Bændablaðið - 06.10.2022, Qupperneq 56

56 Bændablaðið | Fimmtudagur 6. október 2022
Þau Barbara og Viðar frá Mið-
húsum segja lesendum örlítið frá
sjálfum sér: „Við stórfjölskyldan
fluttum að Miðhúsum haustið 2007
frá Kaðalsstöðum í Stafholtstungum.
Veturinn 2007-2008 vorum við
með búskap á báðum jörðum og
einkenndist sá vetur af mikilli
keyrslu ábúenda fram og til baka á
milli jarða ásamt því að vera með
kerru í eftirdragi allar ferðir til að
nýta ferðirnar vegna flutninganna. Í
júní 2008 vorum við alflutt norður á
Strandir. Við tókum við um 350 fjár
og fjölguðum jafnt og þétt fyrstu árin.
Í dag erum við með um 540 hausa á
vetrarfóðrum.
Fyrir fjórum árum fengum við 4
nautkálfa og hófum í framhaldi af
því að selja nautakjöt beint frá býli.
Kálfana fáum við frá nágrönnum
okkar að handan, þeim Stebba og
Báru. Hestar eru á bænum, flestir í
eigu Guðmundar Kristins. Hundarnir
eru samtals 5. Tvær kisur, þær
Miðhúsa Mjása og Loppa, sjá svo
um meindýravarnir jarðarinnar. Í
Miðhúsum höfum við viðhafið hvers
kyns heyskaparaðferðir í gegnum
árin. Lengst af með vothey og rúllur
en vorum líka með laust þurrhey
í gryfju og litla þurrheysbagga.
Síðustu tvö ár höfum við eingöngu
verið í rúlluheyskap.
Býli? Miðhús.
Staðsett í sveit? Kollafjörður í
Strandabyggð.
Ábúendur? Viðar Guðmundsson,
Barbara Ósk Guðbjartsdóttir. Auk
þeirra býr Guðmundur Kristinn Guð-
mundsson, faðir Viðars, í næsta húsi.
Fjölskyldustærð (og gæludýra)?
Viðar og Barbara eiga 5 börn, þau
Andreu Messíönu, Guðbjart Þór, Unni
Ernu, Þorstein Óla og Ólaf Kristin.
Þar að auki er barnabarnið Glódís
og annað væntanlegt í nóvember.
Börnin eru ýmist alflutt eða hálfflutt
að heiman og í vetur eru einungis
tveir yngstu drengirnir heima ásamt
foreldrum sínum og Guðmundi afa
sem býr í næsta húsi. Hundurinn
Týra er mikill fjölskylduvinur og
Tígur er nýfluttur yfir til okkar frá
efri bænum.
Stærð jarðar? Rétt tæplega 1000 ha.
Gerð bús? Aðallega sauðfé en einnig
nautgripaeldi og hrossarækt.
Fjöldi búfjár? 540 kindur.
Hvernig gengur hefðbundinn
vinnudagur fyrir sig á bænum? Það
er ekkert til sem heitir hefðbundinn
vinnudagur hér á bæ. En yfir veturinn
sér Viðar að langmestu leyti um
morgungjafirnar þar sem Barbara
vinnur fasta vinnu utan heimilis.
Annars reyna þau að hjálpast
að eins mikið og hægt er og skipta
með sér verkum eftir því hver
verkefnastaða þeirra utan búsins
er. Barbara vinnur sem þroskaþjálfi
á Hólmavík 4 daga í viku og Viðar
er tónlistarmaður, kórstjóri og
útfararstjóri. Bæði taka þau fullan
þátt í búskapnum og hjálpast að.
Þau eiga þó bæði sín verk sem hitt
þarf ekki að sinna.
T.d sér Viðar alfarið um skráningu
í jörð.is (áburður/skítur og uppskera/
endurrækt) á meðan Barbara sér
alfarið um allar Fjárvís-skráningar.
Það er ekki leggjandi á einn bónda
að sjá um það allt aleinn.
Skemmtilegustu/leiðinlegustu bú-
störfin? Barböru finnst skemmtilegast
að ragast í fé á haustin og getur alveg
gleymt sér í að nördast í ættfræði og
afurðum áa þegar verið er að velja
ásetninginn. Leiðinlegast finnst henni
að bólusetja og gefa ormalyf. Hún er
heldur ekki sérstaklega hrifin af því
þegar hún kemur heim eftir langan
vinnudag á Hólmavík og hennar bíður
fjall af aftekinni ull til að flokka.
