Andvari - 01.01.2016, Page 123

ANDVARI
UPPREISN ÞÓRBERGS ÞÓRÐARSONAR GEGN HEFÐINNI
121
Níundi og síðasti kafli bókarinnar nefnist „Ég er eins og menn verða eftir
næstu aldamót“ með undirfyrirsögninni: „Þórbergur Þórðarson og íslensk-
ar bókmenntir á tuttugustu ogfyrstu öld.“
Titillinn er sóttur í viðtal sem piltur í MR (Davíð Oddsson) átti við
Þórberg 13. mars 1968. Talið berst þar að því að Þórbergur hafi aldrei skrifað
skáldsögu. Þórbergur játar því hvorki né neitar og ber sínar sögur saman við
„íslendingasögur á síðari hluta ritaldar“ sem séu „blendingur úr tilbúningi
og sannsögli“ og er það í samræmi við það sem hann hafði áður sagt í sam-
tali við Matthías Johannessen í I kompaníi við allífið. Pilturinn gengur þá á
hann og segir:
„Þú ert móderni maður og hefur kannski ekkert gaman af því.“
Og Þórbergur svarar:
„Ég er ekki móderni. Ég er eins og menn verða eftir næstu aldamót.“31
Soffía dregur síðan fram ýmsar tilvitnanir samtímahöfunda til Þórbergs sem
benda vissulega til þess að mikil vakning sé að verða um bækur hans og þótt
Pétur Gunnarsson fari vissulega fremstur í flokki þeirra skálda sem fjallað
hafa um Þórberg þá er ljóst að áhugi á verkum Þórbergs og frásagnartækni
hans fer vaxandi um þessar mundir.
Lokaorð
Ég hef nú drepið á ýmis meginatriði sem fram koma í hinu mikla og vandaða
verki Soffíu Auðar. Segja má að meginviðfangsefni verksins sé að gera grein
fyrir hinum margslungnu bókmenntagervum Þórbergs og stöðugri uppreisn
hans gegn hefðinni, ýmist fyrir innlend eða erlend áhrif. Andóf Þórbergs
gegn hefðinni hefst þegar með ljóðagerð hans þar sem hann rís gegn nýróm-
antíkinni og skopstælir kvæði þeirrar stefnu. Bréf til Láru er svo algerlega
nýtt bókmenntagervi sem á sér þó bæði íslenskar og erlendar rætur.
Segja má að brot Þórbergs á hefðinni hafi verið ríkjandi í flestum skáld-
skap hans nema ljóðagerð þar sem hann snerist öndverður gegn hinu frjálsa
formi atómskáldskaparins.
Smásmuguleg nákvæmni í frásögn, útúrdúrar, rómantísk hæðni og stöðug
blanda ólíkra efnisatriða og furðusagnir einkenna bókmenntagervi Þórbergs.
Andstæður kallast á í verkum hans: staðreyndir og hugarflug, líkami og sál,