Bændablaðið - 07.07.2022, Blaðsíða 6

6 Bændablaðið | Fimmtudagur 7. júlí 2022
Ágæti lesandi. Landsmót hestamanna
fer fram nú fram á félagssvæði Geysis á
Rangárbökkum á Hellu.
Á Landsmóti hestamanna eru margir
glæsilegustu hestar landsins samankomnir,
eða eins og sagði í grein Glóðafeykis frá árinu
1966: „... þar sem menn leiða saman hesta
sína í bókstaflegum skilningi, keppa í fráleik
þeirra, fegurð og snillikostum jafnframt því
að blanda saman, skoða og dást að, eða lasta
hesta hver annars.“
Landsmót hestamanna er stórviðburður,
samkoma hestamanna, fjölskylduhátíð, þar
sem menn þreyta keppni í öllum íþróttum
hestamennskunnar. Mótið endurspeglar
lífsstíl hestamanna og tengsl þeirra við besta
ferðafélagann, hinn áreiðanlega förunaut þar
sem traustum vini er sýnd sú virðing sem hann
á skilið. Mikil eftirvænting hefur verið meðal
hestamanna og áhugamanna um hestamennsku
bæði innanlands sem utan að komast loksins
á Landsmót til að fá að njóta samveru með
hrossum og ekki síður að hitta mann og annan.
Mikil gróska er í hestamennsku almennt og
útflutningur aldrei verið meiri á íslenska
hestinum. Íslensk hestaferðaþjónusta hefur
einnig verið í mikilli uppsveiflu síðustu ár
en samkvæmt samantekt frá ferðamáladeild
Háskólans á Hólum er hestaferðamennskan
ekki einvörðungu bundin við hestaleigur og
-ferðir, heldur einnig aðra þjónustu sem tengist
reiðmönnum, hestum, ímynd, afurðum og
sögu hestsins.
Vefjaræktun á stofnútsæði kartaflna
Þetta sumar hefur kannski verið okkur mörgum
hverjum hliðhollt í uppskeru og grasspretta
verið með besta móti á stærstum hluta landsins.
Nú er að bíða og sjá hvernig akuryrkjan þróast
fram á haust, þá bæði í korni og útiræktuðu
grænmeti. Þó deili ég þeim áhyggjum sem
kartöflubændur hafa varðandi kartöflumyglu
á Suðurlandi ef veður þróast i þá átt að verða
heitt og rakt fram eftir hausti. Enn og aftur, það
er mörg búmannsraunin. Þess ber þó að geta að
í desember sl. gerðu Matís og Bændasamtökin
með sér samkomulag um vefjaræktun á
stofnútsæði kartaflna og er vinna við verkefnið
hafin hjá Matís. Umfjöllun um verkefnið
birtist í síðasta tölublaði Bændablaðsins en
tilgangur þess er að tryggja að íslenskir bændur
eigi áfram aðgengi að heilbrigðu útsæði af
íslensku yrkjunum fjórum og stuðla þar með
að framleiðslu á stofnútsæði sem er laust við
veirusjúkdóma.
Við megum þess vegna ekki missa þrótt
og þurfum að horfa með jákvæðum augum
inn í haustið því það er margt sem fellur
með bændum á þessum vikum og mánuðum.
Nauðsynlegt er þó að halda vöku sinni, ekki
síst í þeim aðfangahækkunum sem eru þegar
komnar fram og eiga eftir að koma fram.
Kornræktin
Okkur hjá Bændasamtökunum hefur verið
tíðrætt um fæðuöryggi þjóðarinnar síðustu ár,
en á Íslandi þarf að huga að því magni og
fjölbreytni framboðs matvæla sem framleidd
eru hérlendis til að tryggja þjóðaröryggi.
Öryggið hér á landi er hvað minnst þegar
kemur að kornvörum, hvort sem er til manneldis
eða fóðrunar búfjár. Fram hafa komið margar
hugmyndir um hvað þurfi til að efla kornrækt
á Íslandi og í því sambandi hefur verið nefnt
að skapa þurfi efnahagslega möguleika á
úrvinnsluiðnaði og kornsamlagi að norrænni
fyrirmynd, jafnvel með beitingu skattalegra
hvata. Í skýrslu spretthópsins var einnig lagt
til að settur yrði stóraukinn kraftur í að efla
innlenda kornrækt til manneldis, fóðrunar
og fóðurgerðar og að ríkið myndi þar bjóða
fram stuðning til fjárfestinga í nauðsynlegum
innviðum, svo sem til svæðisbundinna
söfnunar- og kornþurrkunarstöðva.
