Borgfirðingabók - 01.12.2010, Blaðsíða 8

8 Borgfirðingabók 2010
sæmilega þurr. Notuð var vel hvött stunguskófla, því að taðið gat
verið þétt og troðið. Stungið var í jafna ferkantaða hnausa sem þurfti
„að bera til dyra“ sem kallað var. Til þess völdust sæmilega röskir
liðléttingar. Þegar ég hafði nokkurn veginn burði til var ég látinn
bera til dyra og þótti mér erfitt að hafa undan þegar innarlega kom
í krærnar, langt orðið til dyra og duglegur maður stakk. Síðan var
taðinu ekið á þurrkvöll, þar voru hnausarnir klofnir með tréspaða í
hæfilega þykkar flögur og taðið svo „reist“, þ.e. flögurnar reistar þrjár
eða fjórar saman þannig að þær mynduðu eins og húsburst til þess að
loftaði um þær. Þegar taðið taldist nógu þurrt var því staflað í hlaða
eða hrauka og látið standa þannig fram á haust til að jafna sig frekar.
Þá var það flutt heim. Eftir að húsið var byggt var taðinu komið fyrir í
eldiviðargeymslunni sem var nefnd „Taðskúrinn“. Nokkuð af taðinu
úr fjárhúsunum var ekki þurrkað heldur eins og áður segir borið í
kálgarðana, þótti þar betri áburður en mykja eða hrossatað.
Mykjan sem borin var á túnið var mulin ofan í svörðinn á vorin með
því að „slóðadraga“. Gamli slóðinn var gerður af hrísknippum sem voru
lögð hlið við hlið og bundin saman en torfur lagðar yfir. Hesti var beitt
fyrir og þetta síðan dregið um völlinn. Stundum voru krakkar eða ung-
lingar látnir liggja á slóðanum til að þyngja hann og þótti mörgum það
besta skemmtun. Seinna var farið að nota gaddavírs- eða vírnetsslóða.
Þó að búið væri að slóðadraga urðu eftir kögglar sem ekki muldust ofan
í svörðinn. Þeim var rakað saman með hrífu eða áhaldi sem kallað var
„klára“ og var eins og hálfkringla á löngu skafti. Þetta verk var nefnt „að
raka um“. Afraksturinn var oftast borinn í flög. Ekki varð slóðadregið
þar sem þýft var. Á nokkur þúfnastykki (sem voru fá eftir í túninu)
var áburður reiddur á hestum í „taðkláfum“ sem voru nokkurs konar
meisar með breiðum rimum og opnanlegum botni svo að hægt var að
hleypa niður úr þeim. Þetta tað var síðan malað í taðkvörn og stráð um
þúfnastykkið úr trogi.
Á vorin útheimti sauðburðurinn mikla árvekni og valt mikið á tíðar-
farinu um það leyti. Nýfædd lömb eru kulvís og geta auðveldlega króknað.
Ef sæmilega voraði var fénu sleppt um sumarmálin, þegar komin var
einhver gróðurnál. Ærnar báru úti nema slæm hret gerði um þetta leyti.
Það heyrði til undantekninga. – Lambærnar gengu í hagagirðingunni
„suður í skógi“. Þar var skjólsælt innan um kjarrið. Þar hefur líklega
verið girt laust fyrir 1930, en búið var áður að girða túnið. Jón Snorrason
var mjög natinn að fylgjast daglega með lambfénu; „ganga innan um“