Andvari - 01.01.2016, Blaðsíða 21

ANDVARI
ÓLAFUR BJÖRNSSON
19
lestur og tottaði pípu sína með. Hann tók síðan út úr sér pípuna og
barði henni við öskubakkann. „Bang, bang,“ heyrðist. Prófessorinn leit
upp, horfði á dyrnar og kallaði: „Kom inn!“26 Á meðal annarra hag-
fræðikennara Olafs voru Axel Nielsen, sem kenndi um peningamál,
og Jens Warming, sem kenndi tölfræði. Islenskir ráðamenn leituðu til
Nielsens á þriðja áratug, þegar þeir veltu fyrir sér framtíðarfyrirkomu-
lagi peningamála. Warming greindi einna fyrstur hagfræðinga hætt-
una af ofnýtingu þeirra auðlinda, sem væru samnýttar, til dæmis fiski-
miða.27
Hagfræðinámið í Kaupmannahafnarháskóla var venjulega sex ár
og þótti traust og gott. Sumarið 1933 kom Ólafur Björnsson heim í
leyfi eftir fyrsta veturinn í Kaupmannahöfn. Á leiðinni utan í ágúst
varð hann samferða nýstúdent, Klemens Tryggvasyni, sem var ekki
viss um, hvort hann ætti að hefja nám í hagfræði eða sagnfræði við
Kaupmannahafnarháskóla. Ólafur hvorki latti Klemens né hvatti til
hagfræðináms, en skömmu eftir komuna til Kaupmannahafnar ákvað
Klemens að leggja það fyrir sig, og urðu þeir Ólafur góðir vinir. Bar aldr-
ei skugga á þá vináttu þrátt fyrir margvíslegan ágreining um þjóðmál.28
Ólafur lauk fyrri hluta prófi í hagfræði frá Kaupmannahafnarháskóla
vorið 1934 með hárri einkunn, 79 stigum. Hann var næsthæstur þeirra,
sem prófinu luku, en hinn hæsti fékk 80 stig. Frammistaða Ólafs vakti
athygli á heimaslóðum. „Er það ánægjulegt, er þessi ungi landi vor
hefir unnið þjóð vorri sæmd með slíkum námsframa,“ skrifaði Dagur
á Akureyri.29 Ólafur kom aftur heim í leyfi sumarið 1935, og þá tók
skólabróðir hans frá Akureyri, Sigurður Benediktsson, viðtal við hann
í Morgunblaðið. Ólafur lauk lofsorði á danska námsmenn fyrir iðju-
semi og sparneytni. Skaði væri að því, hversu lítið danskir og íslenskir
stúdentar umgengjust. Þegar hann var spurður, hvert hann teldi hlut-
verk sérfræðinga eins og hann stefndi að því að verða, svaraði hann,
að menntunin ætti „að gefa stúdentinum þá víðsýni, að hann geti jafn-
an skoðað hlutina eins og þeir eru í sjálfum sér og komið fram sem
óhlutdrægur og heilbrigður gagnrýnandi“. Ólafur var spurður, hvað
honum fyndist ævintýralegast við stúdentalífið. „Aðstaðan til að afla
sér þekkingar,“ svaraði hann án þess að hika og bætti við: „Hinn róm-
antíski stúdent, reifaður í vafurloga ævintýra og ásta, er ekki lengur
til. Lífið kennir okkur að horfast í augu við bitran raunveruleikann.“30
Á kreppuárunum virtist raunveruleikinn stundum vera bitur. Ólafur
var ekki sósíalisti, þegar hann kom til Kaupmannahafnar haustið 1932,