Bændablaðið - 07.07.2022, Blaðsíða 51

51Bændablaðið | Fimmtudagur 7. júlí 2022
Það kemur kannski einhverjum
á óvart að það búa ekki allir
á Íslandi við nóg af hreinu og
góðu vatni.
Á sama tíma og slegin voru hitamet
á Norður- og Austurlandi stóran part
síðasta sumars fór víða að gæta að
auknum vatnsskorti vegna þurrka,
sérstaklega á Austurlandi, en síðasta
sumar urðu nokkrir bæir á svæðinu
vatnslausir, það á sama tíma og aukin
krafa er um hreint vatn m.a. vegna
matvælaframleiðslu og ferðaþjónustu.
Ástandið var svo slæmt að
sveitarfélög þurftu að grípa til aðgerða
og aðstoða bændur með því að keyra
vatni á bæi með tankbíl. Þá er það ekki
einungis mikilvægt að hafa greiðan
aðgang að góðu vatnsbóli til þess að
sinna mönnum og dýrum heldur valda
þessir auknu þurrkar aukinni hættu á
gróðureldum og það með alvarlegri
afleiðingum en áður. Mikilvægt er að
bregðast við þessum nýja veruleika
með aðgerðum. Þörf er á að bora eftir
vatni víða og styrkja vatnsauðlindir.
Til slíkra framkvæmda geta bændur
átt rétt á opinberum fjárstuðningi og
sveitarfélög geta haft milligöngu um
slíkar framkvæmdir og leitað leiða í
samráði við stjórnvöld.
Um nokkurn tíma hefur verið hægt
að sækja um
styrki vegna
vatnsveitna á
lögbýlum úr
jöfnunarsjóði
sveitarfélaga.
Nýlega var
heildarfjárhæð
f r a m l a g a
úr sjóðnum
hækkuð úr 25
milljónum í
31,6 milljónir, en fjárhæðin hafði staðið
óbreytt í rúm tuttugu ár. Ástæða þótti
til að hækka framlagið eftir síðasta
ár þar sem umsóknum um styrki
jukust sem leiddi til skerðinga fyrir
umsóknaraðila. Það skiptir máli að
umsóknaraðilar fyrir styrk geti gert
raunhæfa kostnaðaráætlun svo hægt
sé að leggja af stað í verkefni sem þetta.
Við því hefur verið brugðist.
Um leið og ég vona að það viðri
vel um allt land í sumar vonast ég
einnig til að reglugerðarbreytingin
verði bændum hvatning til að fara í
vatnsveituframkvæmdir. Mikilvægt er
að tryggja nægt hreint og tært vatn um
allt land bæði fyrir menn og dýr.
Halla Signý Kristjánsdóttir
þingmaður Framsóknar.
HECHT 1115
Jarðvegsþjöppur
117 kg
Helluhraun 4, Hafnarfirði
sími 565 2727 & 892 7502
www.rag.is
HECHT 5045S
Sláttuvélar
Þráðlausar
SERES 3
Rafmagnsbílar
REIÐKENNARI
VIÐ HÁSKÓLANN
Á HÓLUM
Fagmennska Virðing Sköpun
Háskólinn á Hólum auglýsir
stöðu reiðkennara með
starfsstöð að Hólum í
Hjaltadal.

Hestafræðideild háskólans
veitir fagmenntun á sviði
hestafræða, tamninga,
reiðmennsku og reiðkennslu
og vinnur að þróun og
nýsköpun fræðasviðsins í
rannsóknastarfi.
Starfssvið
•Reiðkennsla (verkleg og
bókleg) og tengd verkefni
•Þjálfun á hestakosti
háskólans
Menntunar- og hæfnikröfur
•Reiðkennaramenntun og
reynsla af reiðkennslu.
•Góð hæfni í mannlegum
samskiptum og samvinnu.

Launakjör eru skv.
kjarasamningi fjármála- og
efnahagsráðherra og
viðkomandi stéttarfélags.
Um starfskjör, réttindi og
skyldur gilda að öðru leyti
lög um réttindi og skyldur
starfsmanna ríkisins nr.
70/1996. Umsóknarfrestur
um starfið er til og með 20.
júlí 2022.
Sótt er um starfið á
starfatorg.is
Nánari upplýsingar veita
Elisabeth Jansen
deildarstjóri, jansen@holar.is
og Mette Mannseth
yfirreiðkennari,
mette@holar.is og í síma
8338876.

