Bændablaðið - 23.06.2022, Blaðsíða 1

36
Loksins Landsmót
50–51
12. tölublað 2022 ▯ Fimmtudagur 23. júní ▯ Blað nr. 613 ▯ 28. árg. ▯ Upplag 32.000 ▯ Vefur: bbl.is
Margrét Helga Guðmundsdóttir við dúntínslu á Flötuflögu í Skáleyjum á Breiðafirði. Skálanes í baksýn. Samkvæmt skráningu Æðarræktarfélags Íslands
eru æðarbændur á landinu rúmlega 380 og staðsettir um allt land, að söndunum á Suðurlandi undanskildum. Ekki er annað að heyra á æðarbændum en
að fuglinn hafi skilað sér vel í vor og að útlitið í greininni sé gott, enda verð fyrir dún að hækka eftir samdrátt í sölu og verðlækkanir undanfarinna ára.
– Sjá nánar bls. 28–30. Mynd / Helga María Jóhannesdóttir
Alvarleg staða í matvælaframleiðslu á Íslandi:
Fæðuöryggi að veði
Meira þarf til en boðaðan stuðning
ríkisins til að afkoma í sauðfjárrækt
verði viðunandi og ekki verði hrun í
greininni á komandi hausti, að mati
Trausta Hjálmarssonar, formanns
Deildar sauðfjárbænda.
Miðað við uppreiknaðar rekstrar­
niðurstöður ársins 2021 batnar
afkoma sauðfjárbænda ekki á milli
ára. „Við áætlum að breytilegur
kostnaður sé að hækka um 40%
milli ára, sem gerir 15% hækkun á
heildarkostnaði.
Í raun er framlegð að lækka á
milli ára, þar sem aukinn stuðningur
stjórnvalda og boðuð hækkun
afurðaverðs nær ekki að vega upp
kostnaðarhækkun ársins,“ segir
Trausti.
Viðbrögð fimm formanna
búgreina við skýrslu spretthóps
matvælaráðherra er heilt yfir jákvæð.
Samkvæmt henni munu allir bændur
sem hljóta jarðræktarstyrki og
landgreiðslur fá 65% álag.
„Á síðasta ári voru framleidd
9.244 tonn af alifuglakjöti í landinu.
Það þarf 2 tonn af fóðri til að
framleiða 1 tonn af kjöti og því má
gefa sér að það hafi þurft um 18.500
tonn fóðurs til framleiðslunnar.
Skýrslan segir fóðurverð hafa
hækkað um 30% undanfarna
mánuði. Sú hækkun hefur í för með
sér u.þ.b. 630 milljóna kr. hækkun
á fóðurreikning alifuglaræktarinnar
á ársgrundvelli,“ segir Guðmundur
Svavarsson, formaður Deildar
kjúklingabænda, en sá stuðningur
sem lagt er til alifuglaræktar verður
25% af þeim kostnaðarauka sem
búgreinin hefur orðið fyrir vegna
fóðurverðshækkunar.
Ingvi Stefánsson, formaður
Deildar svínaræktar, tekur í sama
streng og gleðst yfir að grein hans
hafi ekki gleymst. „Þær fjárhæðir
sem spretthópurinn leggur til að fari
til svínaræktarinnar mun bæta okkur
um fjórðung af því fjárhagstjóni
sem greinin hefur orðið fyrir á
undanförnum misserum og munar
vissulega um minna.“
Hann fagnar enn fremur að
auknum fjámunum verði varið í
jarðræktarstyrki, enda sé það lykillinn
í því að efla fæðuöryggi.
Axel Sæland, formaður garðyrkju
­deildar BÍ, segir tillögur spretthóps
vera að uppfylla þau skilyrði sem
garðyrkjubændur náðu að koma inn
í stjórnarsáttmálann. „Sem er vel, en
þetta eru samt kröfur sem við erum
búin að vera að berjast fyrir í mörg
ár og því smáskrítið að þessi aðferð
verði notuð til að ná því markmiði.
