Borgfirðingabók - 01.12.2010, Blaðsíða 213

213Borgfirðingabók 2010
Hvað með þátt almannavarna?
Almannavarnalögin11 sýna að mikla samhæfingu þarf ef upp kemur
neyðarástand af einhverjum ástæðum. Til að rétt sé brugðist við þurfa
að liggja fyrir viðbragðsáætlanir og í lögunum kemur skýrt fram
það hlutverk almannavarnanefnda sveitarfélaga að „vinna að gerð
hættumats og viðbragðsáætlana í samvinnu við ríkislögreglustjóra“ (10.
gr.). Nefndunum ber þannig skylda til að gera viðbragðsáætlanir (16.gr)
samkvæmt því efni sem tiltekið er í sjö liðum í 15. grein og prófa þær í
samvinnu við ríkislögreglustjóra. Nefndirnar eiga einnig að „endurskoða
hættumat“ (16. gr), en hvergi eru sett fram hver skuli vera áhættuviðmið
hættumatsins, enda er ljóst eins og fyrr segir að ákvörðun um þau er að
stórum hluta pólitísk.
Í almannavarnalögunum segir að „sveitarfélög og stofnanir þeirra
skulu, í samvinnu við ríkislögreglustjóra, kanna áfallaþol í umdæmi
sínu“ (16. gr.)
Í skýrslu um „almannavarnir og áfallaþol íslensks samfélags“12 sem
út kom árið 2005 segir um eldsvoða: Ný ógn er fyrirsjáanleg í þessum
málaflokki, en það eru auknir kjarr- og skógareldar, sem komið geta upp
í vaxandi mæli við þá miklu aukningu á skógrækt sem nú á sér stað í
landinu. Þá segir að „áfallaþol íslensks samfélags á þessu sviði þarf að
bæta“. Í kafla IV um „Áhættumat og þolmörk“ segir: „Þá hefur í fæstum
tilvikum verið reynt að skilgreina þolmörk samfélagsins hvað snertir
manntjón, efnahagslegan skaða, skerðingu lífsgæða eða önnur áföll af
ógnaratburðum. Hins vegar er ljóst að án slíks mats og skilgreiningar á
ásættanlegu tjóni af völdum hverrar ógnar fyrir sig er erfitt að skipuleggja
viðbrögð, varnir eða mótvægisaðgerðir. Engu að síður þarf ávinningur
og kostnaðarrammi við allar aðgerðir að vera eins vel þekktur og unnt
er. Víða um heim er nú unnið að því að meta og skilgreina þessa þætti
og hefur m.a. Alþjóðaveðurfræðistofnunin (WMO) unnið að slíku þegar
um náttúruvá er að ræða.“
Hvernig fer hættumat fram?
Á undanförnum árum hefur Veðurstofa Íslands (VÍ) unnið eftir
svipuðu hættumatslíkani og WMO hefur mótað í vinnu sinni við
11 Lög nr. 82/2008
12 http://www.almannavarnir.is/upload/files/Almannavarnir_og_afallatol_islensks_samfel-
ags.pdf