Læknablaðið - 01.02.2022, Blaðsíða 25

L ÆKNABL AÐIÐ 2022/108 85
R A N N S Ó K N
Heimild:
Samantekt á eiginleikum Forxiga, www.serlyfjaskra.is.
Forxiga 5 mg og 10 mg filmuhúðaðar töflur
Heiti virkra efna: dapagliflozin. Ábendingar: Sykursýki af tegund 2: Forxiga er ætlað sem meðferð hjá fullorðnum og börnum 10 ára og eldri með ófullnægjandi stjórn á
sykursýki af tegund 2 til viðbótar við sérstakt mataræði og hreyfingu sem einlyfjameðferð þegar notkun metformins er ekki talin henta vegna óþols eða til viðbótar við
önnur lyf til meðferðar á sykursýki af tegund 2. Hjartabilun: Forxiga er ætlað sem meðferð hjá fullorðnum við langvarandi hjartabilun með einkennum og skertu
útfallsbroti. Langvinnur nýrnasjúkdómur: Forxiga er ætlað sem meðferð hjá fullorðnum við langvinnum nýrnasjúkdómi. Frábendingar: Ofnæmi fyrir virka efninu eða
einhverju hjálparefnanna. Markaðsleyfishafi: AstraZeneca AB, SE-151 85 Södertälje, Svíþjóð. Nálgast má upplýsingar um lyfið, fylgiseðil þess og gildandi samantekt á
eiginleikum lyfs á vef Lyfjastofnunar, www.serlyfjaskra.is.
FRAMTÍÐIN
BYRJAR NÚNA
Ábendingar FORXIGA 10 mg eru við
þremur nátengdum sjúkdómum
- sykursýki af tegund 2, langvinnur
nýrnasjúkdómur (CKD)* og hjartabilun
(HFrEF)*1
ÁBENDING
SÍÐAN Í
NÓVEMBER
2020
NÝ
ÁBENDING
Nú samþykkt
til notkunar
við langvinnum
nýrnasjúkdómi
(CKD)1
Samþykkt
til notkunar
við hjartabilun
(HFrEF)1
Einföld meðferð við CKD, HFrEF og sykursýki af tegund 2
IS
/S
W
E-
98
83
-1
2-
21
-F
O
R
• Hefja má meðferð með Forxiga hjá sjúklingum með allt niður í eGFR ≥25 ml/mín./1,73 m2.
• Sami skammtur og lyfjagjöf óháð ábendingu
– ein 10 mg tafla, einu sinni á dag.
• Með eða án sykursýki af tegund 2.
Inngangur
Stokkasegi (cerebral venous and sinus thrombosis) er sjaldgæf orsök
heilablóðfalls í bláæðakerfi heilans. Lengi vel greindist stokka-
segi nær eingöngu við krufningar og var sjúkdómurinn því talinn
vera orsök andláts í flestum tilfellum. Þökk sé aukinni þekkingu
á áhættuþáttum, betri myndgreiningartækni og fleiri meðferðar-
möguleikum er dánartíðni vegna stokkasega mun lægri en áður.1
Þrátt fyrir aukna þekkingu á stokkasega getur verið snúið að greina
sjúkdóminn vegna fjölbreyttra einkenna og erfiðrar myndgrein-
ingar á köflum. Greining stokkasega byggist á klínískri grunsemd
og myndrannsóknum. Myndrannsóknir eru einnig meginaðferðin
til að meta mögulega fylgikvilla stokkasega, til dæmis blæðingar,
heiladrep eða þrýstingsáhrif innan höfuðkúpu sem geta haft áhrif
á afdrif sjúklingsins. Mynd 1 sýnir helstu bláæðastokka heilans.2
Erfitt hefur reynst að fullyrða með vissu um nýgengi stokka-
sega. Í fyrri rannsóknum hefur nýgengið verið á bilinu 0,2-2,02 á
hverja 100.000 íbúa á ári, en talið er að stokkasegi sé orsök um 0,5-
1% allra heilablóðfalla.3-7 Nýgengi stokkasega á Íslandi hefur aldrei
áður verið kannað. Markmið rannsóknarinnar var að kortleggja
nýgengi stokkasega og að kanna áhættuþætti, einkenni, grein-
ingu, meðferð og horfur á Íslandi yfir tímabilið 2008-2020.
