Læknablaðið - 01.02.2022, Blaðsíða 17

L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108 77
R A N N S Ó K N
2014 og um 41.000 árið 2019. Hægt er að treysta á upplýsingar
um lyfja ávísanir frá grunninum. Hins vegar er líklegt að blóð-
þrýstingsgildi séu ekki alltaf skráð í þar til gerða reiti í sjúkra-
skrárkerfinu heldur séu oft einungis í nótum lækna og telst það
ótvíræð takmörkun á rannsókninni. Einnig er líklegt að margir
skjólstæðingar heilsugæslunnar með greininguna séu samtímis í
meðferð og eftirliti hjá sérgreinalæknum á stofu. Aðrar takmark-
anir rannsóknarinnar eru beinar afleiðingar hins afturskyggna
rannsóknarsniðs. Skortur á stöðlun og samræmingu vega þar
þyngst, ekki síst hvað varðar það hvernig blóðþrýstingur er mæld-
ur. Almennt er hann mældur í sitjandi stöðu og í dag nánast ein-
göngu notaðir rafrænir mælar.
Ályktanir
Miðað við algengistölur, bæði innlendar og erlendar, eru enn
margir háþrýstingssjúklingar ógreindir á Íslandi. Þrátt fyrir vax-
andi algengi háþrýstings í heilsugæslu undanfarin ár er ljóst að
enn má gera betur í greiningu sjúkdómsins. Þótt hærra hlutfall
sjúklinganna nái meðferðarmarkmiðum en í fyrri rannsóknum
og samanburður við önnur lönd komi vel út, getur ekki talist
ásættan legt að minna en helmingur sjúklinga nái meðferðarmark-
miðum. Umbætur eru því mikilvægar og aðkallandi enda til mik-
ils að vinna.
Greinin barst til blaðsins 11. júní 2021,
samþykkt til birtingar 10. desember 2021.
Heimildir
1. Organization WH. Global status report on noncommunicable diseases 2014: World Health
Organization.
2. Law M, Morris J, Wald NJB. Use of blood pressure lowering drugs in the prevention of
cardiovascular disease: meta-analysis of 147 randomised trials in the context of expecta-
tions from prospective epidemiological studies. BMJ 2009; 338: b1665.
3. Lewington S, Clarke R, Qizilbash N, et al.. Age-specific relevance of usual blood pressure
to vascular mortality: a meta-analysis of individual data for one million adults in 61 pro-
spective studies. Lancet 2002; 360: 1903-13.
4. Mills KT, Bundy JD, Kelly TN, et al. Global disparities of hypertension prevalence and
control: a systematic analysis of population-based studies from 90 countries. Circulation
2016; 134: 441-50.
5. Mills KT, Stefanescu A, He J. The global epidemiology of hypertension. Nature Rev
Nephrol 2020: 1-15.
6. Zhou B, Carrillo-Larco RM, Danaei G, et al. Worldwide trends in hypertension prevalence
and progress in treatment and control from 1990 to 2019: a pooled analysis of 1201
population-representative studies with 104 million participants. Lancet 2021; 398: 957-80.
7. Health NIf, Excellence C. Hypertension in adults: diagnosis and management. NG 136:
NICE London, 2019.
8. Whelton PK, Carey RM, Aronow WS, et al. 2017 ACC/AHA/AAPA/ABC/ACPM/AGS/
APhA/ASH/ASPC/NMA/PCNA guideline for the prevention, detection, evaluation,
and management of high blood pressure in adults: a report of the American College of
Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. J Am
Coll Cardiol 2018; 71: e127-e248.
9. Williams B, Mancia G, Spiering W, et al. 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of
arterial hypertension: The Task Force for the management of arterial hypertension of the
European Society of Cardiology (ESC) and the European Society of Hypertension (ESH).
Eur Heart J 2018; 39: 3021-104.
10. Franklin SS, Jacobs MJ, Wong ND, et al. Predominance of isolated systolic hypertension
among middle-aged and elderly US hypertensives: analysis based on National Health and
Nutrition Examination Survey (NHANES) III. Hypertension 2001; 37: 869-74.
11. Sigurðsson EL. Salt: A taste of death? Scand J Prim Health Care 2014; 32: 53-4.
12. Cook NR, Cutler JA, Obarzanek E, et al. Long term effects of dietary sodium reduction
on cardiovascular disease outcomes: observational follow-up of the trials of hypertension
prevention (TOHP). BMJ 2007; 334: 885.
13. Whelton SP, Chin A, Xin X, et al. Effect of aerobic exercise on blood pressure: a meta-ana-
lysis of randomized, controlled trials. Ann Int Med 2002; 136: 493-503.
14. Roerecke M, Kaczorowski J, Tobe SW, et al. The effect of a reduction in alcohol consum-
ption on blood pressure: a systematic review and meta-analysis. Lancet Public Health
2017; 2: e108-e20.
15. Sacco RL, Elkind M, Boden-Albala B, et al. The protective effect of moderate alcohol
consumption on ischemic stroke. JAMA Cardiol 1999; 281: 53-60.
16. Jensdóttir J, Sigurðsson E, Þorgeirsson G. Meðferð háþrýstings í heilsugæslu. Læknablaðið
2006; 92: 375-80.
17. Hedblad B, Nerbrand C, Ekesbo R, et al. High blood pressure despite treatment: results
from a cross-sectional primary healthcare-based study in southern Sweden. Scand J Prim
Health Care 2006; 24: 224-30.
18. Midlöv P, Ekesbo R, Johansson L, et al. Barriers to adherence to hypertension guidelines
among GPs in southern Sweden: a survey. Scand J Prim Health Care 2008; 26: 154-9.