En það þýðir bara að Viðar hafi
verið vinnusamur þann daginn eins
og góðir vinnumenn eiga að vera.
En eitt af hans mottóum í rúningnum
er „illu er best aflokið“ og má
því áætla að honum finnist ekki
skemmtilegt að rýja.
Annars er það líklega sammerkt
með þeim báðum að þegar vel gengur
er gaman sama hvaða verk er verið að
vinna. Svo koma dagar sem einkennast
af basli og þá er ekki alveg eins gaman.
Hvernig sjáið þið búskapinn fyrir
ykkur á jörðinni eftir 5 ár? Dag í
senn, eitt andartak í einu. Libba og
njódda í núinu. Höfum ekki hugmynd
um hvar við verðum eftir fimm ár.
Hvað er alltaf til í ísskápnum?
Rjómi, lýsi, smjör, skyr og ostur.
Hver er vinsælasti maturinn á
heimilinu? Eitthvað sem eldað
er úr kind eða nauti, helst ef það
er hægeldað og matarilmurinn
yfir daginn hefur æst upp
eftirvæntinguna fyrir kvöldmatnum.
Eftirminnilegasta atvikið við bú-
störfin? Það var ansi eftirminnilegt
þegar það kviknaði í hlöðunni fyrsta
sumarið okkar í Miðhúsum.
Það var góð leið til að kynnast
fólkinu á svæðinu. Slökkviliðsstjórinn
hefur t.d verið einn af okkar bestu
vinum síðan þá. En það má grínast
með þetta því að allt slapp vel og
aldrei þessu vant þá fengum við
ásættanlegar tryggingabætur sem
dugðu fyrir heykaupum í stað þess
sem brann.

Við skorum á: Reyni Björnsson
og Steinunni Þorsteinsdóttur,
Miðdalsgröf (511 Hólmavík)
Til vara: Báru Borg Smáradóttur
og Stefán Jónsson, Gróustöðum
(381 Króksfjarðarnes)
Enn til vara ... Árný Huld
Haraldsdóttir og Baldvin
Smárason, Bakka (381
Króksfjarðarnes)
Íslenska kjötsúpan er í grunninn
alltaf eins en samt einhvern veginn
aldrei eins.
Allir eiga sína uppáhaldskjötsúpu
og hefðirnar, uppskriftirnar og
leynihráefnin leynast í hverju eldhúsi.
Enda er hin eina rétta uppskrift að
kjötsúpu til á hverju einasta heimili.
Skoðanaskipti á kaffistofum og í
heitum pottum sundlauganna um hina
réttu uppskrift ná hámarki nú að hausti
þegar sláturtíð og uppskera íslenska
grænmetisins mætast í ljúffengri
og nærandi kjötsúpu, sem færir
okkur yl í kroppinn og ekki
síður sálina.
Haustsúpur og pottréttir
Næringarríkar súpur og
pottrétti með feitu kjöti
á beini og haustgrænmeti
má víða finna og kjötsúpan
íslenska á sér marga ættingja
þegar við rýnum í ættartréð.
Þessir réttir eiga það sameiginlegt
að þurfa hægeldun og þolinmæði við
eldamennskuna og eiga sinn uppruna
í sveitum viðkomandi landa.
Pot au feu
Frægastur þeirra er líklegast franski
rétturinn pot au feu sem samanstendur
af feitu nautakjöti á beini, gjarnan því
ódýrasta sem er í boði hverju sinni,
og því grænmeti sem Frakkar tengja
helst haustinu. Gulrótum, næpum,
steinseljurót,
sellerí og lauk
auk kryddjurta. Stundum er hvítkáli
og blaðlauk einnig bætt við.
Pot au feu er ýmist borin fram
á flötum diski með sterku Dijon
sinnepi og piparrótarsósu, eða sem
súpa á líkan máta og við þekkjum
með kjötsúpuna okkar.
Irish Lamb Stew
Frændur okkar Írar eiga vel þekktan
lambakjötsrétt. Irish Lamb Stew sem,
eins og kjötsúpan, á uppruna sinn í
fáum og ódýrum hráefnum sem voru
flestum aðgengileg.