Efniviður og aðferðir
Framkvæmd var afturskyggn rannsókn sem náði yfir tímabilið frá
2008 til 2020. Þýðið samanstóð af þeim sem hlutu greiningarkóða
I63.6 og I67.6 í samræmi við Alþjóðlegt flokkunarkerfi sjúkdóma
og skyldra heilbrigðisvandamála 10 (International Classification
Dagný Ásgeirsdóttir1 læknanemi
Ingvar H. Ólafsson2 læknir
Ólafur Árni Sveinsson1,3 læknir
1Læknadeild Háskóla Íslands, 2taugaskurðdeild, 3taugalækningadeild Landspítala
Fyrirspurnum svarar Ólafur Árni Sveinsson, olafursv@landspitali.is
Á G R I P
INNGANGUR
Stokkasegi er orsök um 0,5-1% allra heilablóðfalla. Stokkasegi getur
valdið blæðingu og/eða heiladrepi auk hækkaðs innankúpuþrýstings. Erfitt
getur reynst að greina stokkasega vegna fjölbreyttra einkenna og erfiðrar
myndgreiningar á köflum. Markmið rannsóknarinnar var að rannsaka
nýgengi stokkasega á Íslandi á tímabilinu 2008-2020, áhættuþætti,
einkenni, meðferð og horfur.
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Framkvæmd var lýsandi afturskyggn rannsókn án viðmiðunarhóps
þar sem upplýsingum úr sjúkraskrám einstaklinga sem greindust
með stokkasega á tímabilinu frá 1. janúar 2008 til 31. desember 2020
var safnað. Eftirfarandi þættir voru skoðaðir: kyn, greiningarár, aldur
við greiningu, einkenni, þekktir áhættuþættir, rannsóknarniðurstöður,
meðferðir og afdrif. Úrvinnsla fór fram í Excel og Rstudio.

NIÐURSTÖÐUR
Alls greindist 31 einstaklingar (22 konur). Meðalnýgengið var
0,72/100.000 manns á ári. Meðalaldur var 34,3 ár (14-63 ára). Algengasta
einkennið var höfuðverkur (87%), önnur voru staðbundin taugaeinkenni,
flog og skert meðvitund. Algengasti áhættuþátturinn meðal kvenna var
notkun getnaðarvarnarlyfja (73%). Fjórir sjúklingar höfðu engan þekktan
áhættuþátt. Í 74% tilfella var seginn í þverstokki. Stokkasegi var í tveimur
eða fleiri bláæðastokkum í 58% tilfella. Allir sjúklingarnir voru settir á
blóðþynningarmeðferð. Langoftast var byrjað á heparíni/léttheparíni og
síðan tók við meðferð á warfaríni eða NOAC-lyfjum. Eftir þrjá mánuði
mældust 87% sjúklinganna með 0-2 á modified Rankin-skalanum (mRS)
og höfðu því enga eða væga fötlun eftir stokkasegann. Einn sjúklingur lést
vegna stokkasega.
ÁLYKTANIR
Nýgengi stokkasega á Íslandi er í samræmi við erlendar rannsóknir.
Höfuðverkur var algengasta einkennið og getnaðarvarnarlyf algengasti
áhættuþátturinn meðal kvenna. Flestir sjúklinganna náðu góðum bata
sem bendir til tímanlegrar greiningar og viðeigandi meðferðar á Íslandi.
Nýgengi stokkasega
á Íslandi frá 2008 til 2020