Bændablaðið - 23.06.2022, Blaðsíða 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 23. júní 2022
FRÉTTIR
Undirbúningur fyrir upptöku
erfðamengisúrvals í íslenskri
nautgriparækt er svo gott sem
kominn á lokastig.
Ætlunin er að skipta hefðbundnu
kynbótamati út fyrir nýtt erfðamat
í haust en grunnurinn að erfðamati
liggur í arfgerðargreiningum nauta,
kúa og kvígna. Umsjónarmenn
verkefnisins eru Guðmundur
Jóhannesson, ráðunautur í
nautgriparækt hjá RML og
Sæmundur Sveinsson, fagstjóri í
erfðafræði hjá Matís.
Sýnataka og greining hafin
Að sögn Guðmundar hófust
sýnatökur úr kvígum í vetur
þegar sýni voru tekin um leið og
gripur er einstaklingsmerktur.
„Sýni sem þannig verða til er safnað
af mjólkurbílunum um allt land og
þau síðan send til MS að Bitruhálsi
í Reykjavík. Þangað sækir starfsfólk
Matís sýnin og framkvæmir á
þeim erfðagreiningar.
Sæmundur segir að starfsfólk
faghóps í erfðafræði á Matís hafi
nú þegar hafið greiningar í þessum
sýnum. „Í vor kom greiningartæki
til landsins en fram til þess hafa
sýni verið send til Danmerkur
til greiningar.“
Stefnan er að Matís greini átta
til níu þúsund sýni á ári þannig að
um er að ræða umfangsmikið og
viðvarandi verkefni.
Mikil hagræðing
að greina innanlands
Umsjónarmenn verkefnisins
segja að ekki þurfi að fjölyrða
um hagræði þess að framkvæma
greiningar innanlands. „Þegar
erfðamengisúrval kemur til
framkvæmda liggur fyrir að greina
þarf bæði fljótt og vel sýni úr þeim
nautkálfum sem hugsanlega á að
kaupa til sæðistöku.
Það ferli þarf að taka eins stuttan
tíma og mögulegt er en taka þarf
sýni úr kálfunum, greina þau og
reikna erfðamat áður en ákvörðun
um kaup er tekin.
Með því að arfgerðargreining-
arnar fari fram hjá Matís sparast
dýrmætur tími sem annars hefði
farið í að senda sýnin utan með
tilheyrandi kostnaði.
Erfðaefni allra greindra ein-
w wv staklinga verða geymdir í
frysti á Matís og hægt að grípa til
þeirra ef ástæða þykir til að greina
þau frekar í framtíðinni, t.d. með
heilraðgreiningum.
Sá tækjabúnaður sem Matís
fjárfesti í getur jafnframt nýst til
stórfelldra erfðagreininga í öðrum
búfjárstofnum, s.s. hrossum og
sauðfé,“ segir Sæmundur.
Gott samstarf við MS
Greining sýna er að komast í fullan
gang enda sýni farin að berast frá
bændum. Innan RML og Matís er
mikil ánægja með þetta samstarf.
Guðmundur segir að ekki megi
gleyma hinum mikilvæga hlekk sem
söfnun sýnanna er og að þar hafi
Auðhumla og MS sýnt verkefninu
ákaflega mikla velvild sem þakka
ber fyrir.
„Með söfnun sýna með
mjólkurbílunum hefur okkur
tekist að koma á einu skilvirkasta
söfnunarkerfi DNA-sýna í
heiminum en víðast annars staðar
senda bændur þessi sýni með
póstþjónustunni.“
/VH
Um er að ræða húsnæði og rótgróInn rekstsur sem hefur
verið í sömu fjölskyldunni s.l. 34 ár.
Um er að ræða mjög gott og vel við haldið hús alls 190 fm
sem stendur í alfaraleið á 2,503 fm malbikaðri lóð með góðri
eldsneytis- og þjónustuaðstöðu fyrir umferð um svæðið.
Verslunin þjónar mjög stóru svæði, þ.e. Árnesi og nágrenni
ásamt ógrynni sumarhúsa og lögbýla, bílaumferð
ferðamanna, þjónustu-,og atvinnubifreiða.
Í nágrenninu er tjaldsvæði Árness og sundlaug með
mikilli umferð sumarið um kring sem nýta sér verslun og
þjónustu verslunarinnar.
Það styttist í að Þjórsárbrúin verði að veruleika sem mun
mjög líklega auka umferð og viðskiptin ásamt frekari
uppbyggingu ferðaþjónustu í Þjórsárdal
Reksturinn samanstendur af veitingasölu, grilli, fjölbreyttri
matvöruverslun með allar helstu nauðsynjar ásamt bensín
og olíusölu með samningi við N1
TIL SÖLU Verslunin Árborg Árnesi
Ólafur B. Blöndal
Löggiltur fasteigna-
fyrirtækja- og skipasali
s. 690 0811
olafur@gimli.is
Rannsóknir:
Arfgerðargreiningar íslenskra nautgripa
Rakel Steinarsdóttir, ábúandi og
ungamamma á Suðurbænum
Ökrum á Mýrum, er að reyna
fyrir sér með uppeldi á æðar-
ungum sem hún klekur úr eggjum
í útungunarvél.
Hugmyndin er að koma upp
æðavarpi í kringum hús Rakelar
eða á landskikka sem liggur
við sjó.
„Ég fékk egg hjá bændum í
nágreni við mig og það hefur gengið
vonum framar að unga þeim út og ég
er kominn með 35 unga í garðinn og
þeim á eftir að fjölga ef allt gengur
að óskum.“
Útungunarvélin er í forstofunni
hjá Rakel og eftir að ungarnir
klekjast út sér hún um uppeldið.
„Ég fer með unganna í göngutúr
niður að sjó þar sem ég leyfi þeim
að synda og svo gef ég þeim að
borða þannig að ég hef gengið þeim
í móðurstað og það er ótrúlegt hvað
ungarnir eru ólíkir innbirgðs og hver
og einn hefur sinn sérstaka karakter.
Rakel segir að sem stendur hafi
hún ekki aðgang að öðru landi
undir varpið en garðinn í kringum
íbúðarhúsið sitt. „Ég er að leita
að hentugu svæði fyrir varpið í
framtíðinni og vil gjarnan heyra í
hverjum þeim sem gæti aðstoðað mig
í að finna hentugan skika við sjó.“
Að sögn Rakelar venjast ungarnir
á ákveðið heimasvæði í sumar og í
haust fara þeir út á sjó með öðrum
æðarfuglahópum. „Vonandi skila
sumir þeirra sér aftur heim næsta vor.
Fuglarnir verða kynþroska á öðru
eða þriðja ári og ég geri ráð fyrir að
unga úr fleiri eggjum á næsta og þar
næsta ári til að byggja um varpstofn.
Að þeim tíma liðnum geri ég
mér svo vonir um að einhverjir
fugla geri sér hreiður annað hvort
í garðinum hjá mér eða á skika sem
mér áskotnast.“ /VH
Hlaupaæfing í fjörunni. Myndir / Rakel Steinarsdóttir
Æðarungar í eldi:
Ungamamman á Ökrum
Rakel segir ótrúlegt að sjá hvað köfun er innbyggð í eðli unganna.
Snyrting í fjörunni og snattast í kringum Rakel Steinarsdóttir ungamömmu.
Arfaðgerðagreinir. Á innfeldu myndunum má sjá Sæmund Sveinsson
fagstjóra í erfðafræði hjá Matís til vinstri og Guðmund Jóhannesson, ráðunaut
í nautgriparækt hjá RML til hægri. Mynd af Arfaðgerðagreini / Matís