. Hagar bættu síðan við mót-
framlagi að sömu upphæð. Þannig
hafa þegar safnast um 30 milljónir
til stuðnings íbúum í Úkraínu. „Það
er virkilega ánægjulegt að sjá sam-
hug landsmanna með úkraínsku
þjóðinni í verki, en þúsundir við-
skiptavina okkar hafa tekið þátt og
aðstoðað okkur við að styrkja þetta
þarfa málefni,“ segir Finnur.
Bætt lýðheilsa
„Maturinn sem við setjum ofan
í okkur hefur augljóslega mikil
áhrif á heilsu og við erum meðvit-
uð um það. Í ljósi þess hvað mat-
vara leikur stórt hlutverk í okkar
starfsemi, þá er almenn lýðheilsa
áherslumál hjá okkur. Þar getum
við haft áhrif á ýmsan hátt, m.a.
hvernig vörur við bjóðum upp á
og með framsetningu. Áhugavert
viðfangsefni þessu tengt er t.a.m.
sú staðreynd að landsmenn fá ekki
nægilega mikið af grænmeti og
ávöxtum, eins og embætti land-
læknis hefur bent á. Þarna viljum
við leggja okkar lóð á vogarskál-
arnar, m.a. með því að auka gæði
og framsetningu grænmetis og
ávaxta í okkar verslunum. Einnig
eigum við frábært samstarf við
bændur og aðra íslenska framleið-
endur og höfum það sameiginlega
áhugamál að auka ræktun og sölu
á íslensku grænmeti og ávöxtum.
Við reynum eðlilega að bjóða við-
skiptavinum okkar upp á allt það
sem þeir leita að í verslunum, en
reynum þó meðvitað að hafa áhrif
á hollara val með framsetningu á
vörum. Þannig höfum við óbeint
góð áhrif á lýðheilsu fólks,“ segir
Finnur enn fremur.
„Við hjá Högum leggjum mikla
áherslu á að tryggja öryggi og
vellíðan starfsfólks. Margir sem
hjá okkur starfa hafa fengið tæki-
færi til að stíga sín fyrstu skref í
atvinnulífinu í fyrirtækjum Haga.
Það er einnig mikil þekking hjá
starfsfólkinu okkar og margir með
langa starfsreynslu,“ segir hann.
Mæla árangur og gera betur
Mælingar á árangri okkar í sjálf-
bærni er orðinn hluti af reglu-
legum mælikvörðum á árangur
í rekstri. Við höfum lagt mikla
áherslu síðustu ár á að innleiða
uppgjör Klappa og virkja öll
félögin í skráningu í kerfið. Flest
félögin fylgjast mjög reglulega með
t.d. flokkun á sorpi í verslunum
og þjónustustöðvum og bregðast
við um leið og eitthvað virðist ekki
mæta markmiðum. Við kolefnis-
jöfnum allar okkar verslanir og
allan okkar rekstur. En þess ber
að geta að okkar mikilvægasta
framlag hlýtur alltaf að vera það
að kolefnissporið okkar sé jafnt og
þétt að minnka og að minna þurfi
að jafna með hverju árinu.“
Að lokum segir Finnur: „Okkur
finnst mikilvægt að horfa til
baka og rýna þann árangur sem
við höfum náð, þá með það fyrir
augum að leita tækifæra til enn
frekari úrbóta. Það er alltaf hægt
að gera betur, innan hverrar
rekstrareiningar hjá okkur. Í því
sambandi leggjum við áherslu
á að deila þekkingu og reynslu
á milli fyrirtækjanna í þessum
málum, sem hraðar framþróun
og bætir árangur. Við ætlum að
leggja okkar af mörkum við að
vernda umhverfi okkar og stuðla
að heilbrigðu samfélagi og lítum
þannig á að það sé alltaf hægt að
gera betur.“ n
Samfélagsleg ábyrgð er vegferð til góðs
Finnur Odds-
son, forstjóri
Haga, segir að
sjálfbærni sé
og hafi verið
hjartans mál í
allri starfsemi
Haga og félögin
hafi alla tíð lagt
áherslu á að
selja viðskipta-
vinum vöru og
þjónustu með
ábyrgum hætti.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON
Heimsmarkmið Haga.
kynningarblað 5FÖSTUDAGUR 25. mars 2022 SJÁLFBÆR REKSTUR