Þetta er einskiptisaðgerð og þarf
því aftur að fara að berjast fyrir
þessu réttlætismáli.“
Hann bendir enn fremur á að betra
hefði verið að setja fjármagn beint
til bænda í lífrænni ræktun í stað
þess að auka fjármagn til aðlögunar
að lífrænni framleiðslu þar sem
fjármagnið sem sett var í aðlögun
gekk ekki út á síðasta ári.
Herdís Magna Gunnarsdóttir,
formaður búgreinadeildar kúabænda,
NautBÍ, fagnar tillögum spretthóps
en bendir á hnökra í útfærsluatriðum.
„Nautakjötsframleiðslan stóð
mjög veik fyrir umræddar aðfanga
hækkanir, nautgripabændur hafa
gengið svo langt í hagræðingu í
eigin rekstri að þeir hafa gengið á
eigin launalið.“
Hún segir að horfa þurfi til
varanlegra lausna til að skjóta
tryggari stoðum undir allar greinar
landbúnaðarins.
– Sjá nánar bls. 2 og 4.
Hvert er umfang
hestamennsku?
Útflutningstekjur vegna sölu
íslenskra reiðhrossa eru á pari
við útflutningstekjur annarra
útflutningsafurða hrossa, þ.e.
þegar tekin eru saman verðmæti
hins umdeilda PMSG og kjöts.
Tekjur vegna útflutnings 3.256
hrossa árið 2021 voru rúmir 2,25
milljarðar króna. Á meðan voru
útflutningstekjur vegna afurða
hrossa, sem ekki eru nýtt sem
reiðhross, 2 milljarðar króna.
Hins vegar er starfsemi í
kringum reiðhross gríðarstór og
í henni felast ótvíræð verðmæti.
Starfsemin felur m.a. í sér
ræktun hrossa, útgerð stóðhesta,
tamningu og þjálfun hrossa,
hrossasölu innanlands sem utan,
hestaferðamennsku og reiðkennslu.
Einnig er þá ótalið afleidd
starfsemi, s.s. framleiðsla reiðtygja
og annars búnaðar, hestasýningar,
íþróttamót og aðrir viðburðir,
dýralæknaþjónusta, hestaflutningar
og ótal margt fleira.
Heildræn yfirsýn á umfangi
greinarinnar er hins vegar ekki til
staðar. Vægi atvinnugreinar byggir
á upplýsingum um áhrif og arðsemi
hennar og því er hagsmunaaðilum
í hestamennsku vandi búinn þegar
vinna á að framgangi starfseminnar
á einn eða annan hátt.
– Sjá nánar á bls. 20.
Misræmis gætir í
innflutningstölum
Árin 2020 og 2021 voru flutt
inn yfir 1.000 tonn af unnum
kjötvörum, hvort ár, frá ESB inn
til Íslands.
Aftur á móti nam innflutningur
samkvæmt upplýsingum Hagstofu
Íslands 430,5 tonnum árið 2020 og
534 tonnum árið 2021.
Það er meðal þess sem kemur fram
í aðsendri grein Ernu Bjarnadóttur,
hagfræðings Mjólkursamsölunnar.
„Tollfrjáls kvóti fyrir unnar
kjötvörur í tollskrárnúmeri 1602
samkvæmt viðskiptasamningi milli
Íslands og ESB nemur 400 tonnum
fyrir þennan vöruflokk. Á þetta
misræmi var reyndar þegar bent
árið 2020 en árið 2019 sást viðlíka
munur á þessum upplýsingum, eða
645 tonnum meira flutt út frá ESB en
inn til Íslands af unnum kjötvörum,“
segir Erna meðal annars.
Í greininni kemur fram að á síðustu
þremur árum hafa tollayfirvöld gefið
út 114 bindandi álit um tollflokkun
vara úr landbúnaðarköflum tollskrár,
sem höfundur hefur fengið aðgang
að. Vinna að greiningu þeirra beinist
fyrst og fremst að mjólkurafurðum.
Nýlegur dómur Landsréttar staðfestir
þó að pottur sé víðar brotinn varðandi
tollflokkun landbúnaðarvara.
– Sjá nánar á bls. 54.
Eldpipar í Heiðmörk
26
Áskoranir
skapa tækifæri