Nú hefur Landbúnaðarháskóla Íslands verið
falið af ráðherra matvæla að vinna drög að
aðgerðaráætlun til að efla kornrækt hérlendis
og að fýsileiki innlends kornsamlags verði
kannaður og þar með skilgreindar þarfir
á lágmarksbirgðum kornvöru í landinu.
Staðsetning væntanlegs samlags auk
þurrkstöðva og korngeymslna er mikilvæg og
því verður starfshópnum falið að leggja áherslu
á að finna sem hentugasta staðsetningu. Þar
spilar inn í nálægð við framleiðendur, markaði,
nýting jarðvarma o.fl. þættir. Það verður því
spennandi að sjá niðurstöður hópsins sem
áætlað er að ljúki störfum í mars á næsta ári.
Bændafundir í ágúst
Stjórnarfólk og starfsfólk Bændasamtaka
Íslands halda til fundar við bændur dagana
22.–26. ágúst nk. Alls eru skipulagðir 10
fundir víðs vegar um landið þar sem rætt
verður um stöðuna í landbúnaðinum og farið
vítt yfir sviðið.
Við hvetjum bændur og félagsmenn til þess
að fjölmenna á fundina og nota tækifærið til
að ræða þau mál sem þeim liggur á hjarta
við stjórnarmenn og starfsfólk. Nánari
upplýsingar um dagskrá fundanna munu birtast
á heimasíðu samtakanna, á samfélagsmiðlum
og í Bændablaðinu.
Bændablaðið kemur út 24 sinnum á ári.
Því er dreift ókeypis á yfir 400 stöðum á landinu og á öll lögbýli landsins.
Lesendur geta einnig gerst áskrifendur að blaðinu og fengið það sent heim í pósti
gegn greiðslu burðargjalds. Árgangurinn (24. tölublöð) kostar þá kr. 12.200 með
vsk. (innheimt í tvennu lagi).
Ársáskrift fyrir eldri borgara og öryrkja kostar 8.000 með vsk.
Heimilisfang: Bændablaðið, Bændahöll við Hagatorg, 107 Reykjavík.
Sími: 563 0300 – Fax: 562 3058 – Kt: 631294–2279
Bændablaðið er í eigu Bændasamtaka Íslands. − Málgagn bænda og landsbyggðar −
SKOÐUN
Kjarnafyrirbæri
Hross og hestamennska eru áberandi í
þessu tölublaði Bændablaðsins. Tilefnið
er Landsmót hestamanna sem nú fer
fram við Rangárbakka á Hellu.
Í rúm sjötíu ár hafa mætt til keppni
og sýninga bestu hross hvers tíma
á Landsmótum. Saga Landsmóta
endurspeglar ræktun hins íslenska
reiðhests sem hefur verið kynbættur með
tilliti til opinberra ræktunarmarkmiða frá
árinu 1951.
Ræktunarsaga íslenska reiðhestsins er
vel skrásett. Upplýsingum um ættir og
árangur hrossa, sem safnað hefur verið
í Worldfeng, upprunaættbók íslenska
hestsins, er til eftirbreytni. Í reynd er
fáheyrt að nokkurt búfjárkyn búi að svo
víðtæku gagnasafni. Þó brúkleg sé er brýnt
að ættbókin fái viðhald og uppfærslu í takt
við tækniframfarir.
Hestamennska hefur mótað mig. Í
reynd er það að miklu leyti fyrir tilstuðlan
hesta sem ég starfa hjá Bændablaðinu.
Ferillinn að landbúnaðarblaðamennsku
fór í gegnum fjölmiðlun á hestamennsku
sem á sér upphaf við samtal í hesthúsinu.
Skemmtilegt nokk.
Hesturinn hefur fylgt mér í minni mestu
gleði og erfiðustu sorg. Sem orkumikið
og þrálynt örverpi foreldra minna dró ég
þau með mér í alls kyns vitleysu. Sú allra
gjöfulasta var hestamennskan.