Með tímanum og batnandi efnahag
Íra hefur rétturinn breyst töluvert
og auk lambsins, rótar- grænmetis,
kartaflna og lauks er nú algengt að
hann innihaldi einnig beikon, hvítlauk
og hvítvín og að kjötið sé brúnað áður
en rétturinn er settur yfir til suðu.
Fårikål
Frændur okkar úr hinni ættinni,
Norðmenn, halda mikið upp á réttinn
fårikål sem líklega er einfaldasti
lambaréttur í heimi, gerður úr
súpukjöti úr ýmist lamba- eða
ærkjöti og hvítkáli sem er raðað
lagskipt í steikarpott, vatni bætt við
og hægeldað í ofni borinn fram með
soðnum kartöflum. Fårikål var valið
þjóðarréttur Norðmanna í kosningu
fyrir sléttum 50 árum og varð aftur
fyrir valinu í sams konar kosningu
2014. Rétt eins og Íslendingar halda
sinn kjötsúpudag fyrsta vetrardag
ár hvert, halda Norðmenn Fårikål-
daginn hátíðlegan síðasta fimmtudag
í september.
Nýtum árstíðirnar
Við hvetjum íslenska neytendur nú
sem fyrr til að nýta árstíðirnar sem
best og gefa þeim afurðum sem fylgja
árstíðum gaum. Haustið á Íslandi er
kjörinn tími fyrir kjötsúpur af ýmsu
tagi þegar allt grænmetið er í árstíð
og ferskt nýslátrað lambakjöt fæst í
verslunum. Í uppskriftinni sem fylgir
eru íslenskt grænmeti, sellerí, nýjar
kartöflur, gulrætur, toppkál, grænkál
og perlubygg, en að þessu sinni
sleppum við rófunum. Við leikum
okkur reglulega með uppskriftir að
kjötsúpunni þó að grunnurinn sé
yfirleitt nokkurn veginn eins, en það
er að okkar mati mun betra að nota
ríkulega af fersku grænmeti heldur en
að notast við súpujurtir. En súpujurtir
notum við samt stundum, allt eftir
efnum og aðstæðum hverju sinni.
Á þessum árstíma er flest
íslenskt útiræktað grænmeti enn til í
verslunum og við nýtum þann lúxus
til fulls á meðan.

Kjötsúpa með árstíðargrænmeti
Byrjið á að skola lambakjötið vel og
nuddið af beinasag sem stundum er fast
við, setjið síðan í rúman pott og hellið
vatninu yfir, stillið á miðlungshita og
bíðið eftir suðu.
Á meðan að suðan er að koma
upp er grænmetið skorið, skerið
nýjar kartöflur og gulrætur í hæfilega
munnbita. Pillið blöðin af selleríinu
og saxið í fína strimla og geymið til
hliðar í skál. Skerið sellerístönglana
svo í grófa bita. Saxið hvítlauk fínt
og lauk, blaðlauk, grænkál og toppkál
í grófa bita.
Þegar suðan er komin upp og hefur
soðið í nokkrar mínútur, fleytið þá
froðuna sem kemur á yfirborðið af.
Saltið og sjóðið í 20 mínútur og bætið
við kartöflum, perlubyggi, hvítlauk,
lauk, sellerístönglum og gulrótum.
Sjóðið í 30 mín.
Bætið grænkáli, toppkáli og
blaðlauk við og sjóðið í 10 mínútur þar
til grænmetið er eldað í gegn. Smakkið
súpuna til með salti og pipar og stráið
í lokin selleríblöðum yfir áður en þið
berið súpuna fram.
Prentaðu þessa uppskrift.
LÍF&LYST – BÆRINN OKKAR
MATARKRÓKURINN
Kjötsúpa með árstíðargrænmeti
Hafliði & Halldór
haflidi@icelandiclamb.is
1 kg súpukjöt
2,5 l vatn
50 g perlubygg
4 stk. nýjar kartöflur
6 stk. gulrætur
1/2 haus toppkál
1 laukur
½ blaðlaukur
3 stönglar sellerí
1 hvítlauksrif
2 blöð grænkál
Íslenskt sjávarsalt
Pipar
Kjötsúpa með
árstíðargrænmeti
Miðhús