Heilbrigðisskýrslur - 04.12.1988, Side 17

15
HEYVERKUNARAÐFERÐIR
Þorsteinn Þorsteinsson
Tilraunastöóinni á Keldum
II. Þaettir úr sögu heyverkunar.
1. Vothey
Jón Þorsteinsson a Fossi í Grímsnesi verkaði súrhey einna
fyrstur manna sem sögur fara af. Notaði hann torftóft og tókst
vel. Var þetta á árunum 1876-1886 (1).
Torfi Bjarnason í ðlafsdal hóf votheysgerð um líkt leyti og
í Búnaóarriti (2) lýsir hann reynslu sinni og hvetur menn til að
fara að dæmi sinu. Á tveimur síðustu áratugum 19du aldar og
tveimur fyrstu þeirra 20stu má finna allmargar greinar
forystumanna um votheysgerð.
Halldór Vilhjálmsson skólastjóri á Hvanneyri hvatti menn til
votheysgerðar af eldmóði sem sjá má i þremur greinum í
Búnaðarritinu á árunum 1913-1921 (3,4,5). "Hvað veldur? Hví
hykið þið bændur að búa til vothey?" ritar hann í upphafi
greinarinnar sem birtist 1916. Þar nefnir hann meðal kosta
votheysgeróar "að það hafi reynst vel gegn heysýki í hrossum". 1
siðustu greininni nefnir hann að mygla sé óholl fyrir menn en
ræðir það ekki frekar, enda var heilsa manna ekki hans
vettvangur. 1 fyrstu taldi Halldór að engri skepnu mundi hollt
að fá meira en helming gjafar i votheyi. I siðustu greininni
hefur hann fært sig upp á skaftiö. Hann hafói þá gert
fóðrunartilraun sem sýndi að sauðfé þreifst vel á votheyi einu
saman i innistöðu. Halldór sameinaöi á skemmtilegan hátt
visindalega hugsun og eldmóó þess sem boðar eitthvað nýtt.
Runólfur Sveinsson tók við skólastjórn á Hvanneyri eftir lát
Halldórs 1936. Hann lét gera peningshús þar sem eingöngu voru
votheysgryf jur og fór hiklaust inn á þá braut aö fóóra með
votheyi án þess að hafa neitt þurrhey með. Hann kenndi að