Hólar eru fjölskylduvænt
samfélag og á staðnum er
leik- og grunnskóli. Húsnæði
er í boði á staðnum.
Ertu fagmenntaður reiðkennari og vilt
vinna með alþjóðlegum nemendahópi?

www.holar.is
Íslensk framleiðsla
á Bílskúrs- og Iðnaðarhurðum
564-0013 | 865-1237
Í 12. tbl. Bændablaðsins ritaði
Svandís Svavarsdóttir matvæla-
ráðherra grein með yfir-
skriftinni Sprett úr spori, þar
sem hún tæpti á því helsta af
vettvangi stjórnarráðsins í
landbúnaðarmálum.
Það er ánægjulegt að lesa að
matvælaráðherra segist bæði hafa
og muni standa með bændum og
innlendum landbúnaði. Þá er einnig
ánægjulegt að sjá að ráðherra
leggur áherslu á að afkoma bænda
sé forsenda fæðuöryggis og efling
innlendrar kornræktar er þar
jafnframt mikilvægur áhrifaþáttur.
Að tryggja fæðuöryggi
Á tímum sem nú eru forsendur
fyrir því að meginmarkmið búvöru-
samninga hlýtur að vera að tryggja
nægjanlegt framboð gæðaafurða og
fæðuöryggi, ásamt því að tryggja
framleiðsluvilja og afkomu bænda.
Öruggustu skilaboðin sem hægt
er að gefa bændum um að framleiða
þau matvæli sem eftirspurn er eftir
er að greiða þeim fyrir framleiðsluna
sjálfa. Um 30% af samningnum um
starfsskilyrði í nautgriparækt eru nú
greidd út á mjólk innan greiðslu-
marks en mjólkurframleiðslan
býr við framleiðslustýringu sem
á að koma í veg fyrir offramleiðslu
með tilheyrandi sóun en ekki síður
að tryggja að nægjanlegt magn
sé framleitt.
Framleiðsluskyldan er 100%
svo bændur fá ekki fullar
stuðningsgreiðslur nema þeir
framleiði þá mjólk sem óskað er
eftir. Skilaboðin gætu ekki verið
skýrari.
Áform um að styrkja innlenda
kornrækt og jarðyrkju eru göfug
en þessu tvennu á ekki að blanda
saman. Sjálfbærari fóðuröflun
styrkir landbúnaðinn og stuðlar að
fæðuöryggi en jarðræktarstyrkir
tryggja ekki endilega að bændur
framleiði þá matvöru sem eftirspurn
er eftir. Stjórnvöld verða að gæta þess
að tapa ekki því frábæra verkfæri
sem þau hafa í höndunum núna, sem
framleiðslutengdir styrkir eru, til að
tryggja fæðuöryggi. Þeir virka vel
þegar framleiðslustýringar nýtur við.
Afgerandi afstaða kúabænda
Í grein sinni veltir matvælaráðherra
m.a. upp fyrirkomulagi ríkisstuðnings
og þar á meðal framleiðslustýringu
í mjólkur-
framleiðslu.
Það er fjarri
lagi að í
fyrsta skipti
sé verið að
velta upp
þeim göllum
kvótakerfis
í mjólk sem
að ráðherra
nefnir í
greininni. Greiðslu- mark mjólkur
og form fram leiðslu stýringar
hef ur í ára- raðir verið umræðuefni
meðal bænda og tók nokkurt pláss
við gerð síðustu búvörusamninga.
Við finnum seint upp hið fullkomna
kerfi en kvótakerfið tók þónokkrum
breytingum við síðustu endurskoðun
sem stuðlar að jafnræði milli
bænda auk þess að hámarksverð
var sett á kvótann til að sporna
við of háu kvótaverði. Í núverandi
fyrirkomulagi er söfnunarskylda
á markaðs- ráðandi afurðastöð og
flutnings- jöfnunarkerfi. Þetta tvennt
er mikilvægt til að tryggja að hægt
sé að framleiða mjólk um land allt.
Án framleiðslustýringar væri
erfitt að halda úti söfnunarskyldu,
enda sjáum við að í þeim
nágrannaríkjum okkar sem hafa
afnumið kvótakerfi í mjólk að
afurðastöðvarnar sjálfar setja á
nokkurs konar kvótakerfi þar sem
mjólkurframleiðendur þurfa að gera
við þær samning til að tekið sé á móti
mjólkinni. Við myndum að öllum
líkindum sjá sömu hluti gerast hér
og velti ég fyrir mér hvernig myndi
fara fyrir minni og afskekktari búum
við slíkar aðstæður.
Það sætir nokkurri furðu að
ráðherra viðri hugmyndir um
afnám kvótakerfis, sem svo til
sama ríkisstjórn og hún situr nú í
samþykkti fyrir þremur árum að yrði
fest í sessi.
Árið 2019 kusu kúabændur
um hvort afnema ætti kvótakerfi í
mjólkurframleiðslu. Tæplega 90%
kúabænda tóku þátt og um 90%
þeirra kusu að halda í kvótakerfið.
Það var síðar lögfest við endurskoðun
búvörusamninga sama ár.
Afstaða bænda var afgerandi og
er það von mín að ráðherra virði þá
afstöðu kúabænda, það hlýtur að
vera grundvallaratriði.
Herdís Magna Gunnarsdóttir
varaformaður BÍ
og formaður NautBÍ.
Af grundvallaratriðum
Herdís Magna
Gunnarsdóttir.
LESENDARÝNI
Vatnsskortur í Íslandi
Halla Signý
Kristjánsdóttir.