Eftir að leita mig allt of oft uppi inni
í tilviljunarkenndum hesthúsum eða í
misskrautlegum senum inni í hestagerðum
í Víðidal ákváðu foreldrar mínir að finna
áhuga mínum heilbrigðari farveg. Þau
áttu æskuminningar í tengslum við hross
svo þau löðuðust líka að hestamennsku.
Keyptir voru reiðhestar og í mörg herrans ár
vorum við þetta hefðbundna útreiðarfólk,
sem meirihluti úr hinni 14.000 manna tölu
yfir fjölda hestamanna ber uppi.
Við undum okkur vel við þessa
fjölskylduiðju. Í reynd tel ég að þetta
sameiginlega áhugamál okkar hafi komið
í veg fyrir hið algenga rof sem oft verður
milli barns og foreldra á unglingsárum.
Í kringum hrossin vorum við alltaf
samherjar með okkar samstarfsverkefni.
Á síðari árum, þegar Alzheimer-
sjúkdómur var farinn að þjaka pabba, birtist
mikilvægi hestamennskunnar í sinni allra
bestu mynd.
Eins og flestum er kunnugt stelur
þessi ömurlegi sjúkdómur minni fólks
og rænir því verklegri getu. En í gegnum
fjölmörg ár með sjúkdómnum hef ég séð,
að hvað sem hann reynir, þá nær hrörnunin
seint að tærasta kjarna fólks. Í tilfelli
pabba er það ljúfmennskan, þrjóskan,
skilyrðislaus ást hans til mömmu heitinnar
og kærleikstenging við dýr.
Þar kemur hesturinn inn í söguna. Því
þótt pabbi hafi verið farinn að tapa færni til
að lifa daglegu lífi án aðstoðar, þá glataðist
ekki reiðmaðurinn. Eingöngu þurfti að
gera hest hans ferðbúinn; um leið og pabbi
var kominn á bak spretti hann úr spori og
gaf ekkert eftir, með breitt bros og fullur
af sjálfstrausti.
Að vera kóngur um stund er nefnilega
ekki eingöngu háfleyg orð eftir Einar Ben.
Þetta er tær tilfinning þeirra sem þekkja
það að tengjast hesti sínum og verða með
honum eitt.
Þetta er einhvers konar kjarnafyrirbæri.
Þetta er ástæða þess að þúsundir manna
stunda hestamennsku, orsök þess að
Íslendingar hafa verið samofnir honum í
lífi og starfi frá landnámi.
Hesturinn er í reynd eitt mikilvægasta
menningarverðmæti Íslands og ansi
magnaður hluti af sjálfsmynd þjóðarinnar.
/ghp
Gróska í landbúnaði
Gunnar Þorgeirsson
formaður Bændasamtaka Íslands
gunnar@bondi.is
GAMLA MYNDIN - LANDBÚNAÐARSÝNINGIN Í LAUGARDAL 1968
Ritstjóri: Guðrún Hulda Pálsdóttir (ábm.) gudrunhulda@bondi.is – Sími: 563 0339 – Blaðamenn: – Ástvaldur Lárusson astvaldur@bondi.is – Margrét Þóra Þórsdóttir mth@bondi.is
Sigrún Pétursdóttir sigrunpeturs@bondi.is – Sigurður Már Harðarson smh@bondi.is – Vilmundur Hansen vilmundur@bondi.is
Auglýsingastjóri: Þórdís Una Gunnarsdóttir thordis@bondi.is – Sími: 563 0303
Netfang auglýsinga: thordis@bondi.is − Sími smáauglýsinga: 563 0300 – Vefur blaðsins: www.bbl.is − Netfang blaðsins: (fréttir og annað efni) er bbl@bondi.is
Frágangur fyrir prentun: Sigrún Pétursdóttir – Prentun: Landsprent ehf. – Upplag: sjá forsíðu – Dreifing: Landsprent og Íslandspóstur. ISSN 1025-5621
Árið 1968 var haldin í Laugardalshöllinni og á útisvæði við hana landbúnaðarsýning. Sýninguna sóttu 94 þúsund manns og var hún langmest
sótta sýning landsins til þess tíma. Sýnendur voru um 80 og á sýningunni mátti skoða allt það nýjasta í landbúnaðartækni á þeim tíma auk búfjár
og blóma. Kjörorð sýningarinnar voru: Gróður er gulli betri. Mynd / Búnaðarblaðið Freyr